نام خاندانِ صدر در اصل «صدر عاملی» است. دشمنیِ سلاطین عثمانی با مذهب شیعه سبب شد که جدِ اعلایِ آن خاندان به نام سید صالح موسوی عاملی لبنان را ترک کند و در کاظمین عراق جایگیر شود. دو تن از چهار پسر او به نام‌های سید محمدعلی و سید صدرالدین به اصفهان مهاجرت کردند. بسیاری از علمای شیعۀ ایران در دو قرن اخیر از نوادگان آن دو بودند. از شخصیت‌های سرشناس ایرانی که از این خاندان برخاسته‌اند، می‌توان از محمدعلی جمال‌زاده، احمد خمینی، صادق طباطبایی و محمد خاتمی نام برد. در حملۀ نیروهای آمریکایی به عراق در سال ۲۰۰۳ مقتدیٰ صدر طلبه‌ای ۳۰ ساله بود. او پس از سقوط صدام حسین جنبشی زیر عنوانِ «التَیّار الصدری» به راه انداخت که شاخۀ نظامی آن «جیش المهدی» بود. او در آوریل ۲۰۰۶ از نخست وزیری نوری المالکی پشتیبانی کرد، اما دو سال بعد پس از بیرون رفتنِ نیروهای بریتانیایی از بصره بر سر کنترل آن شهرِ نفت‌خیز با نیروهای دولتی درگیر شد.

جامعۀ بین‌المللی «دولتِ وحدت ملی» لیبی به ریاست فایِز سَرّاج را در مقام دولت قانونیِ آن کشور به رسمیت می‌‌شناسد. این دولت نتیجۀ چند ماه مذاکره میان نمایندگان «کنگرۀ ملی» لیبی و نمایندگان پارلمان آن کشور در صَخیراتِ مراکش در ۲۰۱۵ بود. اما ژنرال حَفتَر آن را به رسمیت نمی‌شناسد. نیروهای او هم‌اکنون کنترلِ ۸۰ درصد از خاک لیبی را در دست دارند. از ژنرال حفتَر جدا از روسیه کشورهای عربستان سعودی، مصر، امارات متحد عربی و فرانسه و از دولتِ وحدت ملیِ لیبی جدا از ترکیه کشورهای قطر، سودان و مراکش نیز پشتیبانی می‌کنند.

سپاه قُدس در سازماندهیِ حشد الشعبی سهم عمده داشت و می‌گویند فرماندهان سپاه به ویژه قاسم سلیمانی تشکیلات آن را از روی مُدل تشکیلاتی «بسیج ایران» سازماندهی کردند. حشد الشعبی به سببِ وابستگی تشکیلاتی و ایدئولوژیکی‌اش به سپاه قدس، قدرت گرفتن روزافزونش در مقام نیرویی شبه نظامی و خودسریِ فرماندهانِ آن، مخالفت‌هایی را در جامعۀ مدنی و سیاسیِ عراق و حتی در میان شیعیان آن کشور برانگیخته و به یکی از مشکلاتِ اصلیِ دولت عراق تبدیل شده است. کارشناسان معتقدند که کشته شدن قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس راه را تا حدودی برای حل شدن این نیرو در ارتش عراق هموار کرده است.

در روم باستان جشنِ نخستین روز سالِ نو را مانند نوروز در ماه مارس برگزار می‌کردند. اما در سال ۴۶ پیش از میلاد ژول سزار تصمیم گرفت که رومیان اول سال را در اول ژانویه جشن بگیرند. در آن زمان اول ژانویۀ به خدایِ ژانوس اختصاص داشت. نام ژانویه نیز از نام این خدا گرفته شده است. این تقویم که به تقویم ژولیَن معروف شد تا پایان قرن شانزدهم میلادی در سراسر اروپا معمول بود. در سال ۱۵۷۹ گریگوری سیزدهم، پاپِ اعظمِ کلیسای کاتولیک رُم، از کریستوفر کلاویوس، ریاضی‌دانِ یسوعی آلمانی، خواست که گاه‌شماریِ تازه‌ای را پایه ریزی و تنظیم کند. یکی از هدف‌های پاپ از تنظیمِ تقویم تازه و معمول کردنِ آن در جهان مسیحی، ساده‌ کردن تقویم جشن‌های مذهبی بود. گریگوریِ سیزدهم آن گاه‌شماری را در ۲۴ فوریۀ ۱۵۸۲ در یک دستخطِ رسمیِ پاپی به کار بست و چند ماه بعد بیشتر کشورهایِ کاتولیک آن را به کار بستند. آن تقویم رفته رفته در کشورهای پروتستان نیز پذیرفته شد و به نام پاپ گریگوری به تقویم یا گاه‌شماریِ گریگوری شهرت یافت.

