Samozatrudnieni to prawdziwi przedsiębiorcy czy spryciarze korzystający z luki podatkowej? Czy Polskę zalała wielka fala przedsiębiorczości po wprowadzeniu podatku liniowego dla przedsiębiorców? Gdzie leży granica między faktyczną przedsiębiorczością a fikcyjnym samozatrudnieniem? Jak wygląda skala tego zjawiska w Polsce na tle innych krajów? Ile społeczeństwo faktycznie traci na optymalizacji podatkowej – i czy koszt ten jest rzeczywiście znaczący? Na ile stawka podatku liniowego dla przedsiębiorców jest efektem ekonomicznej kalkulacji, a na ile kopiowaniem zagranicznych wzorców? Czy preferencje podatkowe dla samozatrudnionych rzeczywiście pobudzają innowacyjność i wzrost gospodarczy? A może korzystają na nich tylko najbogatsi? Jak podatki wpływają na nasze decyzje zawodowe? Ile działalności gospodarczych nie zatrudnia pracowników?  

Odpowiedzi szukamy z ekonomistką Justyną Klejdysz (Uniwersytet Ludwika i Maksymiliana w Monachium) w najnowszym odcinku podcastu GRAPE | Tłoczone z danych. Zapraszają: Patrycja Maciejewicz (Gazeta Wyborcza) i Joanna Tyrowicz (GRAPE).

Justyna Klejdysz jest doktorantką na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana w Monachium oraz współpracuje z Instytutem Badań Gospodarczych (IFO). Jej zainteresowania badawcze koncentrują się na podatkach, transferach społecznych oraz postawach wobec polityk publicznych. Interesuje się także zastosowaniem przetwarzania języka naturalnego (NLP) w badaniach ekonomicznych. 

🕰️ CZASÓWKA:

0:00 Unikanie podatków i składek

03:34 Opodatkowanie działalności gospodarczej w Polsce

07:54 Jednoosobowa działalność i kontrakty

11:36 Formy samozatrudnienia i ich skutki

15:04 Korzyści niższego opodatkowania firm

17:37 Reforma podatkowa: jednolita stawka PIT

22:26 Wpływ systemu podatkowego na przedsiębiorczość

23:58 Ewolucja dystorsji systemu podatkowego

28:32 Plany rozwojowe vs. rzeczywistość

32:16 Krytyka testu przedsiębiorcy

36:05 Wpływ podatku liniowego na budżet

37:26 Niższy podatek zwiększa wpływy

41:20 Fikcyjne samozatrudnienie: skala problemu

45:41 Fikcyjna działalność gospodarcza.

49:56 Historia Liczby 19% w podatkach

51:40 Debata o liczbie 19 i jej znaczeniu

Prowadzenie: Patrycja Maciejewicz & Joanna Tyrowicz

Montaż, opis, postprodukcja: Maximilian Nosal

ℹ️ Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznawanych przez Ministerstwo Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II. 

Co decyduje o tym, czy firmy są ekologiczne? Czym są zielone inwestycje? Jak rozpoznać greenwashing? Ile może zyskać biznes na przejściu z brunatnej na zielona stronę mocy? Czy banki grają w zielone? Jak mogą przyspieszyć transformację energetyczną? Co ma kredyt do klimatu? Tańszy pieniądz na zielone inwestycje? Droższe finansowanie dla nieekologicznych przedsiębiorstw albo twarda odmowa kredytowania?

Czym dla przemysłu jest scenariusz covidowy i czy da się go powtórzyć bez pandemii? Jak zmiany klimatyczne przekładają się na gospodarkę? Na czym oprzeć wzrost gospodarczy, żeby był bardziej zielony? Jaką rolę mają do odegrania banki centralne? Czy mogą zachęcić banki komercyjne do zazielenienia akcji kredytowych? Oraz czy Tesla jest zieloną firmą? Ile kilometrów trzeba przejechać jej autem, żeby emisja wyszła na zero?

O przyszłości zielonej bankowości rozmawiamy z ekonomistą Marcinem Kacperczykiem. Zaprasza: Joanna Tyrowicz.

⏱ CZASÓWKA:

0:00 Początek

0:17 Zielona ekonomia

8:06 Kredyt & klimat

12:31 Greenwashing

17:15 Mała stabilizacja

22:36 Banki centralne w grze

27:28 Związane ręce

32:12 Zielona Tesla?

