นับตั้งแต่รัฐประหาร 2557 เป็นต้นมา รัฐราชการไทยใหญ่โตและขยายตัวขึ้นมาก แต่ในขณะเดียวกันก็ไร้ประสิทธิภาพและไม่รับผิดรับชอบต่อประชาชน - ทุกครั้งที่ถูกตรวจสอบไม่ว่าจะเกิดอะไรขึ้น เสียหายเท่าไหร่ มีคนตายแค่ไหน รัฐไทยก็แทบจะไม่รู้ร้อนรู้หนาว

.

แม้จะเถียงกันในทางวิชาการได้ว่ารัฐไทยเป็น ‘รัฐล้มเหลว’ (failed state) หรือไม่อย่างไร แต่คงมีน้อยคนที่จะปฏิเสธว่ารัฐไทยเป็น ‘รัฐห่วยแตก’ (fuck up state) คำถามมีอยู่ว่า รัฐไทยมาถึงจุดนี้ได้อย่างไร อะไรเป็นเงื่อนไขที่ทำให้รัฐไทยห่วยแตกขนาดนี้ รัฐบาลจะมีส่วนแก้ไขได้แค่ไหน และการเมืองภาพใหญ่จะเปลี่ยนรัฐให้ดีขึ้นได้หรือไม่

.

พบกับ ‘ค.การเมือง’ รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ ประทีป คงสิบ สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ

.

ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world

.

ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน’ The101.world

เลือกตั้ง อบจ.ผ่านไป เลือกตั้งเทศบาลครั้งใหม่ก็มาอีกแล้ว! สำหรับคนไกลบ้าน การไปใช้สิทธิเลือกตั้งท้องถิ่นแต่ละครั้งอาจหมายถึงการสูญเสียรายได้และเวลา เพียงเพื่อไปเลือกคนที่ไม่ได้มาดูแลชีวิตเราซึ่งทำงานอยู่ในเมืองอื่น ทำยังไงให้การเลือกตั้งท้องถิ่นมีความหมายและคุ้มค่า ชวนติดตามในรายการ Policy What!

.

เปลี่ยนนโยบายอะไรวะ เป็นนโยบายสาธารณะที่คุณเข้าใจได้!

.

🎙️ ดำเนินรายการโดย

ชลธิชา ทักษิณาเวศน์ กองบรรณาธิการ The101.world และ

ณรจญา ตัญจพัฒน์กุล นักวิจัย 101 PUB

.

📒 อ่านบทความเพิ่มเติม: https://www.the101.world/policy-what-ep-32/

ในระบอบประชาธิปไตย ‘ตุลาการ’ ไม่ได้เป็นเพียงสถาบันที่ทำหน้าที่ตีความกฎหมาย หากยังเป็นกลไกถ่วงดุลอำนาจ และในบางบริบท อาจกลายเป็นตัวแปรสำคัญที่กำหนดทิศทางทางการเมือง

.

วันโอวันชวนสนทนากับ ศาสตราจารย์ ดร.สิริพรรณ นกสวน สวัสดี นักรัฐศาสตร์จากคณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ว่าด้วยสองประเด็นสำคัญจากสองซีกโลก

.

ด้านหนึ่งคือกรณีการเสนอชื่ออาจารย์สิริพรรณเข้าสู่กระบวนการสรรหาตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ที่แม้จะผ่านการคัดเลือกจากคณะกรรมการฯ อย่างเป็นเอกฉันท์ แต่กลับไม่ผ่านความเห็นชอบจากวุฒิสภา ถือเป็นกรณีศึกษาที่เปิดคำถามสำคัญถึงโครงสร้างอำนาจของวุฒิสภาไทย และบทบาทในกระบวนการแต่งตั้งองค์กรอิสระ

.

อีกด้านคือบทบาทของศาลสูงสหรัฐฯ (Supreme Court) ซึ่งในช่วงหลายปีที่ผ่านมา โดยเฉพาะในยุคประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ได้ขยายบทบาทจากการตีความกฎหมาย สู่การเป็นผู้เล่นหลักในสมดุลอำนาจทางการเมือง ทั้งในประเด็นสิทธิพลเมือง เสรีภาพในการแสดงออก และการจำกัดอำนาจฝ่ายบริหาร

.

