انیس‌الجلیس نظر به سوی علی ابن‌خاقان کرد و گفت: یا سیدی،

دوری ز برت سخت بود سوختگان را / سخت است جدایی به‌هم‌آموختگان را.

حکایت نورالدین و انیس‌الجلیس از شب ۳۲ شروع شد و به آنجا رسید که به باغ هارون الرشید در بغداد فرار کردند. ادامۀ حکایت و میزبانی شیخ ابراهیم را در شب ۳۵ بشنوید.

بعضی واژه‌های دشوار شب ۳۵:

الحاح: اصرار

منادمت: هم‌نشینی و هم‌صحبتی

سبحه: تسبیح

فاقه: فقز

جبه: لباس و روپوش

ذمه: عهد و پیمان

▪️قصه‌خوان: فاطمه سالاروند

▪️ضمایم و تعلیقات: علیرضا فتاح

▪️نگارگر: حمید قدسی (استودیو سواد)

▪️رژیسور: فاطمه مهربان

▪️فجازی‌گردان: فاطمه خسروانی

▪️طرح و تهیه: امید مهدی‌نژاد

💠 تهیه‌شده در: استودیو سه‌نقطه

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

نظام طبقاتی در جهان قدیم چطور بوده؟ چطور یک انسان برده و کنیز و غلام می‌شده؟ آیا کنیزها از خرید و فروش شدن ابراز نارضایتی می‌کرده‌اند و آیا میل به آزادی و برابری در بین آنان رایج بوده؟ احکام برده‌داری، ازدواج و آزاد شدن کنیزها چطور بوده؟ آیا ارباب‌ها حتما از کنیزهایشان بهره‌برداری جنسی می‌کردند؟ فرزند کنیز از ارباب سطح پایین‌تری از فرزندان اصلی ارباب داشت؟ قیمت‌گذاری کنیزها چطور بوده؟

در این ضمیمه از پادکست هزارویک‌شب دربارۀ سنت رایج جهان قدیم، یعنی برده‌داری و به‌خصوص برده‌های مؤنث یا همان کنیزها و جایگاه و وضعیت آن‌ها در جامعه حرف می‌زنیم.

▪️ضمایم و تعلیقات: علیرضا فتاح

▪️قصه‌خوان: فاطمه سالاروند

▪️نگارگر: حمید قدسی (استودیو سواد)

▪️رژیسور: فاطمه مهربان

▪️فجازی‌گردان: فاطمه خسروانی

▪️طرح و تهیه: امید مهدی‌نژاد

💠 تهیه‌شده در: استودیو سه‌نقطه

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

پس باغبان چادر به یکسو کرده آن ماه‌طلعتان را بدید. با خود گفت که: این هر دو زیبامنظر را آزردن نشاید. باز چادر بر ایشان بینداخت و در زیر پای نورالدین بنشسته پای او همی‌مالید که نورالدین چشم باز کرد...

حکایت وزیرزادۀ فراری و انیس‌الجلیس کنیز و سفرشان به بغداد را در شب ۳۴ با صدای فاطمه سالاروند بشنوید.

بعضی واژه‌های دشوار شب ۳۴:

تنزّه: گردش و تفریح

دبّوس: گرز، چماق آهنی

فشارندهٔ شراب: کسی که انگور را برای ساختن شراب له می‌کند

قلّاش: رند و لاابالی، کلّاش

هبا: تباه

▪️قصه‌خوان: فاطمه سالاروند

▪️ضمایم و تعلیقات: علیرضا فتاح

▪️نگارگر: حمید قدسی (استودیو سواد)

▪️رژیسور: فاطمه مهربان

▪️فجازی‌گردان: فاطمه خسروانی

▪️طرح و تهیه: امید مهدی‌نژاد

💠 تهیه‌شده در: استودیو سه‌نقطه

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

پسر از نشئۀ باده و شور عشق بی‌محابا پیش رفته، دست‌ها به میان کمر دختر کرد و دختر نیز او را در آغوش کشیده ببوسید و پسر زبان او همی‌مکید...

