สัญเจตนิยวรรค หมวดว่าด้วยความจงใจ เจตนาสูตร พระพุทธเจ้าทรงแสดงถึงการกระทำอะไรที่เป็นไปในทางกายวาจาใจ ที่จะทำให้เกิดสุขหรือทุกข์ภายในมี 4 อย่าง และก่อให้เกิดผล คือ อัตภาพ 4 ที่น่าสนใจ คือ อัตภาพในข้อสุดท้ายที่ท่านพระสารีบุตรถามพระพุทธเจ้าว่า คนที่ตายไปแต่เข้าถึงเนวสัญญานาสัญญายตนฌานแล้วทำไมจึงกลับมาเกิดได้อีก นั่นเป็นเพราะยังละสังโยชน์เบื้องต่ำไม่ได้ และอนาคามีที่ตายจากความเป็นคนแล้วมาอยู่ในชั้นเนวสัญญานาสัญญายตนฌานนี้ มีลักษณะเฉพาะ คือ เมื่อมีการเสื่อมของฌานจนเคลื่อนลงมาจากอรูปพรหมมาสู่รูปพรหมในขั้นสุทธาวาส ความเสื่อมนี้ทำให้เห็นความไม่เที่ยงในความสุขจากสมาธิ ก็จะปรินิพพาน ณ ที่นี้ วิภัตติสูตร ท่านพระสารีบุตรเชื้อเชิญให้ถามในขณะที่พระพุทธเจ้ายังอยู่ และถามเพราะความที่ท่านมีปฏิสัมภิทา 4 มหาโกฏฐิตสูตร เป็นคำถามคำตอบระหว่างท่านมหาโกฏฐิตะกับท่านพระสารีบุตร ในเรื่องเมื่อผัสสายตนะ 6 ดับไปด้วยวิราคะแล้วอย่างอื่นยังจะมีอยู่ ไม่มีอยู่ ทั้งมีและไม่มี มีอยู่ก็มิใช่ ไม่มีอยู่ก็มิใช่ ท่านพระสารีบุตรตอบว่า ไม่ว่าข้อไหนล้วนชื่อว่าคิดปรุงแต่งสิ่งที่ไม่ควรคิดปรุงแต่ง ควรคิดมาในมรรค 8 และในอานันทสูตร เหมือนในมหาโกฏฐิสูตรเพียงแค่เปลี่ยนบุคคล อุปวาณสูตร ควรทำความเข้าใจว่าวิชชาและจรณะนั้น ต้องมีเพื่อทำวิชชาให้เกิดขึ้น แต่ความยึดถือในวิชา หรือจรณะนั้นไม่ดี อายาจนสูตร พุทธบริษัทควรปรารถนาให้เป็นเหมือนบุคคลตัวอย่างที่ยกมา

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.