38:51 Trendy

42:24 Brunatne ryzyko

48:51 Numerek

50:16 Zakończenie

🔗 STRONA ODCINKA:

https://tinyurl.com/GRAPE-Odcinek16-WWW

Wiele osób wierzy, że nowa technologia uratuje środowisko, ale czy nasza planeta ma wystarczająco dużo zasobów, aby sprostać temu rozwojowi? Czy przekroczyliśmy już tę granicę? Odpowiedzi szukamy z Karoliną Safarzyńską z Uniwersytetu Warszawskiego w najnowszym odcinku podcastu GRAPE | Tłoczone z danych. Zapraszają: Patrycja Maciejewicz (Gazeta Wyborcza, wyborcza.biz) & Joanna Tyrowicz (GRAPE).

Skąd wiemy, które produkty pochodzą ze źródeł etycznych i ekologicznych, a które nie? Gdzie jest granica ponownego użycia i recyklingu? Czy nasza planeta ma wystarczająco dużo zasobów, aby stworzyć technologię, która pozwoli nam osiągnąć neutralność węglową lub ujemną emisję dwutlenku węgla? Dlaczego czujemy potrzebę ciągłego kupowania najnowszych produktów, nawet jeśli stare nadal spełniają nasze wymagania? Jak obecny klimat ma się do prognoz sprzed lat? W jaki sposób osobiście usprawiedliwiamy nasz negatywny wpływ na środowisko? I co najważniejsze – co możemy zrobić już teraz, aby przestać niszczyć środowisko?

Do posłuchania!

🕰️ CZASÓWKA:

0:00 - Intro

0:42 - Czy wzrost gospodarczy ma granicę?

4:02 - Czym jest gospodarka obieguzamkniętego?

12:06 - Których materiałów nie da sięprzerobić?

18:20 - Rozumowanie wybielające sumienie

25:10 - Badania dotyczące gospodarki obieguzamkniętego

33:37 - Skąd wiemy, które produkty sąetyczne?

41:11 - Liczba odcinka / Outro

Prowadzenie: Patrycja Maciejewicz & Joanna Tyrowicz

Montaż, opis i postprodukcja: Maximilian Nosal

ℹ️ Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznawanych przez ⁠Ministerstwo Nauki⁠ w ramach ⁠Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II⁠. 

Prywatyzacja państwowych przedsiębiorstw wyszła nam bokiem czy na dobre? Ratowano co się da czy wyprzedawano jak leci? Kto na niej zyskał, kto stracił? Czy wiemy co, komu i za ile sprzedaliśmy? Jak potoczyły się losy sprywatyzowanych firm? Czy błędy centralnego planisty w PRL miały wpływ na rozwój firm, a nawet całych regionów w wolnej Polsce? Ile prawdy jest w spiskowych teoriach, że liberałowie rozkradli, Niemiec wykupił, a wolny rynek dobił? Jak potoczyła się prywatyzacja w innych państwach postkomunistycznych? Co do tego wszystkiego ma unikatowa lista polskich przedsiębiorstw z 1988 roku? Oraz kim był kapitan Nemo z Armii Krajowej? Odpowiedzi tłoczymy z danych wraz z Janem Hagemejerem. Zapraszają: Joanna Tyrowicz & Marcin Bojanowski.

⏱ CZASÓWKA:

◼︎00:40 Tajemnicza lista

◼︎10:40 Po nitce do kłębka

◼︎14:16 Kto przetrwał, kto padł?

◼︎17:10 Liberałowie rozkradli?

◼︎22:04 Przyszedł Niemiec i wykupił?

◼︎30:13 Długie cienie PRL

◼︎34:06 Oskarżony wolny rynek

◼︎40:24 Kim był kapitan Nemo?