قصۀ دو وزیر از میانۀ شب ۳۲ شروع شد. فضل بن‌خاقان کنیز ماهروی دانشور هنرمند، پسر از نشئۀ باده و شور عشق بی‌محابا پیش رفته، دست‌ها به میان کمر دختر کرد و دختر نیز او را در آغوش کشیده ببوسید و پسر زبان او همی‌مکید...

قصۀ دو وزیر از میانۀ شب ۳۲ شروع شد. فضل بن‌خاقان کنیز ماهروی دانشور هنرمند، انیس‌الجلیس را، برای سلطان خرید، اما پسرش، علی نورالدین، مهر بکارت از کنیز برداشت و وزیر را به گرفتاری انداخت. حکایت #دو_وزیر #هزارویک‌شب را در شب ۳۳ با صدای فاطمه سالاروند بشنوید.

بعضی واژه‌های دشوار شب ۳۳:

وکیل خرج: حسابدار، مسئول مالی

به سرگوشی گفتن: در گوشی گفتن، آهسته و پنهانی گفتن

عقیقه کردن: کوتاه کردن موی نوزاد برای اولین بار همراه با قربانی و مهمانی

متاع: کالا، اجناس، وسایل

برات: حواله، چک

مسامحه و مماطله: سهل‌انگاری و وقت‌کشی

تبذیر: اسراف

مضایقه: خودداری

▪️قصه‌خوان: فاطمه سالاروند

▪️ضمایم و تعلیقات: علیرضا فتاح

▪️نگارگر: حمید قدسی (استودیو سواد)

▪️رژیسور: فاطمه مهربان

▪️فجازی‌گردان: فاطمه خسروانی

▪️طرح و تهیه: امید مهدی‌نژاد

💠 تهیه‌شده در: استودیو سه‌نقطه

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

💠💠💠

آقای من، دختر من خردسال است و تا اکنون شوهر ندیده، چون از تو این‌گونه ترش‌رویی بیند دل‌‌شکسته شود...

دلّاک حکایت خیاط همچنان قصۀ برادرانش را می‌گوید و خیاط از این طریق دارد سعی می‌کند که جان خودش و شرکای جرمش در قتل احدب را نجات دهد. در شب ۳۲ پایان حکایت «خیاط و احدب و دیگران» را می‌شنوید و داستان «دو وزیر» که تا شب ۳۶ ادامه خواهد داشت، آغاز می‌شود.

بعضی واژه‌های دشوار شب ۳۲:

مشّاطه: آرایشگر

قدح: پیاله

بدیع‌الجمال: زیبا

استر: قاطر

بدره: کیسه

بلندکریاس: بلندآستان، مرتفع

ملاعبت: عشق‌بازی

همیان: کیسۀ بزرگ

میشوم: شوم، نامبارک

سد رمق: رفع گرسنگی

دریوزگی: گدایی

ابریق: آفتابه، آبریز

استهزا: تمسخر

مکحله: سرمه‌دان

منقاش: موچین

هادم: نابودکننده

برزن: کوچه

منقصت: نقص، کاستی

چلیپا: صلیب (استعاره از موی معشوق)

زنخدان فروکندن: چانه خراشیدن، کنایه از ابراز تأسف و حسرت

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

💠💠💠

پس دختر به این سو و آن سو همی‌دوید و برادرم نیز، جامه از تن کنده و عریان، در دنبال او همی‌دوید و به دیوانگان همی‌مانست...

دلّاک پرحرف قصۀ خیاط در نزد خلیفه از کم‌حرفی و کرامت خودش سخن گفت و قصه‌های برادران معلولش را تعریف کرد و به حکایت برادر دوم، به نام بقبق، رسید. باقی حکایت برادر دوم و برادران سوم و چهارم و پنجم را در شب ۳۱ بشنوید.

