De Beelddenkers Podcast

Ons autonome zenuwstelsel regelt niet alleen onze vitale lichaamsfuncties, het zorgt er ook voor dat we overleven: dat we veilig zijn en blijven. Het verbindt je hoofd met de rest van je lijf en regelt zich helemaal zelf. Sterker nog, het is de baas in huis.

@Dominique Krooijmans heeft zich gespecialiseerd in de werking van ons autonome zenuwstelsel en hoe we ermee kunnen leren samenwerken. In haar @School voor Embodiment leer je de taal van je eigen autonome zenuwstelsel spreken, hoe je het kunt helpen rustiger om te gaan met prikkels en triggers en (als coach) hoe je dit anderen kunt leren.

Ons autonome zenuwstelsel heeft een veiligheidsradar waarmee het 24/7 je omgeving scant op veiligheid. Voelt het zich veilig? Dan zit ‘ie lekker in zijn chillzone: we kunnen rustig nadenken, vriendschap sluiten en zijn nieuwsgierig naar de wereld om ons heen.

Wanneer een prikkel echter als onveilig wordt geregistreerd, activeert ons zenuwstelsel binnen een nanoseconde een vecht- of vluchtstaat. Zonder dat we het willen gaan onze gedachten, emoties en ons lichaam vechten of vluchten. En wanneer de alarmbliep te groot is (of te lang duurt) gaat ons autonome zenuwstelsel bevriezen.

Nu zou je kunnen denken dat we dit proces kunnen sturen. Dit is niet zo. Hoe goed we ook ons best doen om onszelf gerust te stellen of toe te spreken, ons autonome zenuwstelsel is de baas in huis.

Als beelddenker kan onze veiligheidsradar extra gevoelig zijn voor prikkels. Misschien omdat we al vroeg ervaren hebben dat we anders zijn: we leren op een andere manier, denken in beelden in plaats van in woorden en zijn misschien ook sensitiever dan onze klasgenootjes. Hierdoor kan ons autonome zenuwstelsel chronisch overprikkeld raken, waardoor er nog meer prikkels binnenkomen die ons nog meer raken. Onze veiligheidsradar raakt meer en meer overprikkeld. Daarnaast kunnen we (nog) niet geleerd hebben om hierin met ons autonome zenuwstelsel samen te werken. We spreken zijn taal nog niet en hebben geen zicht op hoe zijn verschillende (trigger)staten doorwerken in onze gedachten, gevoelens en fysieke sensaties.

In deze podcast legt Dominique uit hoe je ziet dat het autonome zenuwstelsel ingrijpt bij onveiligheid en legt ze ook uit hoe je daarna weer in je chillzone kunt komen. De chillzone is de staat van je lichaam waarin je relaxt bent en nieuwe dingen kunt leren. Als je autonome zenuwstelsel zich onveilig voelt en getriggerd raakt, schakelt het je denkbrein uit en neemt je gevoelsbrein het roer over. Lastig als je in de klas zit en iets nieuws wil leren.

Voor leerkrachten is het dus van het grootste belang dat alle kinderen zoveel mogelijk in hun chillzone zitten. Dit begint bij jou als leerkracht zelf. Want alleen als jij in je chillzone zit, kun je een ander helpen terug te komen in zijn of haar chillzone. Is je chillzone offline? Dan wordt er niet geleerd en is er vaker vecht-, of vlucht- of bevriesgedrag dat de les verstoord.

Leren samenwerken met je autonome zenuwstelsel is dus een win-win situatie in de klas: minder ongewenst gedrag en betere leerprestaties. Wie wil dat nu niet!

In de kernopleiding Beelddenken van Het Beelddenkende Brein wordt ook uitgebreid aandacht besteedt aan het autonome zenuwstelsel en hoe je dit veilig kunt houden.

De ontwikkeling van kinderen kun je niet versnellen, wel frustreren.

Jonge kinderen ontwikkelen volgens een bepaalde volgorde maar niet elk kind doet dat even snel. Binnen het onderwijs is het belangrijk dat we deze natuurlijke ontwikkeling van het kind volgen en het kind daarbij niet overvragen en overstimuleren. In het huidige onderwijs is de trend dat kinderen steeds jonger gestimuleerd worden om bepaalde vaardigheden te oefenen met als doel om ze sneller kennis te laten maken met het taal en rekenen zodat op die manier het totale taal en rekenniveau omhoog gaat. Het tegendeel wordt daar echter mee bereikt.