◼︎42:25 Podziękowania

📚 ŹRÓDŁA:

◼︎„Długie cienie przeszłości” JanHagemejer & Joanna Tyrowicz – https://grape.org.pl/news/dlugie-cienie-przeszlosci

◼︎Projekt: prywatyzacja – https://grape.org.pl/project/prywatyzacja-privatization

◼︎„Central planning castslong shadows: new evidence on misallocation and growth” Jan Hagemejer &Joanna Tyrowicz – https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/1060586X.2022.2097458

◼︎„Structural change andmisallocation: Firm-level evidence from Poland” Jan Hagemejer & JoannaTyrowicz – https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/ecot.12260

◼︎„A new instrument formeasuring the local causal effect of privatization on firm performance” JanHagemejer & Joanna Tyrowicz – https://gnpje.sgh.waw.pl/A-New-Instrument-for-Measuring-the-Local-Causal-Effect-of-Privatisation-on-Firm-Performance,125465,0,2.html

◼︎„Are Rushed PrivatizationsSubstandard? Analyzing Firm-Level Privatization under Fiscal Pressure” JanHagemejer, Jan Svejnar & Joanna Tyrowicz – https://docs.iza.org/dp11517.pdf

Jak zapamiętaliśmy okres polskiej transformacji gospodarczej po 1989 roku? Czy był to powrót do normalności? Szansa na rozwinięcie skrzydeł? Jak byli pracownicy prywatyzowanych przedsiębiorstw zapamiętali ten czas? Uważają, że żyje im się dziś lepiej? A może oceniają prywatyzację jako wielką katastrofę? Ktokolwiek w ogóle wspomina transformację pozytywnie?

Czy w naszej opinii transformacja gospodarcza dokonywała się za szybko? Zagraniczni inwestorzy przyjechali, wykupili, zwolnili i zamknęli? Jak ich przyjmowaliśmy? Mieliśmy kompleks prowincjonalności? Jak wspominamy koreańskich inwestorów, a jak francuskich? Naprawdę wystarczyło znać angielski, żeby dostać pracę i podwyżkę w prywatyzowanych przedsiębiorstwach? Dlaczego pracownicy prywatyzowanych przedsiębiorstw źle wspominamy znających języki obce ekspatów zatrudnianych w prywatyzowanych przedsiębiorstwach? Po co pan Konstanty nauczył się naprawiać włoskie maszyny w zakładach Wedla i jak pomogło to przedsiębiorstwu? Co zobaczył dyrektor FSO w japońskiej fabryce? Jak kolorowa pościel przyczyniła się do bankructwa państwowego zakładu?

Co wiemy o polskiej transformacji? Czego nie było widać z Warszawy? Co się działo z prywatyzowanymi fabrykami? Gdzie się podziały archiwa państwowych przedsiębiorstw? Kto zbierał dane o prywatyzowanych zakładach i dlaczego nie Ministerstwo Przekształceń Własnościowych? Dlaczego nie wiemy, co wydarzyło się z niektórymi państwowymi kopalniami czy mleczarniami? Dlaczego część zwalnianych pracowników bunkrowała dokumentacje w swojej piwnicy?

Jak zmienia się nasz stosunek do transformacji gospodarczej? Jak ewoluują nasze oceny? Od czego są zależne? Jak na nie wpływa aktualna sytuacja ekonomiczna? Co zmieniło wejście Polski do Unii Europejskiej? Czy pamięć transformacji może się jeszcze zmienić? Inaczej będą o niej mówić następne pokolenia?

Odpowiedzi szukamy z Joanną Wawrzyniak z Uniwersytetu Warszawskiego w najnowszym odcinku podcastu GRAPE | Tłoczone z danych. Zapraszają: Patrycja Maciejewicz (Gazeta Wyborcza, wyborcza.biz) & Joanna Tyrowicz (GRAPE). Do posłuchania!

ℹ️ Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznawanych przez ⁠Ministerstwo Nauki⁠ w ramach ⁠Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II⁠. 

Automatyzacja, robotyzacja, sztuczna inteligencja – jak zmieniają rynek pracy? Czy rewolucja technologiczna dokonuje się na naszych oczach? Powinniśmy pytać, nie czy, ale kiedy w pracy zastąpi nas sztuczna inteligencja? Grozi nam bezrobocie technologiczne? Czeka nas obniżka płac? Co to wszystko oznacza dla biznesu? Zmiany dotkną tylko niektóre branże czy całe sektory gospodarki? Znikną firmy, których nie będzie stać na inwestycje w nowe technologię? Jak te zmiany mogą przełożyć się na całą gospodarkę? Czy zamiast przyśpieszyć rozwój gospodarczy, mogą go wyhamować? Spowodują wzrost nierówności? Jaka powinna być rola państwa? Ma być hamulcowym, który pilnuje by przypływ równo podnosił wszystkie łodzie, czy tylko milczącym obserwatorem reagującym na zmiany programami osłonowymi? O to wszystko pytamy ekonomistę Lucasa van der Velde. Zapraszają: Joanna Tyrowicz & Marcin Bojanowski.