نخستین ستیزه جوییِ آشکار جمهوری اسلامی ایران با آمریکا حمله به سفارتِ آن کشور در تهران و آغاز بحرانِ گروگان‌گیری در ۴ نوامبر ۱۹۷۹ بود. در ۱۹۸۷ در گرماگرم جنگ ایران و عراق ناوهای آمریکایی برای محافظت از کشتی‌هایِ نفت‌کش در خلیج فارس مستقر شدند و در ۳ ژوئیه ۱۹۸۸ هواپیمای «ایران ایر» را با ۲۹۰ سرنشین بر فراز خلیج فارس سرنگون کردند. پس از آشکار شدن برنامۀ هسته‌ای روابط ستیزآمیز ایران و آمریکا وارد مرحلۀ تازه‌ای شد. آمریکایی‌ها مصمم شدند جلو دست‌یابیِ جمهوری اسلامی را به سلاح هسته‌ای بگیرند. در دومین دورۀ ریاست جمهوری اوباما از ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ روابط دو کشور کم و بیش صلح‌آمیز شد و به امضای برجام در ۲۰۱۵ انجامید. پس از بیرون رفتنِ آمریکا از برجام در ماه می ۲۰۱۸ روابطِ دو کشور روز به روز تیره‌تر شد. آمریکا با کشتنِ قاسم سلیمانی گام جسورانه‌تری درجهتِ به زانو درآوردنِ جمهوری اسلامی برداشت.

در روم باستان جشنِ نخستین روز سالِ نو را مانند نوروز در ماه مارس برگزار می‌کردند. اما در سال ۴۶ پیش از میلاد ژول سزار تصمیم گرفت که رومیان اول سال را در اول ژانویه جشن بگیرند. در آن زمان اول ژانویۀ به خدایِ ژانوس اختصاص داشت. نام ژانویه نیز از نام این خدا گرفته شده است. این تقویم که به تقویم ژولیَن معروف شد تا پایان قرن شانزدهم میلادی در سراسر اروپا معمول بود. در سال ۱۵۷۹ گریگوری سیزدهم، پاپِ اعظمِ کلیسای کاتولیک رُم، از کریستوفر کلاویوس، ریاضی‌دانِ یسوعی آلمانی، خواست که گاه‌شماریِ تازه‌ای را پایه ریزی و تنظیم کند. یکی از هدف‌های پاپ از تنظیمِ تقویم تازه و معمول کردنِ آن در جهان مسیحی، ساده‌ کردن تقویم جشن‌های مذهبی بود. گریگوریِ سیزدهم آن گاه‌شماری را در ۲۴ فوریۀ ۱۵۸۲ در یک دستخطِ رسمیِ پاپی به کار بست و چند ماه بعد بیشتر کشورهایِ کاتولیک آن را به کار بستند. آن تقویم رفته رفته در کشورهای پروتستان نیز پذیرفته شد و به نام پاپ گریگوری به تقویم یا گاه‌شماریِ گریگوری شهرت یافت.

پیش از رواج مسیحیت در امپراتوری روم و رسمی شدنِ آن در۳۸۰ میلادی رومیان ۲۵ دسامبر را جشن می‌گرفتند و به آن «زادروزِ خورشیدِ شکست ناپذیر» می‌گفتند. در روم باستان جشنِ «خورشید شکست‌ناپذیر» را به افتخار زایش مجدد میترا «خدای خورشید» در فردایِ شب «انقلاب زمستانی» برگزار می‌کردند که در آن زمان با ۲۵ دسامبر مصادف می‌شد. پس از ممنوع شدن پرستش میترا در امپراتوری روم، چون در انجیل‌ها اشاره‌ای به روز تولد مسیح نشده است کلیسا مدعی شد که مسیح در همان روز ۲۵ دسامبر زاده شده است.