Ewald Vervaet is ontwikkelingspsycholoog en heeft daar eind jaren 90 onderzoek naar gedaan. Helaas wordt zijn wetenschap bestempeld als emotionele psychologie en niet vol vol aangezien waardoor zijn resultaten niet meegenomen worden in het op feiten en analyse gestoelde onderwijsvolgsysteem.

Daartoe heeft Ewald de WSK opgericht en nu het onderwijs in een diepe crisis beland is is er een begin gemaakt vanuit het ministerie om te kijken of er toch nog iets mee gedaan kan worden. In deze podcast legt Ewald nog eens duidelijk uit hoe je kunt ontdekken of een kind rijp is voor groep 3 en ook hoe je kunt aansluiten bij de ontwikkeling van jonge kinderen. Deze basis is belangrijk voor de rest van het schoolgaande leven. Een kind laat graag zien wat het al kan, dat noemen we intrinsieke motivatie. Die motivatie wordt afgebroken zodra een kind steeds opnieuw geconfronteerd wordt met taken die het nog niet beheerst.

Wil je meer weten kijk dan op de website: https://wsk-kleuteronderwijs.nl/ . Het leerlingvolgsysteem dat in de podcast genoemd wordt is de klimroos en de leesmethode: Ontdekkend leren lezen.

Vanuit het beelddenkende Brein vullen wij dit aan door ook rekening te houden met de manier van informatieverwerking, het beelddenken en het taaldenken. Dat zegt namelijk iets over het natuurlijke leerproces van kinderen, als hier ook aandacht aan besteedt wordt is de taak haalbaar en houden kinderen de intrinsieke motivatie om te leren en willen zij daar graag moeite voor doen.

Opvoeden kan soms heel moeilijk lijken, en toch heeft een kind vooral een goede basis nodig. Als je daaraan voldoet doe je het als ouder goed genoeg.

In de eerste 8 levensjaren van een kind is het brein vooral in de aanneem modus. Alles wat een kind hoort en ziet wordt nog gemakkelijk voor waar aangenomen. Cultuur, taal, sociale gebruiken worden zo geprogrammeerd en vormen de basis voor de rest van je leven. Ouders worden vooral nageleefd en er wordt minder geluisterd naar wat er gezegd wordt. Opvoeden van je kind is dus vooral voorleven.

Onze maatschappij heeft een aantal uitdagingen die tegen deze wetten ingaan en waar we als ouders je kind mee moet leren omgaan. Denk daarbij aan de uitdagingen van het schermgebruik en het steeds minder fysiek buitenspelen.

Ook in het onderwijs moet er aan deze hersenwetten voldaan worden. Een kind zit een groot deel van zijn leven in de schoolbanken en ook daar gelden dezelfde wetten. Daar kan er minder voorgeleefd worden maar eer zal wel aan deze behoeften voldaan moeten worden willen we de leerlingen een goede basis voor de toekomst meegeven. Met de huidige lesmethodes is dat niet zo’n gemakkelijke opgave. Zeker voor beelddenkers worden eigenlijk alle hersenwetten met voeten getreden waardoor er een wankele basis ontstaat die de (jeugd) hulpverlening recht moet zien te breien. Kunnen we beter de basis verbeteren.

Marcel Bos is een wetenschapper die zijn wetenschappelijke kennis heeft omgezet naar gewone mensentaal. Zijn boek hersenwetten als bouwstenen bij opvoeden legt duidelijk uit wat je als ouder anders kunt doen in de opvoeding en in zijn podcast ‘Marcel ’s opvoedhersenwetten’ is dat terug te luisteren.

Ik ben Natasja Esmeijer, moeder van een transzoon en een dochter met autisme. Ik ben begonnen als Maritiem Officier en heb vijf jaar gevaren op chemicaliën tankers als stuurman en als machinist. Na mijn zeemansleven ben ik in de techniek verdergegaan. Eerst bij de technische dienst van een wasserij, daarna in de revalidatieservice. Tijdens het afleveren en repareren van rolstoelen en scootmobielen kwam ik erachter dat ik prima een op een met mensen kon werken. Toen mijn oudste naar school ging kwam ik erachter dat hij dan wel goed kon leren maar dat leerkrachten geen idee hadden wat hij nodig had om te kunnen leren. Ik ben in het lerende brein gedoken en van daaruit ben ik begonnen met mijn praktijk Beeldig Brein.

