Zenon Przybylak w czasie wojny był lotnikiem 1586 Eskadry

Rozmowę w ramach Archiwum Historii Mówionej przeprowadził Michał Wójciuk 12 października 2011 roku.

#1944 #powstaniewarszawskie #podcast

Włodzimierz Bernhardt w czasie wojny był lotnikiem

Rozmowę w ramach Archiwum Historii Mówionej przeprowadził Tomasz Seweryn 23 listopada 2005 roku.

#1944 #powstaniewarszawskie #podcast

„Churchill zabronił po dwóch czy trzech lotach Anglikom [latać], ale mówi: »Polacy, jeśli chcą lecieć [to niech lecą]. To jest wasz kraj i wasza stolica«. I nie było jednej osoby, żeby odmówiła. A w lotnictwie to było tak, że każdy w każdej chwili mógł powiedzieć: »nie lecę dziś« czy »nie lecę już więcej«. I to było w porządku. Ale nikt nie odmówił”.

Tadeusz Ruman w czasie wojny był lotnikiem 1586 Eskadry do Zadań Specjalnych RAF. 4 sierpnia 1944 roku po raz pierwszy wziął udział w locie z pomocą dla powstańczej Warszawy. Ostatni lot nad Warszawę, w nocy z 27 na 28 sierpnia, skończył się nieomal tragicznie, gdy samolot został ostrzelany. Łącznie Tadeusz Ruman odbył w ramach 1586 Eskadry 54 loty, w tym siedem na pomoc Warszawie.

Rozmowę w ramach Archiwum Historii Mówionej przeprowadził Tomasz Żylski 9 sierpnia 2006 roku.

#1944 #powstaniewarszawskie #podcast

W okresie okupacji podjął studia medyczne w szkole, którą zorganizował

Rozmowę w ramach Archiwum Historii Mówionej prowadził Mariusz Rosłon 10 czerwca 2009 roku

#1944 #powstaniewarszawskie #podcast

Rozpoczęła Powstanie Warszawskie jako sanitariuszka. Opieka nad rannymi jednak przerosła jej młodzieńczą wrażliwość. Rzuciła pielęgniarski fartuch dla... walki. Została strzelcem oraz taśmową karabinu maszynowego! Jako jedna z ostatnich wskoczyła w kanał na placu Krasińskich, gdy upadało Stare Miasto, do samego końca broniąc silnym ogniem ewakuujących się ludzi. Niezwykle odważna i waleczna... zakochiwała się w co drugim powstańcu.

Rozmowę w ramach Archiwum Historii Mówionej prowadziła Urszula Adamowicz 1 sierpnia 2014 roku

Więzień obozu zagłady i uczestnik buntu w Treblince. W czasie Powstania Warszawskiego strzelec Batalionu „Ruczaj”, następnie w oddziale Polskiej Armii Ludowej. Swe przeżycia przekazuje w sposób zwarty, ale niepozbawiony emocji.

„Całe życie człowieka to jest przypadek. Ja nie sądziłem, że wyjdę z Treblinki. Fakt, że powiedziałem, że ja jestem Samuel Willenberg, nie jakiś Antek. Bo ja wiedziałem, że mogę paść, a nie chciałem paść jako jakiś »Ignacy Popow« czy jakoś tak. Ja przecież walczę! Mogłem paść, mogłem zostać zabity, to chciałem, żeby chociaż matka i ojciec wiedzieli, że taki był. I dlatego [otwarcie] byłem Żydem”.

Rozmowę w ramach Archiwum Historii Mówionej prowadziła Anna Kowalczyk 8 lipca 2009 roku

Wanda Traczyk-Stawska „Pączek” w czasie Powstania pełniła funkcję łączniczki, ale również, jako jedna z nielicznych

„Kiedy skoczyłam za drugi filar, ostatni filar od wejścia do kościoła, huk był taki, że nic nie można było odróżnić. Ale zobaczyłam ruch, że ktoś skacze od prawej

Walczył jako starszy strzelec w Zgrupowaniu „Żubr”. Z częścią oddziału przedostał się do Kampinosu, a potem wrócił na Żoliborz. W bardzo nietypowy sposób został posiadaczem karabinu. Kilkukrotnie niemal cudem unikał śmierci, dwukrotnie całkowicie zasypany. Po Powstaniu jeniec Stalagu XI A Altengrabow. Swoje przeżycia opowiada bez patosu, z dystansem i nierzadko cierpkim humorem.

„Podczołgała się do mnie i mówi: »Cały jesteś?«. Mówię: »Nie wiem«. »Dawaj karabin«. Od razu oddałem jej karabin, bo myślę, że chce ten karabin wziąć, a później mnie pomoże, żeby mnie wyciągnąć stąd jakoś. A ta cholera złapała karabin i uciekła. No bo wie pani, ona już uważała, że ja to trup, właściwie nie ma co sobie głowy zawracać. A karabin to był karabin, to była najważniejsza rzecz, którą trzeba było ratować”.

Rozmowę w ramach Archiwum Historii Mówionej prowadziła Magdalena Miązek 7 maja 2005 roku

Podczas Powstania Warszawskiego miała zaledwie 16 lat. Pełniąc służbę łączniczki i sanitariuszki sławnego Batalionu „Parasol” Zgrupowania „Radosław”, przeszła ze swoim oddziałem cały szlak bojowy: Wolę, Stare Miasto, kanałami do Śródmieścia, Czerniaków, Mokotów i z niego kanałami do centrum Warszawy. Pomimo dramatu powstańczych walk uważała, że były to najpiękniejsze chwile, jakie dane jej było przeżyć.

„Jak wchodziło się do jakiegokolwiek pomieszczenia, to rzut oka i człowiek od razu wiedział, gdzie się ustawić, która ściana jest konstrukcyjna, mocna, silna. Do tej pory mi się zdarza, że patrzę w mieszkaniu, gdzie trzeba by stanąć”.

Warszawa, 11 marca 2005 r.

W Powstaniu był pirotechnikiem oraz kierownikiem zmiany w Wytwórni Granatów na Starym Mieście. Został również oddelegowany do sprawdzenia tankietki pozostawionej przez Niemców na barykadzie przy ul. Podwale. Nie zdążył... Ów tankietka okazała się ciężkim stawiaczem ładunków wybuchowych, który eksplodował w tłumie ludzi na ul. Kilińskiego, przechodząc do historii jako „czołg-pułapka”. Jakie były okoliczności tej tragedii? Posłuchajcie wspomnień pana Witolda...

Warszawa, 3 grudnia 2005 r.