Nauka XXI wieku

Opis

Podcast z prof. Markiem Demiańskim kontynuuje temat teleskopu Jamesa Webba, wystrzelonego na daleką orbitę w 2021 roku. Teleskop o średnicy 6,5 metra i 18 elementach jest technologicznym cudem, pozwalającym na obserwacje w podczerwieni. Dzięki pięciowarstwowej osłonie o rozmiarze kortu tenisowego może utrzymać niskie temperatury. Porównując go z Hubblem, który był bardziej dostępny dla napraw, podkreśla, że Webb, na odległości miliona km, to technologiczny unikat. Obserwacje w podczerwieni przynoszą odkrycia dalekiego Wszechświata i młodych galaktyk z masywnymi czarnymi dziurami. Zdjęcia Webb'a zapewniają cenne dane i frapujące informacje dla astronomii.

Opis wygenerowany na podstawie transkypcji przez chat GPT

Zapowiedź:

James Webb Space Telescope, w skrócie JWST a po polsku Kosmiczny teleskop nazwany na cześć dyrektora NASA James Webb jest już dziewiątym teleskopem w przestrzeni kosmicznej, a trzecim umieszczonym w punkcie Lagrange'a L2. Naukowcy dostają gigantyczne ilości danych a media co chwilę rozbrzmiewają nowymi sensacjami. Za wyjątkiem teleskopu Hubble'a, który wyniesony był na orbitę 33 lata temu żaden z nich nie cieszył się tak dużym zainteresowaniem.

Można nawet posłuchać obrazów przesyłanych przez ten teleskop.

O nadziejach związanych z eksploracją kosmosu przy pomocy tego teleskopu rozmawiam z prof. Markiem Demiańskim, z którym w Nauce XXI wieku spotykamy się już siódmy raz.

Zapraszam, Borysław Kozielski

Wesprzyj Naukę XXI wieku

Darowiznę można przekazać poprzez:

Opis odcinka na licencji CC0, a odcinek dostęny jest na licencji CC-BY dostępnej pod adresem https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/

Zdjęcia i szczegóły w newsletterze. Zapisz się http://nauka.podkasty.info/#newsletter

Opis

W odcinku podcastu Nauka XXI Wieku autorstwa Borysa Kozielskiego, dr Magda Kaliszewska, badaczka genetyki, przedstawia praktyczne zastosowania badań genetycznych oraz omawia strukturę i właściwości kwasu deoksyrybonukleinowego (DNA). Wskazuje, że DNA jest naszym materiałem genetycznym, który przechowuje informacje dotyczące budowy komórek oraz reguluje ekspresję genów. Ponadto, podkreśla, że większość DNA nie zawiera genów, ale pełni ważne funkcje w regulacji procesów genetycznych. Różnice w DNA mogą mieć istotne konsekwencje zdrowotne, a dziedziczenie cech, takich jak kolor oczu, włosów czy grupa krwi, jest złożonym procesem determinowanym przez wiele genów.

Opis wygenerowany na podstawie mniej niż połowy rozmowy przez chat GPT

Zapowiedź:

Projekt Genomu Ludzkiego był międzynarodowym projektem badawczym, mającym na celu zsekwencjonowanie i zidentyfikowanie wszystkich 3 miliardów par zasad DNA, które składają się na nasz genom. W ramach tego projektu, współpracowali naukowcy z całego świata

Oficjalne ogłoszenie sekwencji genomu ludzkiego miało miejsce 26 czerwca 2000 roku, a rok później, w 2001 roku, opublikowano pełną sekwencję genomu ludzkiego.

Wyniki projektu Genomu Ludzkiego umożliwiły naukowcom na całym świecie dostęp do pełnej sekwencji genomu ludzkiego i wykorzystanie jej w dalszych badaniach i odkryciach.

