Afrikaans as amptelike taal is vanjaar 100 jaar oud, maar die ontstaansgeskiedenis van Afrikaans strek veel verder as een eeu gelede. Die voormalige hoofredakteur van die Woordeboek van die Afrikaanse Taal, dr. Willem Botha, gaan haal die verhaal by die begin. Dit is deel 1 van die gesprek met Ina Strydom.

DF Malherbe was die eerste professor in Afrikaans in die land, en wel by die destydse Grey Universiteitskollege, die voorloper van die Universiteit van die Vrystaat. Dié Universiteit vier Afrikaans se 100 jaar as amptelike taal met ‘n spesiale DF Malherbe-gedenklesing. Dr. Francois Smith en prof. Henning Pieterse van die UV se Departement Afrikaans, Nederlands, Duits en Frans vertel vir Ina Strydom meer oor dié geleentheid.

In die aanloop tot die feesvierings om Afrikaans se 100-jarige bestaan as amptelike taal te vier, val die fokus op ‘n projek oor vroeë gesproke Afrikaans, en die tekste van die jare 1820 en verder. Die vryskutakteur, Zach Botha, vertel vir Ina Strydom waar die belangstelling vandaan kom, en wat die projek behels.

Die eindredakteur van die WAT, Gerhard van Wyk, en die Senior Mederedakteur, Alet Cloete, is saam met Ina Strydom in die ateljee om luisteraars se taalnavrae te beantwoord. Hulle bespreek onder meer die los en vas skryf van woorde; en die herkoms van woorde soos huigel en runderpes.

Een van die heel voorste terminoloë in Afrikaans, dr. Mariëtta Alberts, vertel vir Ina Strydom meer oor die noodsaaklikheid van terminologieontwikkeling, hoe terminologie in Afrikaans ontwikkel het sedert die eerste vakwoordeboek in 1918 verskyn het, en watter gebreke daar tans is.

Wat gebeur met die “met” in ‘n konstruksie wat al meer teëgekom word: “ek gaan saam my vriende braai” – terwyl dit eintlik “ek gaan saam met my vriende braai” behoort wees, en wat veroorsaak die weglating?  Ina Strydom se gas is die taalpraktisyn en skrywer, Sophia Kapp.

Sê ‘n mens iets in Afrikaans, of op Afrikaans? Waar kom die uitdrukking "die reën stuif neer" vandaan? Dié en ander taalnavrae word beantwoord. Die senior mederedakteur van die Woordeboek van die Afrikaanse Taal, Alet Cloete, en die eindredakteur, Gerhard van Wyk, is saam met Ina Strydom in die ateljee.

‘n Baanbrekerwerk oor Afrikaans het onlangs verskyn: Afrikaans Linguistics – a contemporary perspective, onder die redakteurskap van proff. Nerina Bosman en Wannie Carstens. Dis ‘n handboek oor die Afrikaanse taalkunde, in Engels geskryf. Hulle vertel vir Ina Strydom waar die idee vandaan gekom het, wie bygedra het, en wat die doel van die boek is.

In die laaste in die reeks van drie programme oor houers, vertel Jana Luther van die WAT vir Ina Strydom meer oor woorde en uitdrukkings wat met blik en blikgoed verband hou.

Die nuwe bestuurshoof van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns, dr. Annelise de Vries, praat oor die eerste paar maande van die jaar: die Geskiedenissimposium en JBM Hertzoggedenklesing, ‘n studentesimposium, en wat hulle beoog vir Internasionale Moedertaaldag.