ร่วมเปิดพื้นที่และคิดใหม่ต่อสถาบัน ‘ตุลาการ’ ผ่านสายตานักรัฐศาสตร์ และตั้งคำถามต่อความชอบธรรมของกระบวนการถ่วงดุลอำนาจทั้งในไทยและสหรัฐฯ

.

🎙️ ดำเนินรายการโดย อรพิณ ยิ่งยงพัฒนา

ปัจจุบันทุนจีนแทรกซึมเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของเศรษฐกิจไทย แต่ที่น่ากังวลอย่างยิ่งคือการขยายตัวของ ‘ทุนจีนสีเทา’

.

ตัวอย่างการทำธุรกิจสีเทาของชาวจีนในไทยคือ การฟอกเงิน การค้ายาเสพติด การพนันออนไลน์ คอลเซ็นเตอร์ การกว้านซื้อและปล่อยเช่าอสังหาริมทรัพย์ให้คนจีน โดยมีฉากหน้าเป็นการทำธุรกิจถูกกฎหมายทั่วไป อย่างโรงแรมหรือร้านอาหาร

.

ธุรกิจสีเทาเหล่านี้เติบโตอย่างรวดเร็วด้วยการมีผู้มีอำนาจทั้งแวดวงการเมืองและราชการในสังคมไทยให้การอุปถัมภ์และอำนวยความสะดวก

.

ความเชื่อมโยงทั้งหมดนั้นปรากฏอยู่ในงานวิจัยเรื่อง Explaining ‘Grey Capital’ ของเกรกอรี วินเซนต์ เรย์มอนด์ (Gregory V. Raymond) นักวิชาการจาก Strategic and Defence Studies Centre มหาวิทยาลัยแห่งชาติออสเตรเลีย

.

101 In Focus สัปดาห์นี้จึงชวนมองรูปแบบโครงสร้างสังคมจีนและไทยที่เอื้อต่อการเติบโตของ ‘ทุนจีนสีเทา’ และการสร้างคอนเน็กชันของนักธุรกิจจีนกับผู้มีอำนาจในไทย

.

🎙️ ดำเนินรายการโดย

วจนา วรรลยางกูร บรรณาธิการ The101.world และ

ณัชชา สินคีรี กองบรรณาธิการ The101.world

.

📒 อ่านบทความเพิ่มเติม: https://www.the101.world/101-in-focus-ep-275/

การฟ้อง ดร.พอล แชมเบอร์ส นักวิชาการชาวอเมริกัน ผู้เชี่ยวชาญเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างพลเรือนและทหารในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มหาวิทยาลัยนเรศวร โดย กอ.รมน.ภาค 3 กำลังกลายเป็นประเด็นร้อนของรัฐบาล เมื่อปัญหานี้อาจผูกโยงกับเงื่อนไขการเจรจาภาษีของรัฐบาลโดนัลด์ ทรัมป์

.

โดยไม่ต้องพูดถึงปัญหาของกฎหมาย ม.112 กรณีของ ‘พอล แชมเบอร์ส’ มีปัญหาในทั้งมิติข้อเท็จจริง ข้อกฎหมาย การเมืองภายใน และการเมืองระหว่างประเทศ ทั้งหมดนี้กำลังสะท้อนว่า ‘รัฐพันลึก’ ของไทยไม่ได้เข้าใจสถานการณ์ไทยในความเปลี่ยนแปลงของโลก

.

พบกับ ‘ค.การเมือง’ รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ ประทีป คงสิบ สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ

.

ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world

.

ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน’ The101.world

พื้นที่แคชเมียร์กลับมาเป็นจุดร้อนที่โลกจับตาอีกครั้ง เมื่อเกิดเหตุก่อการร้ายสังหารหมู่ 26 นักท่องเที่ยวในวันที่ 22 เมษายนที่ผ่านมา โดยรัฐบาลอินเดียกล่าวหาว่าประเทศคู่พิพาทกันมายาวนานอย่างปากีสถานอยู่เบื้องหลัง นำไปสู่การลดระดับความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างกัน และกำลังสุ่มเสี่ยงอย่างยิ่งที่ความตึงเครียดนี้อาจยกระดับไปเป็นสงครามใหญ่ครั้งใหม่ระหว่างทั้งสองชาติ

.

ความขัดแย้งระลอกใหม่นี้กำลังเดินไปสู่อะไร และจะกระเทือนโลกขนาดไหน? วันโอวันชวน ศุภวิชญ์ แก้วคูนอก คอลัมนิสต์ประจำ The101.world และนักวิชาการที่สนใจศึกษาภูมิภาคเอเชียใต้ มาร่วมวิเคราะห์สถานการณ์

.

🎙️ ดำเนินรายการโดย วงศ์พันธ์ อมรินทร์เทวา

“ชีวิตพลิกผันในเวลาไม่กี่นาที” คงเป็นประโยคที่นิยามสถานการณ์ของชาวเมียนมาหลายคนได้อย่างดีในตอนนี้ หลังจากที่พวกเขาเพิ่งเผชิญเหตุแผ่นดินไหวใหญ่เมื่อวันที่ 28 มีนาคมที่ผ่านมา จนพบกับความสูญเสียมากมาย

.

ความเสียหายหนักหนาสาหัสขนาดไหน และขวัญกำลังใจของชาวเมียนมาผู้ประสบภัยเป็นอย่างไร ASEAN บ่มีไกด์ ชวน แนทตี้ – อรรวี แตงมีแสง และ ออมสิน – ณภัทร กองจันทร์ จากแฟนเพจ Natty Loves Myanmar ที่ได้เดินทางไปสำรวจเมืองมัณฑะเลย์ สะกาย และอังวะ หลังเกิดเหตุแผ่นดินไหว มาเล่าเรื่องราวจากพื้นที่ให้ฟัง

.

🎙️ ดำเนินรายการโดย

เบน-วงศ์พันธ์ อมรินทร์เทวา

.

(ภาพถ่ายโดย ณภัทร กองจันทร์ / Natty Loves Myanmar)

‘กัน จอมพลัง’ ‘สายไหมต้องรอด’ ‘ทนายคลายทุกข์’ ฯลฯ ในช่วงที่ผ่านมา สังคมไทยเต็มไปด้วย ‘ฮีโร่’ กล่าวคือนักเคลื่อนไหวช่วยเหลือและเรียกร้องความยุติธรรมแก่ชาวบ้านที่ได้รับความเดือดร้อน กรณีล่าสุดที่กลายเป็นประเด็นดังอาจหนีไม่พ้นกรณีที่กัน จอมพลังออกโรงสนับสนุนครอบครัวผู้ได้รับบาดเจ็บเนื่องจาก พีช-สมิทธิพัฒน์ หลีนวรัตน์ ลูกนักการเมืองผู้สมัครสมาชิกเทศบาล ขับรถหรูปาดหน้า

.

ประเด็นที่ชวนคุยอาจไม่ใช่ประเด็นขับรถปาดหน้าเสียทีเดียว หากเป็นประเด็นว่าด้วย ‘ทนายอเวนเจอร์ส’ หรือก็คือกลุ่มผู้เคลื่อนไหวประเด็นปัญหาทางสังคมผ่านการใช้กฎหมายหรือการต่อสู้ในกระบวนการยุติธรรม โดยใช้สื่อสาธารณะสมัยใหม่เป็นเครื่องมือสื่อสารเพื่อดึงความสนใจจากสังคม ซึ่งหากมองให้ดีจะเห็นว่าปรากฏการณ์นี้สะท้อนสังคมการเมืองไทยหลายประการ ทั้งในแง่ของวิธีคิดด้านคุณธรรม ในแง่ของการตระหนักรู้ซึ่งสิทธิที่มี และในแง่ของการขาดประสิทธิภาพของกระบวนการยุติธรรมไทย

.