A historia ta zaczyna się jeszcze w XIX wieku a dokładniej w 1869 roku gdy Johann Friedrich Miescher, szwajcarski biochemik, badając bandaże nasiąknięte ropą odkrył nieznaną substancję w jądrach komórkowych, którą nazwał "nukleinami".

Podczas prowadzonych badań w latach 1910-1920 Frederick Griffith odkrył, że cechy mogą być przenoszone między bakteriami, co sugerowało, że materiał genetyczny jest przekazywany. W 1944 roku Oswald Avery, Colin MacLeod i Maclyn McCarty potwierdzili, że materiał genetyczny jest zlokalizowany w DNA. Ich eksperymenty wykazały, że przekazywanie cech między bakteriami zależy od ekstraktów zawierających DNA.

Do odkrywania przed nami kolejnych tajemnic DNA zaprosiłem dr Magdę Kaliszewską, która pracuje jako Adiunktka w Instytucie Genetyki i Biotechnologii Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego. A we współpracy z licznymi ośrodkami klinicznymi, prowadzi badania naukowe z zakresu genetyki człowieka oraz kształci studentów.

Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka. Stopień doktora nauk biologicznych uzyskała w 2015 roku na Wydziale Biologii Uniwersytetu Warszawskiego i została uhonorowana Nagrodą Rektora za wyróżniającą się rozprawę doktorską z zakresu genetyki człowieka. W 2017 roku ukończyła studia podyplomowe na kierunku Analityka Medyczna w Centrum Kształcenia Podyplomowego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Zapraszam, Borysław Kozielski

Wesprzyj Naukę XXI wieku

Darowiznę można przekazać poprzez:

Opis odcinka na licencji CC0, a odcinek dostęny jest na licencji CC-BY dostępnej pod adresem https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/

Zdjęcia i szczegóły w newsletterze. Zapisz się http://nauka.podkasty.info/#newsletter

Opis

W tym odcinku podcastu prowadzący, Borys Kozielski, przeprowadza rozmowę z Michałem Wójcickim, doktorantem z Uniwersytetu w Oksfordzie. Michał jest częścią grupy biofizycznej w departamencie fizyki i zajmuje się badaniem silników molekularnych, zwłaszcza nanomaszyn i nanorobotów.

Rozmowa skupia się na wyjaśnieniu działania i znaczenia silników molekularnych. Michał wyjaśnia, że silniki molekularne operują w skali od jednego do stu nanometrów, a ich zadaniem jest wykonywanie różnych funkcji w komórkach organizmów. Przedstawia przykład kinezyn, które są rodzajem silników molekularnych transportujących ładunki wewnątrzkomórkowe. Kinezyny przemieszczają się po mikrotubulach, przyłączając się do ładunków i poruszając się po nich, wykorzystując do tego cząsteczki ATP.

Rozmówcy omawiają również znaczenie mikroorganizmów, takich jak bakterie i wirusy, w organizmach. Podkreślają, że nasze ciało jest zamieszkane przez biliony różnych rodzajów mikroorganizmów, które odgrywają kluczową rolę w naszym zdrowiu i funkcjonowaniu. Omawiają wpływ mikroorganizmów na układ trawienny, mózg, decyzje żywieniowe i wiele innych aspektów życia.

Podczas rozmowy poruszane są również inne tematy związane z silnikami molekularnymi i ich zastosowaniami, takie jak ruch mięśni, mechanizmy kontroli i sygnały elektryczne. Michał wyjaśnia, że silniki molekularne, takie jak mejozyny, są odpowiedzialne za skurczanie i rozkurczanie mięśni poprzez zmianę swojej konformacji. Jednak większość procesów sterowania silnikami molekularnymi jest niezależna od naszej świadomej kontroli.

Podsumowując, odcinek podcastu koncentruje się na wyjaśnieniu działania i znaczenia silników molekularnych, szczególnie w kontekście komórek organizmów. Rozmowa dotyczy również roli mikroorganizmów w naszym ciele oraz ich wpływu na różne aspekty naszego zdrowia i funkcjonowania.

