Eğer destekte bulunmak istiyorsanız, lütfen Patreon sayfamı ziyaret edin, link - https://www.patreon.com/amanov

Dr. Dorothy Rowe (1930–2019) Avusturyalı psikolog ve yazardır, esas ilgi alanı depresyon olmuştur. Depresyon, bir olay karşısında duyulan beklentilerin olumsuz yönde olması veya beklentilerin olumsuz yönde gittiği sanrısıdır. Bu duygu çoğu zaman; hiçbir zaman ve hiçbir şekilde gerçekleşemeyecek olan, veya böyle olacağı sadece düşünülen beklentiler söz konusu olduğunda kendini belli eder. Umutsuzluk, özellikle öncesinde bu beklentiyi elde edemeyen insanların yaşayacağı bir duygudur. Ancak çoğu kimseye göre, umutsuzluk, zaten o beklentinin önündeki en büyük engellerden biridir. Bu nedenle, umutsuzluk, çoğu kişi tarafından olumsuz olarak nitelendirilmektedir. Ayrıca, umutsuzluk teması günlük yaşamda da büyük yer bulan bir olgudur. Bu duygu, sanat eserlerinin oluşmasına ilham veren ve genel kültürde bariz bir şekilde kendini belli eden bir duygudur. Dorothy Rowe: "Doğal üzüntüyü depresyona dönüştürmek için tek yapmanız gerek, başınıza gelen felaket için kendinizi suçlamaktır." 

Tags: Depresiflik, Depression, Anxiety, Kaygı, Depresif duygudurumu, türkçe podcast

Kaynak: DK Psikoloji Kitabı

Seslendiren: Amanov Shamsaddin

(Duyuru: bu podcast kâr amacı gütmeyen içerikdir)

Eğer destekte bulunmak istiyorsanız, lütfen Patreon sayfamı ziyaret edin, link - https://www.patreon.com/amanov

Viktor Emil Frankl (26 Mart 1905 - 2 Eylül 1997), Holokost'tan kurtulan Yahudi nörolog ve psikiyatrdı. Varoluşçu psikolojinin bir şekli olan ve "Psikoterapinin Üçüncü Viyana Okulu" olarak da bilinen logoterapinin kurucusudur. En çok satan Man's Search for Meaning (1946 yılında yayınlanan kitabın orijinal adı Trotzdem Ja Zum Leben Sagen: Ein Psychologe erlebt das Konzentrationslager iken 1959 yılında farklı bir adla yayınlanmıştır: From Death-Camp to Existentialism) adlı kitabında bir toplama kampındaki deneyimlerini anlatmıştır. Kazandığı deneyimlerle yaşamın anlamını bulabilmek için öncelikle bir amacımızın olması gerektiğini vurgulayan Frankl, acının vazgeçilmez olduğu durumlarda acının da bir anlamı olabileceğini vurgulamıştır. Varoluşsal terapinin en önemli ismi olan Frankl, insancıl psikolojiye önemli bir ilham kaynağı olmuştur.

Tags: türkçe podcast, turkce podcast, turkish podcast, Amanov, podcast önerileri

Kaynak: DK Psikoloji Kitabı

Seslendiren: Amanov Shamsaddin

(Duyuru: bu podcast kâr amacı gütmeyen içerikdir)

Eğer destekte bulunmak istiyorsanız, lütfen Patreon sayfamı ziyaret edin, link - https://www.patreon.com/amanov

Yazar: Doç. Dr. Feyza Şule Güngör

Seslendiren: Amanov Shamsaddin

Başkasının ölümü çerçevesinden, ölüm sıradan, düşünülebilir ve anlaşılabilir bir olguyken insanın kendi ölümü daima ertelenen bir olasılıktır. “Ölüm vakti” ile ilgili olarak Epiküros’a atfedilen “Eğer sen burada isen ölüm yoktur; yok eğer ölüm buradaysa sen yoksun” şeklindeki akıl yürütme, ölümün kişinin deneyimleyeceği bir zaman aralığında olmadığına dair önemli bir formülasyondur. Tolstoy da ölümle ilgili kült kitabı İvan İlyiç’in Ölümü’nde, ölümün geldiği son anda bu argümanı kullanır. İvan İlyiç, hayat boyu kalbinde taşıdığı ölüm korkusunu son nefesinde de aramakta ancak bulamamaktadır. Aklından son geçen “Ölüm bitti. O yok artık” olur. Tolstoy, bu formülasyonun sağlıklı iken işe yaramadığını ancak son anda yaşananın bu olacağını düşünür gibidir. Bauman’ın da belirttiği gibi Epiküros’un formülünde yadsınamaz bir bilgelik vardır; ancak bu mantıksal olarak ikna edici formül, ölüm kaygısı veya korkusunu engelleme konusunda genellikle işlevsizdir. Akıl, bu büyük olgu karşısında şaşırtıcı bir yeteneksizlik gösterir.