คำถามสำคัญคือ หากสังคมไทยมีระบบกฎหมายที่มีประสิทธิภาพ ตรงไปตรงมา ประชาชนจะยังวิ่งเข้าหา ‘ฮีโร่’ และออกมาแสดงดรสม่าผ่านสื่อโซเชียลเพื่อให้กระบวนการยุติธรรมทำงานหรือไม่

.

101 In Focus สัปดาห์นี้ ชวนคุยถึงปรากฏการณ์ฮีโร่ -ทนายอเวนเจอร์ส- ในสังคมไทย พร้อมชวนหาคำตอบว่ากระบวนการยุติธรรมไทยบกพร่องหรือมีปัญหาไหนมิติใดบ้าง ประชาชนยังไว้ใจกระบวนการยุติธรรมไทยอยู่หรือไม่ อย่างไร

.

🎙️ ดำเนินรายการโดย

ชลธิชา ทักษิณาเวศน์ กองบรรณาธิการ The101.world และ

เพ็ญพิชชา มุ่งงาม กองบรรณาธิการ The101.world

.

📒 อ่านบทความเพิ่มเติม: https://www.the101.world/101-in-focus-ep-274/

“เผอิญคะแนนมันไม่ถึงก็เลยต้องจับกันหน่อย” แพทองธาร ชินวัตร นายกรัฐมนตรี ตอบคำถามนักข่าวประเด็นจับมือกับคนทำรัฐประหารหรือไม่ กลายเป็นประเด็นวิจารณ์ว่านักการเมืองและพรรคการเมืองควรต้องรักษาคำพูดที่ให้ไว้ตอนหาเสียงเลือกตั้งระดับใด นโยบาย? จุดยืนทางการเมือง? แล้วทำไมการรักษาสัจจะทางการเมืองจึงสำคัญ

.

ขณะที่กระแสข่าวเรื่องการปรับ ครม. ถูกพูดถึงอย่างต่อเนื่อง เพื่อไทยจะยังจับมือภูมิใจไทยเป็นรัฐบาลต่อหรือไม่ การขอเก้าอี้ มท.1 คืนเป็นแค่ข่าวปั่นหรือเรื่องจริง

.

ชวนคิดชวนคุยในรายการ 101 POSTSCRIPT คุยข่าวนอกสคริปต์ผ่านมุมมองโลกวิชาการและสื่อสารมวลชนแบบ ‘วันโอวัน’

.

ร่วมคุยโดย วิสุทธิ์ คมวัชรพงศ์ | เข็มทอง ต้นสกุลรุ่งเรือง | อินทร์แก้ว โอภานุเคราะห์กุล

ต้นเดือนที่ผ่านมา (เม.ย. 2025) รัฐบาลสหรัฐอเมริกาประกาศขึ้นอัตราภาษีศุลกากรกับสินค้านำเข้าจากต่างประเทศ จุดฉนวนสงครามการค้ารอบใหม่ หนึ่งในผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นคือ สินค้าจีนอาจหลั่งไหลเข้ามาในประเทศไทยมากกว่าเดิม ไม่ใช่ว่าการนำเข้าสินค้าจากจีนหรือต่างประเทศเป็นเรื่องไม่ดี แต่ทุกวันนี้ สินค้าจีนไม่ได้เข้ามาแข่งขันกับสินค้าไทยอย่าง 'เป็นธรรม' จนอาจส่งผลเสียต่อธุรกิจ เศรษฐกิจ และสังคมไทยในระยะยาว ชวนพูดคุยในรายการ Policy What!

.

เปลี่ยนนโยบายอะไรวะ เป็นนโยบายสาธารณะที่คุณเข้าใจได้!

.

🎙️ ดำเนินรายการโดย

ชลธิชา ทักษิณาเวศน์ กองบรรณาธิการ The101.world และ

วรดร เลิศรัตน์ นักวิจัย 101 PUB

.

📒 อ่านบทความเพิ่มเติม: https://www.the101.world/policy-what-ep-31/