از زمان پیوستنِ بریتانیا به جامعۀ اقتصادیِ اروپا یا «بازار مشترک» در ژانویۀ ۱۹۷۳ احتمالِ خروج آن کشور از اروپا به یکی از موضوع‌های همیشگیِ بحث‌های سیاسیِ بریتانیا تبدیل شد. در ۵ ژوئن ۱۹۷۵ رفراندومی دربارۀ این موضوع برگزار شد و در آن بریتانیایی‌ها به ماندنِ در اروپا رأی دادند. اما مخالفت‌ها با عضویتِ آن کشور در اتحادیۀ اروپا ادامه یافت. در انتخابات سراسریِ ۷ مِی ۲۰۱۵ دیوید کامروُن در کارزار انتخاباتی‌اش برگزاری رفراندوم دیگری را به بریتانیایی‌ها وعده داد و در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۶ آن را برگزار کرد. ۵۱.۸۹ درصد رأی دهندگان به برکسیت یعنی خروج بریتانیا از اتحادیۀ اروپا رأی دادند. تِرِزا مِی نتوانست موافقت‌نامۀ برکسیت را به تصویبِ پارلمان بریتانیا برساند. اکنون که حزب محافظه کار به رهبری بوُریس جانسوُن به اکثریت مطلق دست یافته است، گویا دیگر مانعی سر راه خروج آن کشور از اتحادیۀ اروپا باقی نمانده است.

مصطفی کمال آتاتورک می‌خواست ترکیه را به کشوری مدرن و پیشرفته تبدیل کند و معتقد بود که کشورش هرگز نباید از غرب روی گرداند. اما اردوغان درهای ترکیه را دوبارۀ به روی جهان اسلام گشود و با تکیه بر رشد اقتصادی کشورش روابط تجاری و سیاسی‌اش را با کشورهای عربی خاور میانه و شمال افریقا به ویژه با کشورهایی که در گذشته جزئی از امپراتوریِ عثمانی بودند، توسعه داد. اروپایی‌ها از زمانی که حزب اسلام‌گرایِ «عدالت و توسعه» در ترکیه قدرت گرفت، پیوستن ترکیه را به اتحادیۀ اروپا امری ناممکن شمردند. بسیاری از کارشناسان ترکیه معتقدند که اردوغان سال‌هاست کمالیسم را به گور سپرده است.

جنبش اجتماعی به هر نوع حرکت جمعی گفته می‌شود که برضد نظم اجتماعی، نهادهای موجود یا تصمیمی حکومتی به منظوراصلاح، تغییر یا واداشتنِ حکومتگران به عدول از تصمیم خود به راه می‌افتد. بنابراین، از همۀ جنبش‌هایی که در ۴۱ سال گذشته به راه افتادند، می‌توان زیر عنوان جنبش اجتماعی یاد کرد. اما همۀ آن‌ها «جنبش گستردۀ اعتراضی» در مقیاس کشور نبودند. نخستین جنبشِ گستردۀ سال‌های پس از انقلاب شورش‌ خرداد ۱۳۷۱ مشهد بود. دومین جنبشِ اعتراضیِ گسترده را دانشجویانِ دانشگاه تهران در ۱۸ تیر ۱۳۷۸ به راه انداختند. سومین جنبش اعتراضیِ گسترده، جنبشِ دانشجویی و دانشگاهیِ تابستان ۱۳۸۲ بود. چهارمین جنبش اعتراضیِ گسترده در اعتراض به نتایج دهمین انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۸ به راه افتاد. پنجمین جنبش اعتراضیِ گسترده در ۷ دی ماه ۱۳۹۷ در اعتراض به گرانی و سیاست‌های دولت روحانی از مشهد و شهرهای بزرگ استان خراسان آغاز شد. و ششمین جنبش اعتراضیِ گسترده در ۲۵ آبان ۱۳۹۸ در پی سهمیه بندیِ بنزین و افزایشِ بهایِ آن به راه افتاد.