Tags: türkçe podcast, turkce podcast, turkish podcast, Amanov, podcast önerileri

(Duyuru: bu podcast kâr amacı gütmeyen içerikdir)

Eğer destekte bulunmak istiyorsanız, lütfen Patreon sayfamı ziyaret edin, link - https://www.patreon.com/amanov

Erving Goffman (1922-1982) Kanada doğumlu bir sosyolog, sosyal psikolog, ve yazardır. Bazıları onu "20-ci yüzyılın en etkili Amerikalı sosyoloğu" olarak tanımlar.

Sosyal etkileşim bir tiyatro oyununa benzetilebilir.

İnsanlar, aktörler gibi, senaryoları, sahneleri, kostümleri ve dekorları aracılığıyla olumlu bir izlenim yaratmaya çalışırlar. Karakterlerimiz için "sahne önü" alanlarımız ve özel yaşamlarımız için "sahne arkası" alanlarımız vardır. Gösteri için izleyiciler de mevcuttur. Yaşam bir tiyatro oyunu gibi canlandırılan bir şeydir.

Tags: türkçe podcast, turkce podcast, turkish podcast, Amanov, podcast önerileri

Kaynak: DK Psikoloji Kitabı

Seslendiren: Amanov Shamsaddin

Kaynak: "Nigel Warburton - Felsefenin Kısa Tarihi" (Duyuru: bu podcast kâr amacı gütmeyen içerikdir)

Eğer destekte bulunmak istiyorsanız, lütfen Patreon sayfamı ziyaret edin, link - https://www.patreon.com/amanov

Immanuel Kant (22 Nisan 1724 – 12 Şubat 1804) Alman filozof. Alman felsefesinin kurucu isimlerinden biri olmuş ve felsefe tarihinin kendisinden sonraki dönemini belirleyici olarak etkilemiştir

Tags: Metafizik idealizm, A priori bilgi, Bilgi, Akıl, Metafizik, Etik, Estetik, Rasyonalizm, Deneycilik, Eleştiri, Aydınlanma Çağı, Batı felsefesi, türkçe podcast, turkce podcast, turkish podcast, Amanov, podcast önerileri

Kaynak: The School of Life

Tercüme: Rumeysa

Seslendiren: Amanov Shamsaddin

Eğer destekte bulunmak istiyorsanız, lütfen Patreon sayfamı ziyaret edin, link - https://www.patreon.com/amanov

Tanrıyı arayan kişi ise deli adamdı, çünkü bu geri çekilme onu cidden huzursuz etmişti. “Tanrı nerede?” diye bağırdı. “Söylüyorum. Onu öldürdük – siz ve ben. Hepimiz onun katilleriyiz. Fakat bunu nasıl yaptık? Denizi nasıl içip tüketebildik... Bu dünyayı güneşinin zincirinden kurtarınca ne yapmış olduk? Şimdi nereye doğru hareket ediyor? Ya biz şimdi nereye doğru hareket ediyoruz?” Sonra şunu ekledi, “Sonsuz bir hiç gibi başıboş dolaşmıyor muyuz?” Deli adamın sözlerini işitene kadar, pazar yerindeki insanlar başlarına gelen felaketten tamamen bihaberdi. Orada hayretler içinde sessizce kalakaldılar. Zira bu sessizlik çok şey söylemekteydi; bu sözleri işitmedikleri gibi, işitmeyi de zaten hiç istememişlerdi. Bu sözler gündelik hayattan çıkışı ve hayatlarını düzenleyen temel değerler sorusuna doğru bir atılımı gerektiriyordu. Oysa bu pek de umurlarında değildi. “Deli adam sonunda fenerini yere fırlattı, kırılan fener söndü. “Çok erken gelmişim” dedi, “zamanım henüz gelmemiş. Bu muazzam olay hala yolda, hala başıboş geziniyor – insanların kulağına henüz ulaşamamış.” Bu olayı olağanüstü kılan şey, onun gerçekleşmiş olmasına rağmen gerçekleştiğinin henüz fark edilmemesidir. “Edimler, gerçekleştirilmiş olmalarına rağmen, görülmek ve duyulmak için zaman isterler. Bu olay da onlar için en uzaktaki yıldızdan daha uzaktır – oysa bunu yapan ta kendileridir.” İşte deli adamın son sözleri bunlardı. 

