۶ فصل، ۱۲۰ قسمت، یک نظریه همه چیز

حامیان:

منبع: کتاب معادله خدا

درک انسان از جهان در طول زمان به‌طور چشمگیری تکامل یافته است، که ناشی از کنجکاوی و تمایل به فهم دنیای اطراف بوده است. تمدن‌های اولیه، مانند یونانیان باستان، تلاش کردند تا جهان را از طریق فلسفه و مشاهده توضیح دهند. آن‌ها باور داشتند که جهان از چهار عنصر اساسی تشکیل شده است: زمین، هوا، آب و آتش. اما توضیحات آن‌ها اغلب فاقد پایه‌ی تجربی قوی بود.

این وضعیت با وقوع انقلاب علمی و ظهور متفکرانی چون آیزاک نیوتون تغییر کرد. نیوتون با ترکیب مشاهده و تحلیل ریاضی دقیق، قوانین حرکت و گرانش را فرمول‌بندی کرد که به‌طور دقیق رفتار اجسام روی زمین و در آسمان را توضیح می‌داد. کار او تفکر علمی را متحول کرد و زمینه‌ساز پیشرفت‌های بعدی شد.

یکی از این پیشرفت‌ها در قرن‌های بعد با نظریه‌ی الکترومغناطیس جیمز کلرک ماکسول رقم خورد. معادلات ماکسول نیروهای ظاهراً جداگانه‌ی الکتریسیته و مغناطیس را به‌عنوان جنبه‌های مختلف یک پدیده‌ی واحد معرفی کرد. این کشف، نه‌تنها درک ما از جهان را پیش برد، بلکه راه را برای شگفتی‌های فناورانه‌ای مانند روشنایی الکتریکی و ارتباطات رادیویی هموار ساخت.

آلبرت اینشتین در اوایل قرن بیستم با نظریه‌های نسبیت خاص و عام، درک ما از کیهان را بیشتر دگرگون کرد. نسبیت خاص نشان داد که زمان و فضا مطلق نیستند و به چارچوب مرجع ناظر وابسته‌اند. نسبیت عام نیز مفهوم گرانش را به‌عنوان انحنای فضازمان توضیح داد. ایده‌های اینشتین بسیاری از باورهای پیشین درباره‌ی ماهیت واقعیت را به چالش کشید و افق‌های جدیدی برای پژوهش‌های علمی گشود.

در همین زمان، انقلابی دیگر در دنیای بسیار کوچک در حال وقوع بود: مکانیک کوانتوم. فیزیکدانان پیشگامی مانند ماکس پلانک و نیلز بور دریافتند که انرژی به‌صورت بسته‌های گسسته به نام کوانتوم وجود دارد. این کشف، درک جدیدی از رفتار ماده و انرژی در سطح اتمی و زیراتمی به‌وجود آورد.

مکانیک کوانتوم همچنین منجر به بحث‌های فلسفی عمیقی درباره‌ی ماهیت واقعیت شد. تفسیر کپنهاگ، که توسط بور و ورنر هایزنبرگ پشتیبانی می‌شد، استدلال می‌کرد که ذرات کوانتومی تا زمانی که اندازه‌گیری نشوند، ویژگی‌های مشخصی ندارند. این تفسیر، مفهوم دوگانگی موج-ذره را معرفی کرد که نشان می‌داد موجودات کوانتومی می‌توانند هم‌زمان رفتاری شبیه به موج و ذره از خود نشان دهند.

اینشتین با ماهیت احتمالاتی مکانیک کوانتوم مخالفت کرد و جمله‌ی معروف “خدا تاس نمی‌اندازد” را بیان کرد. با وجود تردیدهای او، مکانیک کوانتوم به نظریه‌ای بسیار موفق تبدیل شد و پیش‌بینی‌های دقیقی درباره‌ی طیف گسترده‌ای از پدیده‌ها ارائه داد.

