Het Westerse denken over vrijheid is in de loop van de geschiedenis radicaal veranderd. In de oudheid was ‘vrij zijn’ vooral een strijd om zelfbestuur, maar Amerikaanse, Franse en ook Nederlandse contrarevolutionairen in de achtiende en negentiende eeuw kwamen met een nieuw concept van vrijheid op te proppen. Uit angst voor de grote massa die steeds resoluter haar rechten opeiste, was ‘vrij zijn’ ineens ‘vrij zijn van overheidsbemoeienis’. Hoe democratischer en inclusiever de staat, hoe luider de roep onder conservatieve denkers om een geprivilegeerde minderheid te beschermen tegen de staat.

Deze prikkelende stelling verdedigt mijn gast van vandaag, Annelien de Dijn, in haar recent verschenen boek Freedom: An Unruly History (Harvard University Press). Annelien is hoogleraar moderne politieke geschiedenis aan de Universiteit Utrecht en is gespecialiseerd in het politieke denken van de Verlichting en het liberalisme.

Ik spreek met Annelien over vrijheid als antonym voor slavernij, de politieke invulling van vrijheid door de oude Grieken, de stuitende hypocrisie onder vele vrijheidsdenkers en de wijze waarop vrijheid een politiek wapen werd om de belangen van een piepkleine minderheid te beschermen.

Voor meer informatie, zie www.stukroodvlees.nl/aflevering-80-het-concept-vrijheid-door-de-eeuwen-heen-met-annelien-de-dijn

Muziek: Dexter Britain (CC BY-NC-SA 3.0), www.dexterbritain.com