Inmiddels zijn we tien jaar verder en ben ik expert op het gebied van beelddenken. Ik heb een alternatieve visie op het lerende brein ontwikkeld waarmee ik heel veel kinderen, jongeren en volwassenen help bij het ontdekken hoe hun brein werkt. Samen met mijn collega heb ik het Beelddenkende Brein opgezet. In onze kernopleiding Beelddenken leggen wij de link tussen taaldenken, beelddenken, hooggevoeligheid, hoogbegaafdheid en de verschillende neurodiversiteiten. Mijn grootste wens is om het onderwijs zover te krijgen dat ze rekening gaan houden met deze twee totaal verschillende, maar elkaar aanvullende, leersystemen die ieder mens in zich heeft maar waar er maar een van gefaciliteerd wordt in het huidige onderwijs.

Ik heb twee boeken geschreven: ‘Beelddenkers, Als kwartjes vallen…’ voor ouders en leerkrachten en ‘Allergisch voor Moeten’ voor beelddenkende jongeren.

Passend onderwijs betekent in mijn visie dat het onderwijs aansluit bij het natuurlijke leerproces van kinderen en niet dat kinderen zich moeten aanpassen aan de manier van leren die ooit bedacht is en nu nog steeds gehanteerd wordt. Niet door alles anders te gaan doen maar door het beiden te gaan doen.

Helaas moest ik de muziek verwijderen, wat overblijft is mijn verhaal.

Deze honderdste beelddenkers podcast staat in het teken van de Kernopleiding Beelddenken in Vlaanderen. Annik heeft vorig jaar de opleiding gevolgd als kleuterleerkracht, moeder en volwassen beelddenker. Zij verteld vol passie wat de kennis van het beelddenken haar gebracht heeft. Zowel voor zichzelf, voor haar gezin en voor haar werk op school.

Voor haar was de opleiding de tool om al haar kennis die ze had opgedaan op de kindercoachopleiding, lerarenopleiding en als kinderyogadocente met elkaar te verbinden en het grote geheel te gaan zien. Vanuit deze verbindende kennis weet zij nu hoe zij al haar kennis kan inzetten om kinderen te zien voor wat ze zijn en wat ze nodig hebben van de volwassenen om hen heen.

Zij spreekt uit eigen ervaring als zij het heeft over de noden van het lerende kind. In haar eigen schooltijd heeft zij ervaren hoe het is om te weten dat je niet past maar dat je toch zo goed mogelijk je best doet om je aan te passen om vervolgens te horen dat je beter je best moet doen. Dat heeft haar geschaad en zij is blij dat zij haar eigen zoon hierin kan begeleiden en dat zij hem mee kan geven dat hoe hij leert dat dat oké is en dat hij vanuit kennis over zijn eigen leren zijn eigen weg daarin vindt.

Over autisme is best wel wat bekend, maar nog steeds krijgen heel veel vrouwen met autisme pas een diagnose als ze later in hun leven vastlopen. De puberteit is ook een periode waarin vaker autisme vastgesteld wordt terwijl bij jongens de diagnose vaak al vroeg bekend is. Dat heeft gevolgen voor de ontwikkeling van vrouwen met autisme. Hoe eerder je leert omgaan met je mogelijkheden hoe beter het is. We willen kinderen niet te vroeg in een hokje stoppen maar een label autisme wil niet zeggen dat het je beperkt maar juist dat het je mogelijkheden vergroot.

Het vrouwenbrein is nu eenmaal anders bedraad, vrouwen zijn socialer, passen beter bij het onderwijs en kunnen beter stilzitten dan jongens. Ook is de vecht en vlucht reactie bij jongens vaak expressiever en gaan meisjes eerder pleasen waardoor ook hun gedrag minder storend is en er minder snel actie ondernomen wordt. De chaos en overprikkeling zijn net zo goed aanwezig bij meisjes maar wordt niet opgemerkt door de omgeving.

Meisjes en vrouwen met autisme hebben veel vaker te maken met anorexia of een genderdiversiteit dan meisjes zonder autisme. Als het autisme wel bekend is kan dit heel veel onbegrip voorkomen en kan de omgeving aangepast worden zodat deze meisjes ook een betere kans krijgen om zichzelf te ontwikkelen. Autisme is een glijdende schaal van verschillende kenmerken die bij iedereen anders verdeeld zijn. Als je op zoek gaan naar de talenten en mogelijkheden van een persoon is er vaak met autisme prima te leven, maar dan moet je wel weten hoe jouw brein werkt.