Yazar: Patrick RONEY (tercüme: Elis ŞİMŞON; dergipark) 

Seslendiren: Amanov Shamsaddin 

(Duyuru: bu podcast kâr amacı gütmeyen içerikdir)

Tags: türkçe podcast, turkce podcast, turkish podcast, Amanov, podcast önerileri 

Eğer destekte bulunmak istiyorsanız, lütfen Patreon sayfamı ziyaret edin, link - https://www.patreon.com/amanov

Peter Singer (6 Temmuz 1946 doğumlu), Avustralyalı filozof ve önde gelen bir hayvan hakları savunucusu.

Singer hayvanların çıkarlarına yeterince ağırlık vermeyenleri "türcü" diye adlandırmıştır. Irkçı ya da cinsiyetçi olmakla aynıdır bu. Irkçılar kendi ırklarından olanlara farklı davranır: Onlara özel muamele yapar. Diğer ırklardan kişilere ise hak ettiklerini vermez. Örneğin beyaz bir ırkçı, iş için başvuran daha nitelikli bir siyahi olsa da, işi başka bir beyaza verir. Bu açıkça haksızlıktır ve yanlıştır. Türcülük de ırkçılık gibidir. Sadece kendi türünüzün bakış açısından görmekten ya da sadece onun lehine kuvvetli önyargılara sahip olmaktan ileri gelir. Birçok insan, yapacağı şeye karar verirken sadece diğer insanları düşünür. Oysa bu yanlıştır. Hayvanlar da acı çekebilir ve acıları dikkate alınmalıdır.

Çiftlik hayvanları, insanların ellerinde acı çeken yegâne hayvanlar değildir. Bilim insanları da araştırmalarında hayvanları kullanır. Laboratuvarlarda yalnızca fareler ya da Hint domuzları değil kediler, köpekler, maymunlar ve hatta şempanzeler de bulunabilir; bunların pek çoğu uyuşturulduğundan ya da elektrik şoku verildiğinden dolayı acı çekmekte ve stres yaşamaktadır. Singer'ın herhangi bir araştırmanın ahlaki kabul edilip edilmediğini belirleme testi şudur: Aynı deneyleri, beyni hasar görmüş bir insana yapmaya hazır olur muyduk? Eğer olmazsak, Singer, benzer bir zihinsel farkındalık düzeyinde olan hayvan üzerinde deney yapmanın da doğru olmayacağına inanır. Bu zorlu bir testtir ve pek çok deney onu geçemez. O zaman pratikte Singer, araştırmalarda hayvanların kullanılmasına oldukça güçlü bir biçimde karşıdır.

Tags: Equal consideration of interests, Drowning child analogy, Effective altruism, Argument from marginal cases, Applied ethics, Bioethics, Analytic philosophy, Utilitarianism, The Life You Can Save Animal Liberation, Speciesism (Fajizmus)

Kaynak: "Nigel Warburton - Felsefenin Kısa Tarihi" (Duyuru: bu podcast kâr amacı gütmeyen içerikdir)

Seslendiren: Amanov Shamsaddin

Eğer destekte bulunmak istiyorsanız, lütfen Patreon sayfamı ziyaret edin, link - https://www.patreon.com/amanov

Bilgisayarların bir gün kodları kırmaktan daha fazlasını yapacağı ve gerçekten zeki olabilecekleri fikri Turing'in ilgisini çekmiş ve 1950 yılında bu tarz bilgisayarların geçebileceği bir test önermişti. Bu, daha sonra, yapay zekâyı sorgulayan Turing Testi olarak bilinecekti, ancak Turing, onu başta Taklit Oyunu diye adlandırmıştı. Beynin ilginç yönü aslında onun soğuk püre kıvamında olması değildir, inancından gelir bu. Önemli olan kafatasından çıkarıldığında titremeye devam etmesi ya da gri olması değil, işlevidir. Bilgisayarlar sert ve elektronik parçalardan yapılmış olabilir; fakat yine de beynin yaptığı pek çok şeyi yapabilirler.