Opis wygenerowany na podstawie mniej niż połowy rozmowy przez chat GPT

Zapowiedź:

Królewska Szwedzka Akademia Nauk zdecydowała się przyznać nagrodę w dziedzinie chemii w 2016 roku wspólnie dla trójki naukowców, są nimi: Jean-Pierre Sauvage, Sir J. Fraser Stoddart oraz Bernard L. Feringa. Otrzymali Nobla za zaprojektowanie i syntezę maszyn molekularnych. 

„Silnik molekularny znajduje się dziś w takim samym stadium jak motor elektryczny w poczatkach XIX wieku, gdy naukowcy prezentowali pierwsze maszyny elektryczne poruszające korby i koła. Te maszyny doprowadzily do rewolucji i dziś maszyny elektryczne są obecne wszędzie." 

Maszyny molekularne będą stosowane do budowania nowych materiałów, leków, czujników o niewyobrażalnej dziś precyzji. Umożliwią także stworzenie systemów magazynowania energii. 

Dziś trudno sobie wyobrazić jakie jeszcze zastosowanie będzie możliwe za kilkadzisiąt lat tak jak w 1830 nie byliśmy w stanie wyobrazić sobie zastosowań silnika elektrycznego.

Kinezyny, dyneiny, majozyny mikrotubule, flagelle, liczba Reynoldsa, Bacterial Flagellar Motor, hemotaksja, femtosekundy, polimeraza, rybosomy, telomery, hybrydowe polimerazy DNA, rozdzielczość czasowa, bakteriofagi, determinizm, nanorobotyka, Brain-computer Interface, neuralink, to zagadnienia, o których rozmawiałem w Oksfordzie z dr Michałem Wójcickim.

Zapraszam do wysłuchania ostatniego nagrania rozmowy z mojego wyjazdu do Oksfordu.

Borysław Kozielski

Wesprzyj Naukę XXI wieku

Darowiznę można przekazać poprzez:

Opis odcinka na licencji CC0, a odcinek dostęny jest na licencji CC-BY dostępnej pod adresem https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/

Zdjęcia i szczegóły w newsletterze. Zapisz się http://nauka.podkasty.info/#newsletter

Jeśli chciałbyś pomóc, możesz przygotować opis odcinka, który znajdzie sie w tym miejscu. 

Zapowiedź:

Jak i po co budować elektronikę w skali nano? Jakie są ograniczenia miniaturyzacji. Czym jest tuneleowanie prądu? Czy i jak wykorzystać efekty kwantowe, kóre obserwowane są w skali nano? Czy prawo Moore'a mówiące, że moc obliczeniowa komputerów podwaja się co 24 miesiące przestanie obowiązywać, czy może przyrost mocy obliczeniowych przyspieszy? Czym skutkują defekty nanodiamentów? Na czym opiera się architektura komputerów kwantowych? Jak chodować neorony na podłożu grafenowym? 
Między innymi na te tematy rozmawiam z dr Pawłem Puczkarskim nanonaukowcem z uniwersytetu w Oksfordzie

Zapraszam

Borysław Kozielski

Wesprzyj Naukę XXI wieku

Darowiznę można przekazać poprzez:

Opis odcinka na licencji CC0, a odcinek dostęny jest na licencji CC-BY dostępnej pod adresem https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/

Spotkanie z Julią Szyszko i Michałem Stankiewiczem z Oxford University Polish Society https://www.oxpolsoc.pl/

Muzyka w zakończeniu odcinka Bartosz Klimaszewski (szukaj na Spotify)

Zapraszam.

Borysław Kozielski

Wesprzyj Naukę XXI wieku

Darowiznę można przekazać poprzez:

Opis odcinka na licencji CC0, a odcinek dostęny jest na licencji CC-BY dostępnej pod adresem https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/

Jeśli chciałbyś pomóc, możesz przygotować opis odcinka, który znajdzie sie w tym miejscu. 