جست‌وجوی نظریه‌ای که نظریه‌های ناسازگار نسبیت عام و مکانیک کوانتوم را متحد کند، منجر به توسعه‌ی نظریه‌ی ریسمان شد. این نظریه بیان می‌کند که واحدهای بنیادی جهان، ذرات نقطه‌ای نیستند، بلکه رشته‌های بسیار کوچکی هستند که در حال ارتعاش‌اند. ارتعاشات مختلف این رشته‌ها به ذرات و نیروهای مختلفی که در طبیعت مشاهده می‌کنیم، شکل می‌دهند.

یکی از جنبه‌های جالب نظریه‌ی ریسمان این است که وجود ابعاد فضایی اضافی را فرض می‌کند، فراتر از سه بعدی که ما تجربه می‌کنیم. این ابعاد اضافی در مقیاس‌های بسیار کوچک پیچیده شده‌اند و به همین دلیل در زندگی روزمره غیرقابل مشاهده‌اند.

هرچند نظریه‌ی ریسمان پتانسیل بزرگی برای تبدیل شدن به نظریه همه چیز دارد، اما همچنان تئوری بسیار فرضی است. تأیید تجربی آن به‌دلیل انرژی‌های بسیار بالایی که برای بررسی مقیاس‌های کوچک مورد نیاز است، چالش‌برانگیز است.

مجموعه بیگ‌بنگ (قسمت اول – دوم – سوم)

خودکشی کوانتومی

دنباله‌دار هالی

مجموعه نیرو‌های بنیادی (قسمت اول – دوم – سوم)

دانشمند و سیاه‌چاله‌اش

پارادوکس اطلاعات سیاه‌چاله

جهان‌های موازی

مجموعه AC/DC (قسمت اول – دوم – سوم)

پایان همه‌چیز

جیمزوب

مادره تاریک

انرژی تاریک

خودآگاهی کوانتومی

مجموعه جنگ‌های کوانتومی (قسمت اول – دوم – سوم)

مغز بولتزمان

ما در حال آماده کردن ویدیو اجرای زنده آخرین قسمت استرینگ کست هستیم ولی تا اونموقع میتونید به فصل جدید جنگ‌های هسته‌ای گوش کنید.

داستان جنگ سرد و درگیری آمریکا و شوروی برای کنترل خطرناک‌ترین سلاح جهان

پخش فصل دوم از چهارشنبه ۳۱ مرداد

در کست‌باکس، اپل یا اسپاتیفای بشنوید!

فراخوان داستان‌های شما از هشت سال استرینگ

ما می‌خواهیم از خاطرات شما با استرینگ کست یک کلیپ کوچک بسازیم؛ برای ثبت این لحظات و تشکر از خانواده‌ای که در کنار هم شکل داده‌ایم.

این بار شما روایتگر هستید و ما شنونده. داستانی نه از گوشه‌های عجیب و غریب علم، بلکه از مسافرین این سفر کهکشانی.

اگر خاطره‌ای از استرینگ کست دارید و یا در این چند سال قسمت خاصی از استرینگ بوده که برایتان معنای ویژه‌ای داشته، لطفاً آن را در قالب ویس یا فایل صوتی ضبط کنید و به ایمیل [email protected] بفرستید.

کلیپ نهایی در فید پادکست منتشر می‌شود و به ۱۰ نفر از شرکت‌کنندگان در این کمپین یک یادگاری کوچک هدیه داده می‌شود.

تهیه بلیت اجرای زنده استرینگ کست:‌ https://tiw.al/LPkn

۶ فصل، ۱۲۰ داستان، یک نظریه همه‌چیز

اجرای زنده آخرین قسمت استرینگ کست

۴ و ۵ مرداد – ساعت ۴ عصر

خرید بلیت:

ثبت‌نام زودهنگام تا ۲۱ تیر

حامی: ایرانی‌کارت

داستان ماشین بخار، میمون‌های تایپیست و توهم هوشیاری ما

حامی: ویپاد، ترابانک پاسارگاد

منبع: کتاب تا پایان زمان

پادکست جنگ‌های هسته‌ای:‌ روایتی از جنگ سرد و خطرناکترین سلاح بشریت

در پهنه ی گیتی با نظم و قوانین حاکم بر آن، یک ایده عجیب و غریب خودنمایی می کند؛ ایده ای به نام “مغز بولتزمن”. این نظریه بیان می کند که جهان هستی با تمام ستاره ها، کهکشان ها و حتی خود ما، بر اثر یک رخداد عظیم مثل “بیگ بنگ” به وجود نیامده است. بلکه خیلی ساده تر، کل هوشیاری ما از جهان، تنها یک آگاهی منفرد از نوسانات کوانتومی در گستره بی‌پایان کائنات است.

تصور کنید در یک سوپ کیهانی بی پایان، ذرات ریز مدام در حال جوش و خروش هستند. طبق نظریات فیزیک، گاهی همین حرکت و نوسان تصادفی می تواند منجر به شکل گیری ساختارهای پیچیده شود. مغز بولتزمن می گوید احتمال دارد آگاهی و درک ما از واقعیت چیزی شبیه به همین باشد؛ پدید آمده از دل آشفتگی.

این فکر عجیب و حتی تا حدی ترسناک، سوالات زیادی را در مورد وجود ما و ماهیت جهان هستی مطرح می کند. آیا همه آنچه که به عنوان واقعیت درک می کنیم، از تاریخ بشر گرفته تا قوانین طبیعت، فقط یک توهم گذرا است؟

اما چه منطقی در پشت این پدیده نهفته است؟‌ در این قسمت از استرینگ کست ما درباره انتروپی و ماشین بخار صحبت می‌کنیم. اینکه چطور قوانین ترمودینامیک به ما نشان می‌دهد که جهان به سمت بی‌نظمی و هرج و مرج حرکت می‌کند.  سپس به تاریخچه بیگ بنگ و پایان جهان می‌پردازیم. و در نهایت، این داستان را با تئوری میمون‌های تایپیست در بی‌نهایت به پایان میرسانیم.

استرینگ کست را می‌توانید در تلگرام، ساندکلاد و یا همه اپ‌های پادگیر بشنوید.

مجموعه بیگ‌بنگ – قسمت اول – دوم – سوم

داستان یک کشتی تحقیقاتی، دلفین‌های قاتل و نهنگ‌ های قهرمان

حامی: ویپاد، ترابانک پاسارگاد

منبع: کتاب دنیای نهنگ‌ها

پادکست جنگ‌های هسته‌ای:‌ روایتی از جنگ سرد و خطرناکترین سلاح بشریت

نهنگ‌ های گوژپشت، معروف به نهنگ‌های کوهان‌دار، از جمله شگفت‌انگیزترین موجودات دریایی هستند که با اندازه بزرگ، بدنی منحصربه‌فرد و رفتارهای خیره‌کننده‌شان مشخص می‌شوند. این حیوانات عظیم‌الجثه با باله‌های سینه‌ای بلند و سر برجسته‌ی خود در دریاها و اقیانوس‌های سرتاسر جهان زندگی می‌کنند، و مهاجرت‌های طولانی میان مناطق تغذیه در آب‌های سرد قطبی و مناطق تولیدمثل در آب‌های گرمتر انجام می‌دهند.

نهنگ‌های بالغ کوهان‌دار معمولاً دارای طولی بین ۱۲ تا ۱۶ متر هستند، با این حالت که ماده‌ها اغلب کمی بزرگتر از نرها می‌باشند. وزن آنها، که می‌تواند به ۲۵ تا ۳۰ تن برسد، نشان‌دهنده‌ی توانایی‌شان برای جابجایی در وسعت‌های بی‌کران اقیانوس است.

نهنگ‌های گوژپشت به دلیل هوش بالا و پیچیدگی‌های اجتماعی‌شان شناخته شده‌اند. آنها بخصوص برای “آهنگ‌های” پیچیده‌ی خود معروفند، که نرها برای ارتباط با ماده‌ها و در فواصل زیاد زیر آب استفاده می‌کنند، و در سکوت اقیانوس‌ها، صدایی آرامش‌بخش ایجاد می‌کنند.

