یکی از بزرگ‌ترین مشکلات افغانستان پس از خروج نیروهای شوروی سابق از این کشور و جنگ داخلی و روی کار آمدن طالبان ازبین‌رفتن زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی در این کشور بود.

با حمله آمریکا و متحدانش به افغانستان در ابتدای قرن اخیر میلادی و شکست امارت اسلامی طالبان برای بیست سال یکی از مهم‌ترین زمینه‌های سرمایه‌گذاری جامعه جهانی ایجاد زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی بود. تربیت پزشکان متخصص، ایجاد مراکز درمانی و کادر درمان آموزش‌دیده، جلب اعتماد عمومی به علم پزشکی به‌خصوص در میان زنان در نواحی دوردست و آموزش فرهنگی گسترده برای قانع کردن مردم به حضور در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی به‌جای استفاده از روش‌های سنتی تلاشی بود که تا تسلط مجدد طالبان، سطح سلامت عمومی در افغانستان را بهبود چشمگیری بخشید.

حالا گروه طالبان مجدداً در افغانستان روی کار آمده‌اند گروهی که در آغاز اشغال افغانستان توسط ایشان نخستین اخبار نگران‌کننده از حوزه بهداشت و درمان منتشر شد. سازمان جهانی بهداشت طی ماه نخست روی کار آمدن طالبان درباره شرایط نامساعد بهداشت و درمان در افغانستان هشدار داد. مقام‌های این سازمان گفتند حدود ۹۰ درصد از ۲۳۰۰ مرکز درمانی و بهداشتی در سراسر افغانستان ممکن است به‌زودی تعطیل شوند.

اما این سازمان گفت شاید بتواند با تأمین منابع مالی، تجهیزات و لوازم موردنیاز حدود ۵۰۰ مرکز بهداشتی در افغانستان کمی از شدت این بحران انسانی بکاهد. برای کشوری با بیش از ۳۵ میلیون نفر جمعیت وجود تنها ۵۰۰ مرکز درمانی که توان سرویس‌دهی به بیماران را داشته باشند، خود خبر از فاجعه می‌دهد.

بند نسوان زندان مرکزی بوشهر. سال گذشته و هنگامی که به این زندان تبعید شدم، می‌دانستم با جهنمی فراموش‌شده مواجه خواهم شد، اما سبعیت جاری در این زندان حتی در خیالاتم هم نمی‌گنجید.

همین چند سطر آغازین رشته توییت سپیده قلیان از زندانیان سیاسی در ایران نور دیگری بر تاریک‌خانه زندان‌های جمهوری اسلامی و وضعیت هولناک زندانیان به‌خصوص زندانیان سیاسی و عقیدتی گرفت.

سپیده قلیان در شرح برخی جنایت‌ها و ظلم‌ها و شکنجه‌های این زندان مواردی را یادآور شده که شاید در ترسناک‌ترین فیلم‌ها نیز دیدنش از تحمل تماشاگر خارج باشد.

در زندان‌های حکومت اسلامی این فجایع به امری عادی بدل شده که چرخه تکرار آن طی چهل سال گذشته متوقف نشده است. دهه شصت دهه هولناک زندانیان سیاسی در ایران بود.

رهبران انقلابی برای تثبیت خود در آن سال‌ها برخوردهای خشونت‌باری با اعضاء گروه‌های سیاسی منتقد و مخالف داشتند. اخبار اعدام‌ها، روزانه از زندان‌های بیرون می‌آمد. اخباری که با کشتار سال ۶۷ به نقطه اوج خود رسید.

اما دستکم یک دهه لازم بود تا بازماندگان آن دوران شوم، روایتگر جنایت‌ها و شکنجه‌هایی شوند که هرکدام به‌تنهایی نشان از رفتاری غیرانسانی در زندان‌ها داشت. تجاوز و انفرادی‌های طولانی‌مدت در محیط‌هایی شبیه قبر و شلاق، تحقیر روانی و تهدید خانواده زندانیان همگی نشان می‌داد زندانبانان در جمهوری اسلامی در خشونت دچار انحراف‌های عمیق روانی هستند.

در جهان سیاست مثالی هست که می‌گوید «تعیین پرسنل یعنی تعیین سیاست»؛ مثالی که هنگام انتخاب کابینه بیش از همه نمونه آن ‌را می‌بینیم.