Zapowiedź:

Mamy ponad 7000 zdefiniowanych chorób rzadkich. Niektóre z nich dotykają zaledwie kilku osób w całej europie. Ale w sumie na rzadkie choroby choruje około 7 procent populacji. Stanowią one zagrożenie życia lub powodują przewlekłą niepełnosprawność.

Skąd się biorą, jak je leczyć, jakie badania pomagają w diagnozowaniu i leczeniu i jaka jest przyszłość medycyny w tym zakresie? Między innymi na te tematy rozmawiam w Oksfordzie z Katarzyną Chwalenia. Głównym tematem jej prac badawczych są zaburzenia nerwowo-mięśniowe i opracowanie leków na genetyczne choroby pediatryczne. Te dolegliwości są skutkiem Dystrofii mięśniowej Duchenne’a, choroby genetycznej powodującej postępujący i nieodwracalny zanik mięśni.

Zapraszam Borys Kozielski

Wesprzyj Naukę XXI wieku

Darowiznę można przekazać poprzez:

Zdjęcia i szczegóły w newsletterze. Zapisz się http://nauka.podkasty.info/#newsletter

Opis odcinka na licencji CC0, a odcinek dostęny jest na licencji CC-BY dostępnej pod adresem https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/

Jeśli chciałbyś pomóc, możesz przygotować opis odcinka, który znajdzie sie w tym miejscu. 

Zapowiedź:

Na świecie żyje prawie pół miliona osób, które dożyły 100 lat. Długość życia stale rośnie. Naukowcy z Uniwersytetu Waszyngtońskiego mówią jednak, że istnieje "wiek graniczny", powyżej 120 lat, którego nie da się pokonać. Jest to jednak znacznie więcej niż obecnie oczekiwana średnia długość życia która wynosi około 80 lat.

Na przeszkodzie naszej długowieczności stoją choroby. W pierwszej kolejności to choroby układu krążenia, ale na drugim miejscu są nowotwory. Żeby z nimi skutecznie walczyć musimy się dowiedzieć jak odróżnić komórki rakowe od zdrowych, poznać mechanizmy ich powstawania i zatosować najskuteczniejsze metody, które je zniszczą.

Na te tematy rozmawiam z Magdaleną Drożdż doktorantką w Ludwig Institute for Cancer Research, która zajmuje się genomiką nowotworową i bioinformatyką, procesami mutacyjnymi, wczesnym wykrywaniem chorób nowotworowych i medycyną spersonalizowaną.

Zapraszam

Borys Kozielski

Wesprzyj Naukę XXI wieku

Darowiznę można przekazać poprzez:

Opis odcinka na licencji CC0, a odcinek dostęny jest na licencji CC-BY dostępnej pod adresem https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/

Zdjęcia i szczegóły w newsletterze. Zapisz się http://nauka.podkasty.info/#newsletter

(00:00) Intro

(00:22) Wstęp

(02:11) Rozmowa z Magdaleną Drożdż

(54:39) Zakończenie

Jeśli chciałbyś pomóc, możesz przygotować opis odcinka, który znajdzie sie w tym miejscu. 

Zapowiedź:

W całym XX wieku na ospę zmarło około 300 milionów ludzi. Hiszpanka w ciągu dwóch lat zabrała 50 milionów ludzi. Po trzech latach SARS-Cov-2 mamy ponad 6 milionów ofiar. Czy to znaczy, że coraz skuteczniej potrafimy się bronić? czy może coraz skuteczniej oswajamy się z coraz to nowymi zagrożeniami? Jesteśmy coraz silniejsi i coraz bardziej odporni? czy coraz słabsi i coraz bardziej uzależnieni od medycyny? A przecież bakterie zaczynają się uodparniać na antybiotyki. Stosujemy nowe metody obrony, nowe rodzaje szczepionek ale ewolucja z żelazną konsekwencją modyfikuje kolejne mutacje wirusów i bakterii.