Brenda Stelpstra en Natasja Esmeijer geven beiden regelmatig lezingen over neurodiversiteit. Wil je meer weten? Lees dan Allergisch voor Moeten of neem contact op met een van beiden.

Het levensverhaal van een hoogbegaafd persoon gaat over het gevoel van dom zijn, anders zijn en lang niet altijd over goed presteren binnen het onderwijs.

In deze podcast verteld Monique van Zoelen haar levensverhaal. Haar struggle op school met als doel: juf worden, te bereiken. Het is haar gelukt en ze heeft 15 jaar voor de klas gestaan, om erachter te komen dat ook dan het schoolsysteem haar nog steeds niet past.

Sinds 2011 heeft ze haar praktijk Lessons4you, waar zij kinderen met faalangst, hoogsensitiviteit en beelddenken begeleidt. Sinds ze weet dat ze zelf hoogsensitief, hoogbegaafd en beelddenker is, zijn er wel veel puzzelstukjes op hun plek gevallen maar helemaal vlekkeloos verloopt alles nog niet.

De communicatie tussen taaldenkers en beelddenkers, binnen een relatie, maar ook tijdens vergaderingen, is niet vanzelfsprekend te noemen. Beelddenkers interpreteren taal anders dan taaldenkers. Er wordt een ander begrip gehangen aan woorden. Dat komt door de andere manier van leren van beelddenkers. Waarbij een taaldenker een woord, met begrip, vanuit de context automatiseert. Beelddenkers halen het begrip ook uit de context, maar daar gaat een ander proces aan vooraf, waarbij het gevoel ook een belangrijke rol speelt.

Het complexe, gevoelige, denkproces dat eraan vooraf gaat, zorgt ervoor dat een aantal begrippen een andere beleving krijgen en dus ook een andere interpretatie. Niet zo gek dus dat communicatie tussen taal- en beelddenkers niet altijd vlekkeloos verloopt. In de klas is dit onbewust ook het geval, waardoor leerlingen en leerkrachten soms, met de beste bedoelingen, langs elkaar heen praten zonder dat ze het door hebben. Dan kan een leerling zich dom en niet gezien voelen, terwijl de leerkracht het idee heeft dat die juist deze leerling extra begeleidt en aandacht geeft.

Om dit te voorkomen en meer begrip en (h)erkenning te krijgen voor deze doelgroep, deelt Monique al haar kennis, expertise en persoonlijke ervaringen met de leden van haar community: 'Het weer een blij kind platform en community'. Hier brengt zij ouders, leerkrachten en professionals samen en verzorgt ze, ook samen met andere experts, inspirerende workshops, masterclasses en Q&A sessies.

Neurodiverse mensen kom je overal tegen, op school maar ook op de werkvloer. Dat is niet zo gek als 25% van de mensen een neurodiversiteit heeft. 25% is best veel, waar zijn al die mensen dan kun je je afvragen. De meeste mensen met een neurodiversiteit weten het niet, of niet zeker, van zichzelf, want zeg nou zelf: denk jij er wel eens over na hoe iemand anders denkt? Neurodiversiteit wil alleen maar zeggen dat jouw brein anders denkt, en leert, dan het gemiddelde brein. Niks mis mee dus. Het wordt pas lastig als die neurodiversiteit zoveel invloed heeft op jouw functioneren dat jij er last van hebt.

Neurodiversiteiten als ADHD en Autisme kunnen wel voor belemmeringen zorgen. Belemmeringen als je in het standaard verwachtingspatroon wil of moet passen. Maar diezelfde belemmeringen kunnen ook talenten zijn die een gemiddeld brein niet bezit en die dus heel waardevol kunnen zijn. Zo vullen we elkaar aan.

Op de werkvloer is er, over het algemeen, nog niet voldoende kennis over wat de verschillende neurodiversiteiten, ADHD, ADD, Autisme, dyslexie, beelddenken, hoogbegaafdheid, precies inhouden waardoor het horen van het labeltje gelijk een aantal aannames laat afvuren. Daardoor wordt er alleen nog maar naar die paar aannames gekeken en krijgt de neurodiverse persoon geen kans om te laten zien wat die wel kan.

