İbn Mes’ûd, İbn Ömer ve İbn Abbas (r.anhum) gibi sahâbîlerin cuma öncesi sünnetleri kıldıklarını ifade eden bazı mevkûf rivayetler kaynaklarda yer almaktadır. Bu rivayetlerden bazıları şunlardır:
“İbn Mes’ûd cumadan önce dört rek’at namaz kılıyordu” (Tirmizî, “Cum‘a”, 523)
“İbn Ömer cumadan önce on iki rek’at kılıyordu” (İbnü’l-Münzir, age., IV, 97)
”İbn Abbâs (Cumada önce) sekiz rek’at namaz kılıyordu.” (İbnü’l-Münzir, age., IV, 97)
Beğavî (ö. 516/1122) İbn Ömer’den (r.a.) rivayet ettiği “Hz. Peygamber (s.a.v.) Cumadan önce ve sonra ikişer rek’at namaz kılıyordu” (Beğavî, Hüseyin b. Mes‘ûd, Şerhu’s-sünne, (thk. Muhammed Züheyr eş-Şâvîş), el-Mektebü’l-İslamî, Beyrut 1983, III, 449) anlamındaki hadis sözü edilen namazın meşru olduğunu göstermektedir.
"Sizden kim, Cuma namazından sonra (nâfile) namaz kılmak isterse, dört rekât kılsın." (Müslim; Cum’a; hadis no: 881)
“Biriniz cumanın farzını kılınca, ardından dört rekat namaz daha kılsın.” (Müslim, Cuma 67-69. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Salât 238; Tirmizî, Cuma 24; Nesâî, Cuma 42; İbni Mâce, İkâmet 95)
Abdullah İbni Mes`ûd’ cumanın farzından önce dört, farzından sonra da dört rekat namaz kılardı. (Tirmizî, Cuma 24)
Abdullah ibni Mes’ud (Radiyallahu Anh) Cuma’dan önce dört rekat ve Cuma’dan sonra da dört rekat namaz kılardı. Abdullah ibni Mübarek ve Sufyan es-Sevri’de böyle yaparlardı.
İbni Ömer’den rivayet edildiğine göre Resûlullah Cuma namazından sonra iki rekât namaz kılardı. Diğer bir rivayette “evinde” cümlesi vardır. Bir başka rivayette İbn Ömer, “Resûlullah cumanın farzından sonra evine gitmedikçe namaz kılmazdı. Sonra evinde iki rek`at namaz kılardı.” (Buhârî, “Cuma”, 39; Müslim, “Cuma”, 71) Diğer bir rivayette, “Ben Resûlullah ile birlikte cumadan sonra iki rek`at namaz kıldım.” (Buhârî, “Teheccüd”, 29; Müslim, “Müsâfirîn”, 104) demiştir. Müslim'in rivayetinde “evinde” ilâvesi vardır. Bir başka rivayette İbn Ömer cuma namazını kıldıktan sonra evine gider orada iki rekât kılar ve şöyle derdi: “Resûlullah böyle yapardı.”
Cuma namazından sonra terkedilmemesi gereken sünnetin, öğle namazından sonraki namaz gibi iki rekât olduğunu söyleyenler bu hadisleri delil almışlardır.
Hz. Peygamber’in dört rekât kıldığına dair rivayetler de mevcuttur: İbn Abbâs ve Hz. Ali Resûlullah’ın cuma namazından sonra dört rekât namaz kıldığını nakletmişlerdir. Ayrıca Hz. Peygamber: “Biriniz cumanın farzını kılınca, ardından dört rek`at daha namaz kılsın.” (Müslim, “Cuma”, 67) buyurarak cumadan sonra dört rekâtı teşvik etmiştir:
Sorun, Söyleyelim., [9.02.2024 10:00]
Ebû Hanîfe ö. 150/767), Muhammed (ö. 189/805), Şâfiî (ö. 204/820) ve İshak b. Râhûye’ye (ö.238/853) göre cumadan sonra kılınacak sünnet dört rekâttır. Delillerinden biri de bu hadistir.
Sahâbeden bir kısmı bu namazı dört, bir kısmı ise altı rekât olarak kılmışlardır: İbn Mes‘ûd’un cuma namazından sonra dört rekât kılınmasını emrettiği (Taberânî, el-Mu’cemü’l-kebîr, 9: 359-360 (9550), (9551) ve bizzat kendisinin de kıldığı (Abdurrazzak, 3: 247 (5524)) nakledilmiştir. Hz. Ali’nin ise cuma namazından sonra iki sonra dört rekât (olmak üzere altı rekât) kılınmasını emrettiği, (Taberânî, el-Mu’cemü’l-kebîr, 9: 359-360) diğer bir rivayette “Kim cuma namazından sonra namaz kılarsa altı rekât kılsın.” (Tahâvî, Şerhu meâni'l-âsâr, 1: 337) dediği ve bizzat kendisinin de altı rekât kıldığı (Abdurrazzak, 3: 247 ) nakledilmiştir.
İbn Ebî Şeybe’nin (ö. 235/849) rivayetinde “Biz Ali’nin görüşünü aldık ve İbn Mes’ûd’un görüşünü terkettik.” ilâvesi vardır. Ata, İbn Ömer’i cuma namazından sonra iki rekât, iki rekâttan sonra da dört rekât (olmak üzere altı rekât) kılarken gördüğünü söylemiştir. (Tirmizî, “Cuma”, 24; Ebû Dâvûd, “Salât”, 243; Abdurrazzak, 3: 246-247 (5522), (5523); İbn Ebî Şeybe, 4: 118 (5412); Tahâvî, Şerhu meâni'l-âsâr, 1: 337)
Süfyan es-Sevrî ve Abdullah b. Mübârek de İbn Mesûd'un görüşündedir. İshak b. Râhûye ise, Hz. Peygamber'in cuma namazından sonra evinde iki kılışını ve “Sizden kim cuma namazından sonra namaz kılarsa dört rekât kılsın.” (Müslim, “Cuma”, 68, 69) sözünü delil alarak mescidde kılıyorsa dört rekât, evinde kılıyorsa iki rekât kılsın (Tirmizî, “Cuma”, 24) diyerek rivayetleri cem etmiştir.
#cuma #islam #tevhid #fpy