Dopiero poznajemy tajemnice naszego nalbliższego środowiska. Naukowcy spierają się czy w naszym ciele funkcjonuje tyle samo bakterii ile mamy komórek, czy 10 razy więcej? W organizmie zdrowego czlowieka żyje podobno około 380 bilionów wirusów. Odkrywamy, że są one niezbędne do prawidłowego funkcjonowania ludzi, ale nie znamy wszystkich właściwości, budowy i działania cząstek, które przecież tworzą nasze życie.

O tym jak medycyna w XXI wieku zajmuje się rozwiązaniem tych zagadek rozmawiam z dr Emilią Skirmuntt, która jest wirusologiem ewolucyjnym. Jej zainteresowania naukowe obejmują odkrywanie zasad działania genomu i ewolucji wirusów, w tym wspólnej ewolucji wirusów i ich gospodarzy.

Zapraszam

Borys Kozielski

Wesprzyj Naukę XXI wieku

Darowiznę można przekazać poprzez:

Opis odcinka na licencji CC0, a odcinek dostęny jest na licencji CC-BY dostępnej pod adresem https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/

Zdjęcia i szczegóły w newsletterze. Zapisz się http://nauka.podkasty.info/#newsletter

Jeśli chciałbyś pomóc, możesz przygotować opis odcinka, który znajdzie sie w tym miejscu. 

Zapowiedź:

Zapraszam do wysłuchania bonusowego, 173 odcinka podkastu Nauka XXI wieku pod tytułem "Historia Oksfordu". Podczas wyjazdu do Oksfordu, który mógł się wydarzyć tylko dzięki słuchaczom, którzy są patronami nie mogłem ominąć żadnej okazji, żeby porozmawiać na ciekawe tematy. Historia Oksfordu ma swoich pasjonatów i jednym z nich jest dr Paweł Puczkarski, z którym nagrałem również odcinek o jego pasjach naukowych.

Borysław Kozielski

(00:00) Intro

(00:15) Zapowiedź

(01:28) Początek rozmowy

(53:53) Zapowiedź końcowa

Wesprzyj Naukę XXI wieku

Darowiznę można przekazać poprzez:

Opis odcinka na licencji CC0, a odcinek dostęny jest na licencji CC-BY dostępnej pod adresem https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/

Zdjęcia i szczegóły w newsletterze. Zapisz się http://nauka.podkasty.info/#newsletter

Jeśli chciałbyś pomóc, możesz przygotować opis odcinka, który znajdzie sie w tym miejscu. 

Zapowiedź:

Czy policzyliśmy wszystkie zwierzęta na naszej planecie? Ile globalnie potrzeba pieniędzy, żeby ochronić ptaki przed wyginięciem? Skąd ponownie wzięły się dziki w Wielkiej Brytanii? Czy borsuki są tu samotnikami? Skąd się wzięły szare weiwiórki? Jak wygląda inicjatywa obywatelska liczenia ptaków? Czy zwierzęta zmieniają swoje zachowanie ze względu na zmiany klimatyczne?

To tylko kilka pytań związanych z bioróżnorodnością. Rozmowa, którą nagrałem z dr Joanną Bagniewską w Oksfordzie przybliży nam niektóre zagadnienia nauk o środowisku.

Zapraszam Borys Kozielski

Wesprzyj Naukę XXI wieku

Darowiznę można przekazać poprzez:

Opis odcinka na licencji CC0, a odcinek dostęny jest na licencji CC-BY dostępnej pod adresem https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/

Zdjęcia i szczegóły w newsletterze. Zapisz się http://nauka.podkasty.info/#newsletter

(00:00) Intro

(00:50) Zapowiedź

(02:15) Rozmowa z dr Joanną Bagniewską

(37:33) Zapowiedź końcowa