این موجودات همچنین به عنوان محافظان اقیانوس شناخته می‌شوند، زیرا در برابر خطرات و تهدیدات مختلف از موجودات کوچکتر محافظت می‌کنند.

در این قسمت از پادکست ما داستان دانشمندی را تعریف می‌کنیم که در سفر خود به قطب جنوب با پدیده‌ای شگفت انگیز مواجه شد و نهنگ‌هایی را مشاهده کرد که حاضر بودند به هر قیمتی از جان فوک‌های دریایی دربرابر نهنگ‌های قاتل دفاع کنند.

استرینگ کست را می‌توانید در تلگرام، ساندکلاد و یا همه اپ‌های پادگیر بشنوید.

دوگانگی

جنگ‌های مورچه‌ای

امپراطوری شامپانزه‌ها (قسمت اول – دوم)

داستان دو رشته مارپیچ اسرارآمیز، مقادیر زیادی اشعه گاما و خوش‌شانس‌ترین انسان جهان

حامی: ویپاد، ترابانک پاسارگاد

منبع: کتاب شست ویولن نواز

پادکست جنگ‌های هسته‌ای:‌ روایتی از جنگ سرد و خطرناکترین سلاح بشریت

دی‌ان‌ای یا اسید دئوکسی‌ریبونوکلئیک، مولکولی است که دستورالعمل‌های ژنتیکی لازم برای رشد، توسعه، عملکرد و تولید مثل تمام موجودات زنده و بسیاری از ویروس‌ها را در خود نگهداری می‌کند. ساختار دی‌ان‌ای به شکل پله‌ای پیچیده است که دو رشته طولانی از نوکلئوتیدها، که از قندهای دئوکسی‌ریبوز، گروه‌های فسفات و چهار نوع باز نیتروژنه (آدنین، تیمین، گوانین و سیتوزین) تشکیل شده‌اند، دارد. توالی این نوکلئوتیدها که ژن نامیده می‌شود، اطلاعات ژنتیکی را کدگذاری می‌کند. فرآیند رونویسی و ترجمه این اطلاعات به پروتئین‌هایی که اجزاء اصلی ساختاری و عملکردی سلول‌ها را تشکیل می‌دهند، انجام می‌شود. دی‌ان‌ای نقش اساسی در وراثت دارد و می‌تواند از طریق فرآیندهایی مانند تکثیر دی‌ان‌ای، به نسل‌های بعدی منتقل شود.

دی ان ای توانایی زیادی در مراقبت از خود دارد و میتواند دربرابر جهش‌های کوچک و بزرگ مقاومت و خود را اصلاح کند. اما چیزی که دی ان ای برای آن آمادگی ندارد مواجه با مقادیر زیادی اشعه رادیواکتیو در زمان کوتاه است. اتفاقی که هنگام سفر به سیاه‌چاله، نشست زباله‌های هسته‌ای یا انفجار بمب اتم رخ می‌دهد.

در این قسمت از پادکست، ما داستان فردی رو تعریف میکنیم که ناخواسته انفجار دو بمب اتم را تجربه کرد. روایتی از کد وراثتی ما، اشعه‌های گاما و تاثیر مرگبار آن‌ها بر روی انسان‌ها.

مجموعه ژنوم ( قسمت اول – دوم – سوم)

پروژه منهتن

عنصری درخشان، یک کارخانه  ساعت سازی و داستان اسرارآمیز دختران رادیوم

منبع: کتاب دختران رادیوم

حامی: ایرنیکارت

این قسمت حاوی صحنه‌های ناخوش‌آیند می‌باشد!