Brenda Stelpstra heeft zelf een neurodivers brein en zet zich in om deze kennis op de werkvloer te verspreiden. Middels lezingen en trainingen in haar bedrijf BV Assist, biedt zij de kennis die je als manager goed kunt gebruiken om de waarde van neurodiverse breinen te gaan zien. Inmiddels is er steeds meer aandacht voor neurodiversiteit en, onderliggend, beelddenken, waardoor er steeds meer ruimte komt voor werknemers om zichzelf te zijn en open te zijn over wat zij nodig hebben om goed te kunnen functioneren maar ook om open te zijn over wat zij te bieden hebben.

Emile werkt al 12 jaar in het onderwijs en heeft daar al van alles gedaan. Nu wil hij graag schoolleider worden maar hij wordt steeds afgewezen omdat hij geen ervaring heeft. Hij heeft wel ervaring met lesgeven op gevoel, vanuit gelijkwaardigheid en lichaamsgericht. Dat botst echter nog wel eens met de visie en verwachtingen van de school en de ouders van de leerlingen. Hij weet als geen ander welke uitdagingen je als leerkracht of docent hebt om onderwijs te geven, zeker aan een groep van 30 leerlingen. Dan ben je al snel beperkt tot lesgeven vanuit het boek ook als je weet dat een paar keer opdrukken tussendoor veel effectiever is.

Zelf is hij een echte beelddenker en herkent de manier van denken en vanuit die manier van denken geeft hij graag vorm aan zijn nieuwe baan als schoolleider. Hij wil daarbij graag de leerlingen en zijn collega’s uitdagen om het anders te doen en samen uit te vinden hoe ze het onderwijs anders vorm kunnen geven. Vanuit creatieve oplossingen, consequenties dragen als blijkt dat het toch niet werkt en samen een nieuwe weg proberen. Lesgeven op het randje van het vakje.

Het is een energieke podcast met verschillende meningen die, ook vanuit gelijkwaardigheid, maar vanuit een andere visie uiteindelijk toch bij elkaar komen. De onderwijspraktijk is niet zo gemakkelijk als je als leek bedenkt.

Uit dit gesprek blijkt de hardnekkige weerstand van het onderwijs dat zij wel weten hoe je een kind iets moet leren en dat dat vooral niet vooraan staat. Het onderwijs is goed en als ouder zoek je maar een school die het goed genoeg doet. School kan niks betekenen, ook als je als leerkracht wel ziet dat het anders moet sta je machteloos, tenminste dat idee heb je dus doe je er maar niets aan. Je doet je stinkende best en dat moet goed genoeg zijn.

Puck studeert pedagogische wetenschappen en is tot de conclusie gekomen dat ze daar veel kennis krijgen, maar geen feeling ontwikkelen met het werkveld. Ze krijgen theoretische kennis maar leren niet hoe ze die in de praktijk later toe moet gaan passen. Ze leren protocollen en niet naar het mens kijken. Sterker nog, er wordt vaak geleerd hoe je de menselijkheid uit het gesprek haalt. Het systeem werkt omdat het altijd al zo gegaan is.

Dat kan anders, vindt Puck. Daarom gaat zij komend jaar beginnen met haar UniversiTijd voor de Toekomst. Een opleiding naast je bestaande opleiding of baan om te leren hoe je in de praktijk menselijk moet omgaan met klanten. Dat je breed moet inzetten om te achterhalen waarom een kind vastloopt of bepaald gedrag vertoont en ook echt naar de oplossing gaat zoeken. Niet volgens vaststaande protocollen, omdat het nu eenmaal zo moet, maar vanuit je kennis.

In de UniversiTijd voor de Toekomst wordt je rugzak gevuld met kennis over de werking van het brein, hoe verschillend kinderen leren, hoe je een goede intake afneemt, hoe je een goed verslag schrijft, de verschillende ontwikkelingsfasen van kinderen, achtergronden van neurodiversiteit en al dat soort ervaringskennis die je nodig hebt om naar het hele kind te kijken. Met als opzet om uiteindelijk de hulpverlening, het onderwijs en de ouders samen, als gelijkwaardige partners, te laten meedenken wat het beste voor dit ene kind is.

Wil jij meer informatie over de UniversiTijd voor de Toekomst kijk dan op www.UniversiTijdvoordeToekomst.nl