Bir kişinin zeki olup olmadığına karar verirken, beynini açıp nöron hareketlerini izlemektense, sorulara verdiği cevapları temel alırız. Dolayısıyla bilgisayarlar hakkında karar verirken de onların nasıl oluşturuldukları yerine, harici kanıtlara odaklanmamız adil olur. Kan ve sinirlere ya da kablolar ve iletkenlere değil, veri girdi ve çıktılarına bakmalıyız. Turing şöyle bir şey önermişti. Bir odada testi yapan kişi ekrana bir konuşma yazmaktadır. Ekran aracılığıyla farklı bir odada oturan bir insanla mı yoksa kendi cevaplarını üreten bir bilgisayarla mı konuştuğunu bilmez. Konuşma sırasında testi yapan kişi konuştuğunun insanın olup olmadığını söyleyemezse, bilgisayar Turing Testini geçecektir. Bilgisayar bu testi geçerse, o zaman onun zeki olduğunu, sadece mecazi anlamda zeki değil, bir insanın sahip olabileceği türden bir zekâsı olduğunu söylemek mantıklı olacaktır.

Searle'ün Çin Odası örneği —birkaç kart üzerindeki anlamsız çizgiler senaryosu— bir bilgisayar yapay zekâya yönelik Turing testini geçmiş olsa bile, bunun onun gerçekten de her şeyi anladığını kanıtlamayacağını göstermeyi amaçlar. Kapıdaki mektup bölmesinden garip sembollerin geldiği bir odada olduğunuzu ve diğer sembolleri bölmeden dışarıya geri gönderdiğinizi, elinizde de size kılavuzluk eden bir kitap olduğunu düşünün. Bu sizin için anlamsız bir görevdir ve neden bunu yaptığınıza dair hiçbir fikriniz yoktur. Gelgelelim farkına varmaksızın soruları Çince cevaplarsınız. Sadece İngilizce konuşuyorsunuz ve hiç Çince bilmiyorsunuz. Oysa, içeriye gelen işaretler Çince sorular ve dışarıya verdiğiniz işaretler de bu sorulara verilen mantıklı cevaplar. İçinde bulunduğunuz Çin Odası, Taklit Oyununu kazanır. Verdiğiniz cevaplar, dışarıdaki birini, hakkında konuştuğunuz şeyi gerçekten de anladığınızı düşündürtmek suretiyle yanıltacaktır. Dolayısıyla odanın içinde siz de tartışılan şeyin ne olduğundan tamamıyla habersiz olduğunuz için, Turing Testini geçen bir bilgisayar da zorunlu olarak zeki değildir.

Tags: Enigma, Chinese room argument, Turing test, AI, Chinese room thought experiment, Çince Odası Argümanı, Çin otağı arqumenti

Kaynak: "Nigel Warburton - Felsefenin Kısa Tarihi" (Duyuru: bu podcast kâr amacı gütmeyen içerikdir)

Seslendiren: Amanov Shamsaddin

Eğer destekte bulunmak istiyorsanız, lütfen Patreon sayfamı ziyaret edin, link - https://www.patreon.com/amanov

John Bordley Rawls, (d. 21 Şubat 1921 - ö. 24 Kasım 2002), Amerikalı filozof. Temel eseri A Theory of Justice (Bir Adalet Kuramı) dır. Bu kitap 20.yüzyılın siyaset felsefesi alanında hazırlanmış en önemli kitap olarak görülmektedir. 1971'de yazdığı bu kitaptan sonra 1993'te Siyasal Liberalizmi yazmıştır. Bu kitap da bir anlamda onun adalet kuramı çalışmasının bir devamı niteliğindedir.

Yeni ve daha iyi bir toplum tasarlamak zorunda olduğunuzu hayal edin. Sorulacak sorulardan biri, "kim ne alacak?" olabilir. Eğer içinde yüzme havuzu ve hizmetçilerin olduğu güzel bir malikânede yaşıyorsanız ve sizi tropikal bir adaya götürmeyi bekleyen özel jetiniz varsa, pekâlâ bazılarının —belki de en çok çalışanların— çok zengin, bazılarının da çok fakir olduğu bir dünyayı aklınıza getirmiş olabilirsiniz. Şu anda yoksulluk içinde yaşıyorsanız, kimsenin aşırı zengin olmasına izin verilmeyen, erişilebilir olan her şeyden herkesin eşit pay aldığı bir toplum tasarlarsınız muhtemelen: Özel jetlere izin verilmeyen, talihsiz insanlara daha çok şans verilen bir toplum. İnsan doğası aynen böyledir: İnsanlar daha iyi bir dünyayı tanımlarken, fark etseler de fark etmeseler de, kendi konumlarını düşünme eğilimi gösterirler. Bu önyargılar ve peşin hükümler siyasi düşünmenin biçimini bozar.