🔗  STRONA ODCINKA:

https://tinyurl.com/GRAPE-Odcinek14-WWW

⏱ CZASÓWKA:

           0:00 Początek

0:39 Rewolucja u bram

7:23 Chleb & kafelki

11:42 Szansa czy zagrożenie?

18:22 Gospodarka.ai 

22:51 Hamulcowy

26:58 Numerek

31:53 Zakończenie

Ile i jakie miejsca pracy może zastąpić AI? A może jedynie wykona za nas te zadania, które są rutynowe, nudne i nieatrakcyjne, zostawiając więcej przestrzeni na rozwój i kreatywność? Czy sztuczna inteligencja "zabierze nam pracę"? Czeka nas "AI rewolucja", czy raczej ewolucja? Co ekonomiści wiedzą o AI i jej potencjalnym wpływie na gospodarkę? Jak w ogóle bada się przyszłość AI? Na nasze pytania odpowiada Jaromir Nosal z Boston College w najnowszym odcinku podcastu GRAPE | Tłoczone z danych. Zapraszają: Patrycja Maciejewicz (Gazeta Wyborcza, wyborcza.biz) & Joanna Tyrowicz (GRAPE).

Czy odpowiednio zintegrowana sztuczna inteligencja znacząco zwiększy produktywność i pobudzi gospodarkę? Jeśli AI odbierze komuś pracę, czy może jednocześnie stworzyć inną dla tej samej osoby? Jak sztuczna inteligencja może wspierać kluczowe decyzje? Czy wyeliminuje ludzkie błędy, które w innym przypadku mogłyby doprowadzić do katastrofy? Jak bardzo powszechna może się stać AI na świecie i ile czasu potrzeba ma jej globalne wdrożenie i integrację?

Jak modeluje się wpływ sztucznej inteligencji na naszą pracę i PKB? Czy znamy już granice możliwości sztucznej inteligencji, czy dopiero zaczynamy je odkrywać? Czy któreś segmenty lub branże są bardziej podatne na wpływ AI? Jak wzrost produktywności w sektorze AI wpływa na inne sektory gospodarki? Czego jeszcze o AI nie wiemy i jak te ograniczenia w danych wpływają na prognozowanie przyszłości rozwoju sztucznej inteligencji?

Do posłuchania!

🕰️ CZASÓWKA:

0:00 - Intro

0:46 - Czego nie wiemy o sztucznej inteligencji?

5:05 - Algorytmy automatyzowania prac

7:37 - Mierzenie wpływu sztucznej inteligencji

12:27 - Miejsca pracy najbardziej narażone na wpływ AI

16:23 - Co o AI już wiemy?

20:11 - Nowe modele badania wpływu AI na PKB i rynek pracy

32:36 - Źródła danych do badań AI

39:50 - Czas potrzebny na globalne wdrożenie i integrację AI

49:49 - Szanse na pozytywny wpływ AI

57:42 - Liczba odcinka / Outro

ℹ️ Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznawanych przez Ministerstwo Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II. 

Co decyduje o tym, jak się nam żyje? Czym jest dobrobyt i jak go mierzymy? Czy jakość powietrza i ochrony zdrowia mają znaczenie? Co dobrobyt ma wspólnego z produktywnością? Dlaczego Niemcy są bardziej produktywne od Polski? Czy rządy prawa robią różnicę? Czy podwyżka płacy minimalnej może coś zmienić? Dlaczego bankructw firm powinno być jak najwięcej? Oraz jakie jest najbardziej produktywne miejsce na świecie? O to wszystko pytamy ekonomistę Marka Ignaszaka. Zapraszają: Piotr Żoch & Jakub Bodziony (Kultura Liberalna).

