In zijn wekelijkse persconferentie preludeerde hij vrijdag al op forse maatregelen. 'Ik kijk vrij nuchter naar het netto-effect', zei Rutte, nadat hij zich verontschuldigde dat hij het niet zijn taak vindt opvattingen te hebben over het gedrag van mensen.

'Ik ben niet jullie leider', zei hij de afgelopen tijd vaak, Ik ben geen dictator. Rutte, de liberaal, wijst ons liever op onze eigen verantwoordelijkheid. Hij straalt irritatie uit. En als een journalist van het AD dat opmerkt, is hij daar geïrriteerd over. 'Ik probeer urgentie uit te stralen', zegt Rutte. 'Irritatie vreet energie, daar houd ik helemaal niet van, energievreters. Ik ben oprecht ook niet geïrriteerd.' Even later hekelt hij de televisie-talkshows: 'Stop debating our measures!'

Overzicht, controle

Rutte houdt van overzicht en controle en van efficiënt vergaderen, schrijft NRC-redacteur Petra de Koning in haar nieuwe boek over Mark Rutte, deze week tien jaar premier. Door het virus is de controlfreak de controle kwijt.

Luister terug | Jaap Jansen | Het mondkapje

De publieke waardering voor Rutte is op een hoogtepunt. Twee derde van de Nederlanders vindt dat hij het de afgelopen tien jaar goed heeft gedaan. Begin dit jaar was dat nog maar 42 procent, noteerde I&O Research deze week. 70 procent waardeert zijn betrouwbaarheid als minister-president. Mooie cijfers voor Rutte op weg naar 17 maart. Concurrenten als Hugo de Jonge, Lodewijk Asscher en Sigrid Kaag schommelen rond de 40 procent.

Als historicus moet Mark Rutte het prachtig vinden over een kleine twee jaar de langstzittende minister-president ooit te zijn. Maar als lezer van politieke biografieën weet hij dat de magie zomaar, plotseling, uitgewerkt kan zijn.

Uitgeput

De rekenmeesters van de regering houden hun hart vast: het economische scenario wordt steeds zwarter en de diepe zakken van Wopke Hoekstra raken een keer uitgeput. De brede waardering voor Ruttes aanpak kan zo omslaan. Niets is zo ondankbaar als een opgelucht volk na een zware crisis, merkte Winston Churchill toen hij na vijf jaar bloed, zweet en tranen die leidden tot de val van het Derde Rijk door de kiezers vervangen werd door Clement Attlee.

De VVD is de enige partij die nog geen lijsttrekker heeft aangewezen. Maar vertrekken op het hoogtepunt is - nu het virus weer oplaait - niet aan de orde. Nu Klaas Dijkhoff zijn afscheid heeft aangekondigd, is er op korte termijn geen alternatief. Rutte heeft geen keuze, zal hij nuchter moeten vaststellen. Misschien kan hij sowieso niet anders. Al op de middelbare school speelde hij premiertje, met zijn beste vriend in de rol van journalist. En Rutte doet het liefst altijd alles hetzelfde.

Over Jaap Jansen

Politiek commentator Jaap Jansen in de wandelgangen van de macht. Luister live donderdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/jaap-jansen, Apple Podcast of Spotify.

See omnystudio.com/listener for privacy information.