هشت سال پیش که حسن روحانی اعضای کابینه‌اش را اعلام کرد انتخاب جواد ظریف به وزارت خارجه روشن‌ترین پیغام بود که نشان می‌داد جمهوری اسلامی می‌خواهد وارد میدان مذاکره با آمریکا شود.

هشت سال و پس از شکست پروژه برجام اینک ابراهیم رئیسی نیز وزیر خارجه‌ای انتخاب کرده که به روشنی خبر از جهت سیاست خارجی در دوران او می‌دهد: حسین امیرعبداللهیان.

آقای امیرعبداللهیان یک نکته مشترک با ظریف دارد و آن این است که عمری را در وزارت خارجه جمهوری اسلامی گذرانده. شباهت‌هایشان اما همین‌جا تمام می‌شود. اگر ظریف درس‌خوانده دانشگاه‌های آمریکایی همچون دنور است، امیرعبدالهیان لیسانسش را از دانشگاه وزارت خارجه ایران گرفته و فوق لیسانس و دکترایش را از دانشگاه تهران. اگر ظریف مدت‌ها است از نفوذ سپاه در وزارت خارجه و برتری «میدان» بر دیپلماسی گلایه می‌کند، امیرعبدالهیان بر نزدیکی خود با قاسم سلیمانی می‌بالد و دقیقا نماینده همان نفوذ «میدان» است. در همان فایل صوتی معروف که اولین بار گلایه‌های ظریف را در مورد «میدان» شنیدیم از او شنیدیم که امیرعبدالهیان را به باد سخره می‌گیرد.

کارشناس: دکتر مجید گلپور، محقق و مشاور امور بین‌ المل

ویروس کرونا و سویه‌هایش در ایران جولان می‌دهد . وزارت بهداشت جمهوری اسلامی ایران، روز شنبه اعلام کرد که در شبانه‌روز گذشته ۶۱۴ نفر بر اثر ابتلا به کووید-۱۹ در کشور جان باختند.

در هفته‌های گذشته شمار رسمی جان‌باختگان روزانه به بیش از ۷۰۰ نفر نیز رسیده بود و همزمان مسئولان گفته بودند که آمار واقعی مرگ‌ومیر به مراتب بیشتر است و ممکن است تا هفت برابر رقم اعلام شده از سوی مسئولان باشد.

همزمان با تلاش بی‌وقفه کشورهای مختلف جهان برای واکسیناسیون تمامی شهروندان و تمرکز پژوهشگران بر موضوعاتی چون تاثیر انزوا بر حافظه و تمرکز افراد، و ارائه راهکارهای مقابله با اثر منفی انزوای طولانی بر مغز، و در عین حال درنظر گرفتن راه‌هایی چون آموزش از راه دور، اخبار بازگشایی مدارس در ایران ضدونقیض است و معلوم نیست سازوکار تحصیل کودکان به چه شکل خواهد :‌ستاد مقابله با کرونا گفته مدارس در مهرماه بازگشایی خواهند شد و یک مقام ارشد وزارت آموزش و پرورش گفته آموزش در مهر حضور نیست و در آبان بستگی به وضع شیوع کرونا خواهد داشت.

کارشناس: دکتر آرش علایی، پزشک، پژوهشگر، رئیس انستیتوی جهانی برای سلامت و حقوق بشر

سقوط کابل به دست طالبان قلب بسیاری از مردم افغانستان، منطقه و جهان را به درد آورد و به قول گویش افغانستانی‌ها مردم این کشور از این مصیبت جگرخون شدند.



اما در بحبوحه همان روزهای تاریک کورسویی از امید در گوشه‌ای از افغانستان پیدا شد: دره پنجشیر، همان‌جا که ده‌ها سال است صحنه مقاومت بوده. این تنها ولایت افغانستان است که به دست طالبان نیافتاده و حالا می‌رود تا پایگاه مقاومت باشد.



اکنون که طالبان به کابل بازگشته است، امرالله صالح و احمد مسعود در دره پنجشیر پرچم ائتلاف شمال را بالا برده‌اند و خواهان حمایت جهانیان شده‌اند. آقای مسعود چهارشنبه هفته گذشته در مقاله‌ای در روزنامه «واشنگتن پست» یادآوری کرد که پدرش باور داشته که هم برای افغانستان می‌جنگد و هم برای غرب و امروز او به این مبارزه ادامه می‌دهد.

