کشش و رانش میان خط و زبان

۱- کارکردهای خط در دنیای امروز

رسانه‌ی اصلی در گسترش سواد

در آموزش عمومی

در رسانه‌‏های عمومی

بخش عمده بایگانیها مکتوب است

ادبیات مکتوب

۲-جامعه‏ شناسی خط و زبان

زبان: میل به تغییر و تنوع

از زمانی به زمان دیگر (گونه‏‌های درزمانی و تاریخی)

از مکانی به مکانی دیگر (گونه‌‏های جغرافیایی و گویشی)

از گروهی به گروهی دیگر (گونه‏‌های اجتماعی)

خط: میل به تثبیت و وحدت صورت

برای باقی ماندن در حوزه تمدنی

برای ایجاد ارتباط بین‏‌نسلی

برای پوشش یکسان گونه‏‌های تحت یک زبان

دور شدن زبان از خط به دلیل تغییر  زبان

۲۳:۴۵-۳۴ سوال و جواب

تبعیت خط از زبان

۱- تعریف خط

۲- تبعیت حروف خط از ساختمان آوایی، دستوری یا معنایی زبان

تبعیت مصداقی (هیروگلیف)

تبعیت مفهومی (چینی)

تبعیت آوایی

تبعیت هجایی (عربی، میخی)

تبعیت واجی (لاتین، سیریلیک)

۲۳:۳۰ -۶:۳۰ : (گریز طولانی)

عربی به عنوان خط هجایی

حذف صداهای کوتاه در نوشتار عربی و فارسی

عروض (وزن شعر) در عربی و فارسی

۳-.۲۳:۰  آیا خط ایده‌آل وجود دارد؟

انطباق خط بر زبان هیچ وقت کامل نیست

به علت نحوه اقتباس

به علت تغییر تدریجی زبان

۴-. ۳۸:۰۰  سوال و جواب

تشابه تنوع خط با تنوع تکاملی موجودات زنده

انطباق نسبی حروف عربی با صداهای زبان دری به هنگام اقتباس خط عربی

۴۲:۳۰ اقتباس همزه از عربی، انسداد چاکنایی

۴۸:۰۰ احتمال تاثیر عربی در تغییر تلفظ فارسی

۵-. ۵۰:۰۰ تفاوت تحلیل آوایی با تحلیل واجی

معنی واج

لهجه

مقدمه

۱- طرح مسئله

۲- خط، به عنوان رسانه‏‌ای وابسته به و منعکس‏‌کننده زبان

ارتباط  با تمدن، بخصوص با تمدن‌های کشاورزی باستان

تمایز حوزه‌‏های تمدنی عمده، از جمله، با یک خط

۳-  دو کارکرد عمده خط در این حوزه‏‌ها

ثبت و بایگانی اطلاعات اداری و مالی حکومت یا امپراطوری

انتقال تجربه‌‏ها یا فرهنگ، در شکل ادبیات و جز آن، به نسلهای بعد

۴- کانونهای عمده تمدنی مرتبط با خط

مصر

سومر

چین

هند

فنیقیه

۵-  وام گیری خط‌ توسط حوزه‌‏های تمدنی دیگر

 یونان، ایران، اروپا، یهودیت،  عرب

شکل وامگیری خط:

اقتباس خطی موجود از یک تمدن کهن‌تر

انطباق آن با نیازها و ساختمان زبان وام گیرنده

انواع اقتباس و انطباق: کامل یا ناقص

رابطه‌ی خط و زبان

۶- خط به عنوان نظامی قراردادی، ولی  زبان نهادی انسانی

۷- زبان بر خط تقدم دارد، هم از منظر تاریخی و هم از منظر اجتماعی، مردم‏‌شناختی و کاربردی

سوال: آیا خط فارسی کاستی هایی دارد و آیا باید آن را از بن عوض کرد، مثلاً با تغییر خط به خط لاتین، مانند ترکیه‌ی اوائل قرن بیستم؟ یا باید آن را تعدیل نمود؟

سلام دوستان، رضا صدر هستم.  در این مجموعه گفتگوهای مرا میشنوید با دکتر حسین سامعی. دکتر سامعی، زبانشناسی است خوش‌فکر که  در حال حاضر مدرس دانشگاه اموری در ایالت جورجیاست:

(http://mesas.emory.edu/home/people/faculty/samei.html)

موضوع این مجموعه‌ی گفتگوها خط فارسی است. سوال این است که آیا، چنان که گاهی میشنویم، خط امروز فارسی کاستیهایی دارد و برای رفع آنها ایران باید خط فارسی خود را عوض کند، همانگونه که کشور ترکیه خط زبان ترکی در  آن کشور را در اواخر دهه بیست قرن بیستم تبدیل کرد از خطی که مبنایش خط عربی-فارسی بود به خطی که مبنایش خط لاتین است؟

این مجموعه شامل ده گفتگوست که طرحی از کلیات و موضوعات هر گفتگو در فهرست زیر آمده.  با وجود آنکه گفتگو ها به تدریج سنگهای بنای جواب به سوال بالا را به شکلی منطقی بر هم می‌گذارند، شما شنوندگان می‌توانید به هر کدام از این گفتگوها به طور جداگانه و خارج از ترتیب گوش بدهید بر اساس علایق یا اطلاعات شخصی تان و با استفاده از مندرجات فهرست زیر.

در ضمن دکتر سامعی اصول این مجموعه گفتگو رو در برنامه زیر از بی بی سی مطرح کرده:

https://t.me/c/1061733517/1763

به علاوه یکی از برنامه‌های پربار پرگار همین موضوع تغییر خط را به خوبی بررسی می کند:

https://youtu.be/ETaWp3hQoPk