Rawls'un dâhice fikri, hepimizin sahip olduğu birtakım bencilce önyargıları önemsiz gösteren bir düşünce deneyi —buna "İlk Konum" diyordu— bulmaktı. Temel düşüncesi fazlasıyla yalındır: Daha iyi bir toplum tasarla; ama bunu, toplumda hangi konumda olacağını bilmeden yap. Zengin, fakir, engelli, güzel, erkek, kadın, çirkin, zeki ya da akılsız, yetenekli ya da yeteneksiz, eşcinsel, biseksüel ya da heteroseksüel olup olamayacağını bilmeden. Rawls, sonunda kendinizi nerede bulacağınızı ya da nasıl biri olacağınızı bilmediğiniz için bu hayali "cehalet örtüsü" altında daha adil ilkeleri seçeceğinizi düşünür. Kendi yerinizi bilmeden seçim yapmaya dayalı bu basit yöntemden yola çıkarak adalet teorisini geliştirir. Teorisi, tüm mantıklı insanların kabul edeceğini düşündüğü iki ilkeye dayanmaktadır: Özgürlük ve eşitlik ilkeleri.

Tags: Justice as Fairness, orijinal konum, yansıtıcı denge, örtüşen konsensus, kamu nedeni, liberal tarafsızlık, bilgisizlik peçesi, Siyaset felsefesi, liberalizm, adalet, siyaset, toplum sözleşmesi, Adelet, Justice as fairness, Original position, Reflective equilibrium, Overlapping consensus, Public reason, Liberal neutrality, Veil of ignorance, Primary goods, Telishment

Kaynak: "Nigel Warburton - Felsefenin Kısa Tarihi" (Duyuru: bu podcast kâr amacı gütmeyen içerikdir)

Seslendiren: Amanov Shamsaddin

Eğer destekte bulunmak istiyorsanız, lütfen Patreon sayfamı ziyaret edin, link - https://www.patreon.com/amanov

Bir gün yürüyüş için dışarı çıktınız ve kontrolden çıkan bir trenin beş işçiye doğru süratle ilerlediğini gördünüz. Makinist, muhtemelen kalp krizinden dolayı, bilincini yitirmiş durumda. Eğer bir şey yapılmazsa, işçilerin hepsi ölecek. Tren tüm işçileri ezip geçecek. Tren o kadar hızlı geliyor ki, kaçmak için zamanları yok. Ama bir umut var. Tren beş kişiye gelmeden önce raylar çatallanıyor ve diğer ray üzerinde yalnızca bir işçi bulunuyor. Trenin makas değiştirip beş işçinin bulunduğu yönden sapmasını ve diğer raydaki tek işçiyi öldürmesini sağlayacak kola yeterince yakınsınız. Bu masum adamı öldürmek sizce doğru olanı yapmak mıdır? Sayılar göz önünde bulundurulursa doğrudur: Bir kişiyi öldürerek beş kişinin hayatını kurtarmış olurdunuz. Bu da mutluluğu en büyük seviyeye çıkarmalıdır. Birçok insana bu yapılması doğru olan şey gibi gelir. Gerçek hayatta treni diğer raya geçirmek ve bunun sonucu olarak bir kişinin ölümünü izlemek oldukça zordur. Ne var ki, tereddüt edip beş kişinin ölümünü izlemek bundan çok daha kötü olacaktır. Yukarıda sözü edilen, ilk başta İngiliz filozof Philippa Foot (1920-2010) tarafından ortaya konmuş bir düşünce deneyinin bir versiyonudur.

Bununla ilişkili bir örnek hayal edelim. Amerikalı filozof Judith Jarvis Thomson, orijinal problemin bir başka versiyonunu tasarlamıştır. Kontrolden çıkan tren bu sefer düz bir hat üzerinde, eğer bir şey yapmazsanız kesinlikle ölecek olan talihsiz beş işçiye doğru ilerlemektedir. Bir köprünün üzerindesiniz ve yanınızda çok iri bir adam var. Yeterince ağır olan bu adamı köprüden aşağı atarsanız, beş işçiye çarpmadan önce treni yavaşlatacak ve durduracaktır. Diyelim ki bu adamı trenin önüne itecek kadar güçlüsünüz, bunu yapmalı mısınız?

Tags: Çifte Etki Kuralı, Trolley Problem, Trolley Dilemma, ethics and psychology, thought experiments, ethical dilemma, Tunnel problem, Principle of double effect, abstract dilemma, TREN/VAGON İKİLEMİ, Tramvay İkilemi, TRAMVAY PROBLEMİ - Siz olsanız ne yapardınız?, Barış Özcan

Kaynak: "Nigel Warburton - Felsefenin Kısa Tarihi" (Duyuru: bu podcast kâr amacı gütmeyen içerikdir)

Seslendiren: Amanov Shamsaddin