بعضی واژه‌های دشوار شب ۳۱:

دریوزگی: فقر، گدایی

عقوبت: مجازات

ذِمّت: ذمّه، عهده

قِناره: چنگک قصابی

نخجیر: شکار

فاجِر: فاسق، گناهکار

حِصّه: سهم

مُغَنّی: نوازنده

همیان: کیسه

تعب: خستگی

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

💠💠💠

قاضی گفت: «این دلّاک کیست و از بهر چه اینجا ایستاده و جامۀ خود چرا دریده است؟»

حکایت قتل عجیب احدب را از شب ۲۴ شنیدید و قصه به اینجا رسید که خیاط برای نجات از قصاص، شروع به گفتن قصۀ جوان عاشق و پیرمرد دلاک پرحرف و فضول کرد تا به آنجا که دلاک پشت در خانۀ معشوقۀ پسر داد و بیداد راه انداخت. ادامۀ ماجراهای دلاک را در شب ۳۰ بشنوید.

بعضی واژه‌های دشوار شب ۳۰:

عتاب: سرزنش

ضیاع و عقار: زمین و دارایی

قلتبان: بی‌غیرت

زورق: قایق

سَیّاف: شمشیرزن، جلاد

انباز: شریک

اعوج: کج

اعمی: کور، نابینا

مَتاع: کالا

کابین کردن: عقد کردن

مُزَوّر: ریاکار، تزویرگر

خُدعَت: فریب

شِحنه: داروغه، پاسبان

فگار: زخمی

تمتع: بهره‌برداری جنسی، آمیزش

زنخ: چانه (و موی چانه: ریش)

سبلت: سبیل

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

نقص عضو در جامعۀ سنتی دلالت‌های اساطیری و الهیاتی زیادی داشته است و اغلب نوعی از «شر»، «عذاب» یا «بلا» محسوب می‌شده. معلولیت صرفاً محدود به همین تفاوت‌های جسمی و ذهنی‌ای که ما امروزه می‌شناسیم هم نبوده، بلکه گاه حتی رنگین‌پوستی و زال بودن و چنین چیزهایی را هم نوعی معلولیت و «ناقص‌الخلقه» بودن می‌دانسته‌اند. از طرف دیگر، ایجاد نقص عضو مهم‌ترین نوع مجازات اجتماعی بوده، راهی برای ایجاد تمایز و طرد از جامعه.

در ضمیمۀ ششم به بهانۀ احدب (شب‌های ۲۴ و ۲۵) و جوان‌های حکایت‌های خیاط و یهودی و مباشر و نصرانی (شب‌های ۲۵ تا ۳۰) و به‌ویژه برادران دلاک (شب‌های ۳۰ تا ۳۲)، از #معلولیت در جهان قدیم سخن گفتیم.

⚠️ شنیدن این #ضمیمه چندان مناسب کودکان نیست.

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

پس عاشق گفت که پیش از رفتن به خانۀ معشوقه، دلاکی خواست که تنم بشوید و سرم بتراشد، اما دلاک پیرمردی بود گزافه‌گوی...

حکایت قاتلان احدب به اینجا رسید که قصۀ هیچ‌یک از آن‌ها مقبول طبع شاه نیفتاد تا کار به قصۀ خیاط رسید که از عاشق دختر قاضی بغداد و دلاک پیر حکایت کرد. ماجرای این دو را در شب ۲۹ بشنوید.

بعضی واژه‌های دشوار شب ۲۹:

رگ زدن: حجامت

اصطرلاب: ابزار بررسی نجومی

ریب: شک

قلتبان: دیوث، بی‌غیرت

الغیاث: ای فریاد، به داد من برسید

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ناچار گردن‌بند دختر زیبای سربریده را که گوهرهای قیمتی داشت به بازار بردم و به دلالش سپردم...

حکایت خیاط و احدب و یهودی و مباشر و نصرانی که از انتهای شب ۲۴ آغاز شد، به حکایتی رسید که طبیب یهودی از بازرگان‌زادۀ دست‌بریده و ماجرایش با دو دختر زیبارو تعریف کرد. ادامۀ این ماجرا و آغاز قصۀ خیاط (قصۀ عاشق و دلاک) را در شب ۲۸ بشنوید.

بعضی واژه‌های دشوار شب ۲۸:

شیخ سوق: حاکم شرع بازار

قحبگی: روسپی‌گری، بدکارگی

غرفه: اتاق، بالاخانه

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.