تصمیم خروج آمریکا از افغانستان که مقدمه عروج طالبان را فراهم کرد در زمان دونالد ترامپ گرفته شده بود؛ همان زمان بود که آمریکا یکی از دیپلمات‌های قدیمی خود، زلمای خلیل‌زاد، را به عنوان فرستاده ویژه‌ای برای مذاکرات مستقیم با طالبان تعیین کرد. آقای خلیل‌زاد که از دیپلمات‌های قدیمی زمان رونالد ریگان و جورج دبلیو بوش بود با این حساب مشروعیتی به طالبان داد که پیش از آن خواب آن‌را هم نمی‌دیدند.



نیروهای طالبان در همان ابتدای تسلط خود بر شهرها در کوچه و خیابان اعلام می‌کنند که قوانین اکید اسلامی طبق قرائت آن‌ها از دین زین پس برپا می‌شود؛ پوشش اجباری برای زنان و محدودیت‌های بسیار برای آن‌ها و عقب زدن‌شان از مسئولیت‌های اجتماعی از اولین گام‌هایی است که در هر شهری که طالبان به قدرت برسند برداشته می‌شود.

۵۵ سال از تصویب بیانیه حقوق بشر در مجمع‌ عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۸ و ۴۲ سال از آغاز حکومت اسلامی در ایران می‌گذرد. در دوره حاکمیت جمهوری اسلامی، ایران همواره یکی از بزرگ‌ترین ناقضان حقوق بشر در سطح جهان بوده است. این در حالی است که ایران در سال ۱۳۵۴، در دوره سلطنت پهلوی دوم، بدون هیچ پیش‌شرطی به میثاق بین‌المللی حقوق بشر پیوست و اعلامیه جهانی حقوق بشر را پذیرفت.

کارشناس این برنامه شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل در سال ۱۳۸۲، حقوقدان و یکی از شناخته‌شده‌ترین فعالان ایرانی حقوق بشر در سطح جهان است که در دهه‌های گذشته، تلاش فراوانی در دفاع از شهروندانی داشته که حکومت جمهوری اسلامی حقوقشان را به اشکال گوناگون نقض کرده است. خانم عبادی همچنین از بنیان‌گذاران کانون مدافعان حقوق بشر و انجمن حمایت از حقوق کودکان است.

شاهان قاجار توجه زیادی به هنرهای تجسمی نشان دادند. تصاویر عمومی متعلق به آن دوران، رابطه‌ای معنادار با تاریخ ایران قدیم پیشا قجری داشت و البته هنر در حال پذیرفتن هویتی مدرن بود؛ هویتی جدید که با تغییرات در حکومت و پذیرش تکنولوژی به ویژه از غرب همراه بود. تکنیک‌های جدیدی مانند لیتوگرافی، عکاسی و استفاده خلاقانه از تکنیک‌ها مانند استفاده در مثل پرتره و نقاشی رنگ و روغن رونق پیدا کرد.

برای هر کس که رویدادهای ایران در سال‌های گذشته را دنبال کرده باشد اعتراضات این روزهای استان خوزستان جای تعجبی ندارد. مشکل بی‌آبی این‌بار گریبانگیر مردم خوزستان شده. نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی پاسخ اعتراض برحق مردم را با با سرکوب و گلوله داده‌اند تا چند نفر از مردم معترض کشته شوند.

مشکلات اقلیمی که ارتباطی نیز با پدیده جهانی تغییرات اقلیمی دارند البته در خیلی نقاط دنیا در جریانند:‌ از سیل‌های کشنده در آلمان تا آتش‌سوزی در جنگل‌های کالیفرنیا.

اما نگاهی به مشکلات خوزستان نشان می‌دهد که این بیش از آن‌که مشکلات صرف محیط‌زیستی باشد بی‌کفایتی‌های مدیریتی جمهوری اسلامی است که بحران حاضر را پیش آورده؛ بحرانی که با توجه به اوضاع خطیر کلی اقتصاد کشور به سرعت منجر به اعتراضات گسترده می‌شود که محدود به خوزستان نیستند.

این دومین پادکست «کِلکِ خیال» از مجموعه پادکست‌های ایندیپندنت فارسی است. در کلک خیال به موضوعات مختلف هنری می‌پردازیم: از سینما تا سایر هنرهای نمایشی، از موسیقی تا حرکات موزون، از نقاشی تا هنرهای تجسمی... خلاصه هر چه در حیطه‌ی هنر می‌گنجد در چنته و کشکول ما نیز جا دارد.