پادکست جنگ‌های هسته‌ای:‌ روایتی از جنگ سرد و خطرناکترین سلاح بشریت

در دهه ۱۹۱۰، در ایالت نیوجرسی، فرصتی استثنایی برای کار دختران جوان وجود داشت. کارخانه‌ای که حقوق خوبی میداد، از مزایای مناسبی برخوردار بود و از همه مهمتر؛ به کارمندان اجازه میداد تا با یک ماده جادویی کار کنند. ماده‌ای که به تازگی در اروپا کشف شده بود و اکنون به آمریکا رسیده بود.  ماده‌ای مرموز و عجیب که باعث میشد اشیاء در تاریکی بدرخشند و حالتی جادویی به خود بگیرند.

بیست سال قبل و در سال ۱۸۹۸ ماری و پیر کوری پولونیوم و رادیوم را کشف کرده بودند و بخاطر این کشف جایزه نوبل را دریافت کردند.

یکی از خصوصیات بارز رادیوم، توانایی آن در تولید حرارت و پرتوهایی است که می‌توانند ترکیبات دیگر را فلوئورسنت کنند. این پدیده در ابتدا باعث شگفتی و جذابیت فراوانی در میان دانشمندان و عموم مردم شد.

از رادیوم میشد در درمان سرطان استفاده کرد چرا که تشعشعات این عنصر می توانست در نابودی سلول‌های سرطانی کمک کنند. همین موضوع باعث شد تا مردم فکر کنند که رادیوم یک ماده اسرارآمیز است که خواص جادویی دارد. آن‌ها فکر میکردند رادیوم میتواند افراد مریض را شفاء بدهد، آن‌ها را زیبا کند، طول عمر افراد را افزایش دهد و حتی کیفیت زندگی را افزایش دهد.

خیلی زود محصولاتی که در آن‌ها از رادیوم استفاده شده بود در بازارهای مختلف تولید و به فروش خیلی بالایی رسید. خمیردندان‌های آغشته به رادیوم، لوازم آرایش رادیومی و حتی شربت‌های دارویی که در آن‌ها مقادیر قابل توجهی از رادیوم قرار داشت. یکی از محبوب‌ترین این محصولات،‌ساعت‌هایی بود که عقربه‌های آن به رادیوم آغشته شده بود و در تاریکی می‌درخشید.

در این قسمت از پادکست  ما داستان  دخترانی را تعریف میکنیم که با امید و اشتیاق، شغلی درخشان در کارخانه‌های رنگ‌آمیزی رادیومی را آغاز می‌کنند.

اما خیلی زود، رویای آن‌ها به کابوسی تبدیل می‌شود و با واقعیت‌های تلخ و عوارض جانکاه قرار گرفتن در معرض رادیوم روبرو می‌شوند.

استرینگ کست را می‌توانید در تلگرام، ساندکلاد و یا همه اپ‌های پادگیر بشنوید.

مجموعه رادیوم – قسمت اول

مجموعه رادیوم – قسمت دوم

گفتگوی ترسناک یک خبرنگار با کامپیوترش، انقلاب هوش مصنوعی و نیمه تاریک مدل‌های زبانی بزرگ

منبع: مقاله کوین روس در نیویورک تایمز

حامی: کارنامه

ما شش سال پیش، گفتیم که تجسم آینده‌ای که در آن هوش مصنوعی به بخشی جدایی ناپذیر از زندگی ما تبدیل شود کار سختی نیست و در کمتر از یک دهه، این آینده از راه رسیده است.

نسل جدید هوش‌های مصنوعی می‌توانند درباره همه چیز از دستور پخت غذا، برنامه نویسی برای پایتون و حتی طراحی کسب‌و‌کارهای جدید به ما کمک کنند. در مرکز همه این تحولات، یک نام دائما تکرار می‌شود و آن هم وبسایت CHAT GPT است.

احتمالا همه شما در ماه‌های گذشته نام چت جی‌پی‌تی رو شنیده باشید. حتی شاید از این ابزار در زندگی روزمره خود هم استفاده میکنید و برای نوشتن ایمیل، حل مشکلات برنامه نویسی و یا حتی ایده‌پردازی درباره موضوعات مختلف از آن کمک می‌گیرید.

با بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر در جهان و ۲ میلیارد بازدید ماهیانه، openAI، شرکت مادر چت جی پی تی امروزه یکی از قدرتمندترین شرکت‌های تکنولوژی در جهان تبدیل شده. شرکتی که تا چندین سال پیش کسی حتی از وجودآن خبر نداشت. شرکت که اکنون آینده سیلیکون ولی و تکنولوژی را در دستان خود کنترل می کند.

اما چه چیزی چت جی پی تی رو به چنین پدیده عجیب و غریبی تبدیل کرده است؟ و چطور این مدل نرم‌افزاری به تنهایی باعث شکل‌گیری یک انقلاب در عرصه فناوری‌های دیجیتال شده؟

در این قسمت از استرینگ ما درباره انقلاب هوش مصنوعی صحبت می‌کنیم. درباره تاریخچه اونها میگیم. و درباره آینده و خطراتشون صحبت میکنیم.

استرینگ کست را می‌توانید در تلگرام، ساندکلاد و یا همه اپ‌های پادگیر بشنوید.

آنلاین

کامپیوترهای کوانتومی

هوش مصنوعی 

مناظره دو فیزیکدان، میدان‌های کوانتومی و تلاش برای اتصال مکانیک کوانتوم با نسبیت عام |

حامی: فلایتیو |

منبع: کتاب حقیقت آن‌چیزی نیست که بنظر می‌رسد – کارلو روولی |

قسمت اول

قسمت دوم

در سال ۱۹۲۷، شهر براسل میزبان پنجمین دوره از کنفرانس سلوی بود. دوره‌ای که شاید آنرا بتوان یکی از تاثیرگذارترین رخدادها در تاریخ علم بشمار آورد. موضوع کنفرانس درباره اتم‌ها و ذرات ریزی بود که جهان ما از آن‌ها تشکیل میشد. اما مدعوین کنفرانس میخواستند تا درباره یک موضوع دیگر نیز گفتگو کنند.

ورنر هایزنبرگ، اروین شرودینگر، مکس بورن، ماری کوری،  ولگنگ پاولی، ورنر هایزنبرگ و آلبرت انیشتین تنها برخی از کسانی بودند که قرار بود در این کنفرانس حضور داشته باشند و یکی از موضوعاتی مورد بحث میان آن‌ها، مکانیک کوانتوم بود.

مکانیک کوانتوم شاخه نسبتا جوانی بود. در سال ۱۹۰۵، انیشتین در یکی از چهارمقاله شگفت انگیز خود گفته بود که نور در بسته‌های خیلی ریزی ازکوانتا سفر میکند. او با کمک این توصیف، ساختاری دوگانه به نور داده بود. موجی که از ذرات ریزی به نام فوتون تشکیل شده و هم دارای ساختار موجی است هم ساختار ذره‌ای.

چند سال بعد از انتشار این مقاله، نیلز بور این موضوع رو یک پله جلو تر برده و ادعا کرد که الکترون‌ها هم ساختار دوگانه دارند. در سال ۱۹۲۷، هایزنبرگ باز ماجرا رو یک قدم جلوتر برد و گفت که همه چیز در جهان ساختار دوگانه دارند. با کمک اصل عدم قطعیت، هایزنبرگ که محاسبه همه ویژگی‌های یک ذره غیر ممکن است.

انیشتین که خود یکی از موسسین مکانیک کوانتوم بود، با شنیدن این موضوع راه خود را از اعضای مکتب کوپنهاگ جدا کرده و به مخالفین عدم قطعیت تبدیل شد.

در سال ۱۹۲۷، در پنجمین کنفرانس سلوی، انیشتین و بور تصمیم گرفتند تا درباره این موضوع با یکدیگر مناظره کنند. اونها میخواستند برای آینده مکانیک کوانتوم بجنگند …

نیروهای بنیادی (قسمت اول – دوم – سوم)

رقص سیاه‌چاله‌ها

گمانه حفاظت زمانی