🔗  STRONA ODCINKA:

https://tinyurl.com/GRAPE-Odcinek15-WWW

⏱ CZASÓWKA:

0:00 Początek

0:44 Dobrobyt

5:41 Praworządność

7:55 Menedżerowie

11:04 Nieproduktywni

14:09 Nowy Jork

20:07 Bankrutuj

25:34 Państwo

30:35 Rodzina

35:23 Płace

41:06 Numerek

46:07 Zakończenie

📚 ŹRÓDŁA:

●     Paths and Drivers ofProductivity Growth in Poland – World Bank:https://www.worldbank.org/en/country/poland/publication/productivity

●     What Drives Differences inManagement Practices? – Nicholas Bloom, Erik Brynjolfsson, Lucia Foster, RonJarmin, Megha Patnaik, Itay Saporta-Eksten, John Van Reenen: https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.20170491

●     Reallocation, Firm Turnover,and Efficiency: Selection on Productivity or Profitability? – Lucia Foster,John Haltiwanger, Chad Syverson: https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.98.1.394

●     Reallocation Effects of theMinimum Wage – Christian Dustmann, Attila Lindner, Uta Schönberg, MatthiasUmkehrer, Philipp vom Berge: https://academic.oup.com/qje/article/137/1/267/6355463

●     The Allocation of Talent andU.S. Economic Growth – Chang-Tai Hsieh, Erik Hurst, Charles I. Jones, Peter J.Klenow: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.3982/ECTA11427

Czy wszyscy pracujemy w „globalnej wiosce”? Co nam daje, a co odbiera globalizacja? Czy kraje mogą jeszcze być samowystarczalne? Jak globalizacja wpływa na miejsca pracy? Czy nasza wypłata może zależeć od decyzji po drugiej stronie świata? Odpowiedzi szukamy z Aleksandrą Parteką z Politechniki Gdańskiej w najnowszym odcinku podcastu GRAPE | Tłoczone z danych. Zapraszają: PatrycjaMaciejewicz (Gazeta Wyborcza, wyborcza.biz) & Joanna Tyrowicz (GRAPE).

Co składa się na wartość produktu i jak ma się do niej koszt produkcji? Jak globalizacja wpłynęła na ceny i dostępność produktów? Czy warto przenosić nasze fabryki do innychkrajów? Zyski z optymalizacji a koszty społeczne - jak się rozkładają? Czym jest krzywa uśmiechu i gdzie najlepiej się na niej znaleźć? Czy Polska pozostaje w tyle za resztą Europy, czy raczej wysuwa się na czoło? Chcemy, aby zagraniczne firmy zatrudniały naszych pracowników? W jakim stopniu naszą pracę można zastąpić? I które prace, jeśli w ogóle, chcielibyśmy zastąpić? Czy sztuczna inteligencja to wielka rewolucja czy tylko naturalna ewolucja? W których sektorach zatrudnienia występują największe nierówności? Jaka jest rola polityk publicznych w łagodzeniu negatywnych skutków globalizacji i wspieraniu gospodarki? Jak bardzo polska gospodarka jest zintegrowana z globalnymi łańcuchami wartości – czy to tylko handel, czy coś więcej?

Do posłuchania!

🕰️ CZASÓWKA:

00:00 - Intro

00:49 - Czy wszyscypracujemy na globalnym łańcuchu?

08:40 – Co składa się nawartość produktu?

09:56 - Krzywa uśmiechu

11:28 - Gdzie jest Polskana krzywej uśmiechu?

19:30 - Korzyści i kosztyglobalizacji

27:27 - Praca w różnychsektorach

32:31 - W którychbranżach prace są zastępowalne?

35:17 - Historie sukcesów

39:16 - Jak globalizacjamiejsc pracy wpływa na nierówności?

53:28 - Historia ofabryce samochodów

1:01:29 - Liczba odcinka

Montaż, opis i grafika: Maksymilian Nosal

ℹ️ Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznawanych przez Ministerstwo Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II. 

Czy wydatki rządowe pomagają gospodarce? Jak przekładają się na wzrost gospodarczy? Jak szybko widzimy efekty? Szykowanie się państwa na wojnę rozpędza gospodarkę?Wzrost publicznych wydatków pozwala przezwyciężyć kryzys? Odpowiedzi szukamy z ekonomistą Piotrem Żochem w tym odcinku podcastu GRAPE | Tłoczone z danych. Zapraszają: Magdalena Smyk-Szymańska & Marcin Bojanowski.

🔗 STRONAODCINKA:

https://tinyurl.com/GRAPE-Odcinek28-WWW

⏱ CZASÓWKA:

0:00 Początek

0:31 Napęd

3:08 Kopanie rowów

8:13 Mnożnik

15:53 Zbrojenia

21:32 Finansowanie

29:24 Wojna

37:29 New Deal

43:50 Bohaterka

48:49 Numerek

51:48 Zakończenie