Imvo n'Imvano 25/03/2023

Imvo n'Imvano 18/03/2023

Imvo n'Imvano 11/03/2023

Imvo n'Imvano 04/03/2023

Ikiganiro cyo kuri uyu wa gatandatu tariki ya 25 z'ukwezi kwa kabiri muri 2023 kiribanda ku ntambara yo muri Ukraine. Ejo kuwa kuwa gatanu itariki ya 24 z'ukwezi kwa kabiri huzuye umwaka umwe Uburusiya bushoje intambara ku gihugu cy'igituranyi cya Ukraine byahoze biri kumwe mu kitwaga Repubulika zunze ubumwe z'abasoviyete. Niyo ntambara ikomeye cyane ibaye ku mugabane w'Uburayi kuva harangira intambara ya kabiri y'isi yose. Icyo Uburusiya bwita "igikorwa kidasanzwe cya gisirikare" ni intambara ikomeye bwagabye bukoresheje ingabo zirwanira mu kirere, ku butaka n'izirwanira mu mazi kuri Ukraine. Rugikubita bwagabye ibitero bikomeye hirya no hino mu gihugu maze ingabo zirwanira ku butaka zinjira ziturutse mu majyepfo, mu burasirazuba no mu majyaruguru y'igihugu. Perezida w'Uburusiya Vladmir Putin atangiza iyi ntambara yavuze ko hatangiye "igikorwa cya gisirikare kidasanzwe" mu karere ka Dombas mu burasirazuba bwa Ukraine maze avuga ko kigamije kuvana intwaro n'abanazi muri Ukraine nuko aburira uwo ariwo se uzagerageza kwitambika imbere y'icyo gikorwa ko aziboneraho ku buryo butari bwaboneke mu mateka. Amahanga muri rusange, arangajwe imbere n'ibihugu byo mu Burengerazuba bw'isi yamaganye iyi ntambara ku mugaragaro. Uburusiya bufatirwa ibihano n'ibyo bihugu byo mu burengerazuba bw'isi maze Ukraine bitangira kuyohereza intwaro kugirango ibashe kwirinda. Nuko rero Ukraine ibasha kwihagararaho isubiza inyuma bimwe mu bitero by'Uburusiya n'umugambi wabwo wo gufata umurwa mukuru Kyiev ntiwagerwaho. Intambara rero irakomeje kandi nta kimenyetso na kimwe cyerekana ko iri hafi kurangira mu gihe impande zirwana nta na rumwe rusatira intsinzi kandi nta biganiro by'amahoro bivugwa ko byaba biri hafi gutangira. Ikiguzi cyayo ariko kiri hejuru: imwe mu mijyi muri Ukraine yarasenywe indi ikomeje gusukwaho ibisasu, abanya Ukraine babarirwa muri za miliyoni barahunze, abasirikare babarirwa mu bihumbi mirongo ku mpande zombi bamaze gupfa. N'ingaruka z'iyi ntambara kandi zarenze imipaka ya Ukraine zigera hirya no hino ku isi. Amaherezo ariko izarangira nubwo bwose bigaragara ko bitari hafi. Ariko se izarangira bigenze gute? Ingaruka zayo ni izihe? Uburusiya bufite ubushobozi bwo kurwana iyi ntambara mu gihe kirekire? Ibihugu byo mu burengerazuba bw'isi byo se bizaha intwaro Ukraine kugeza ryari? Ibyo ni bimwe mu bibazo tuganiraho mu kiganiro cy'imvano n'imvano cy'uyu munsi. Abatumire bacu ni Joseph Sebarenzi na Omar Halfani batuye muri Leta zunze ubumwe za Amerika akaba ari inzobere zikurikiranira hafi politiki mpuzamahanga na Teddy Kaberuka inzobere n'umusesenguzi mu by'ubukungu akaba ari mu Rwanda. Ni ikiganiro mwateguriwe kandi mugezwaho na Jacques Niyitegeka.

Mu Burundi umuziki ni ikintu camye gikundwa kuva kera mu gihe kuririmba canke gucuranga bisanzwe biri no mu mico y’abarundi. Ariko mu gihe mu bindi bihugu, yaba ibiteye imbere canke vyinshi mu biri mu nzira y’amajambere usanga abacuranzi bubashwe kandi babeshejweho n’uwo mwuga, mu Burundi abovuga ko ari wo ubatunze ni imparurwa, kandi naho nyene ntibokwemeza ko babayeho neza vy’ikirenga.

Abacuraranzi nka Canco Hamisi, Nikiza David, Christophe Matata, Bahaga Prosper, Africa Nova n’abandi benshi ntarinze kudondagura, bafatwa n’abarundi benshi nk’icitegererezo c’umuziki w’u Burundi. Ariko urwo rwego bashitseko ntiworugereranya na gato n’ico umuziki woba warabasigiye.

Indirimbo zabo zarakunzwe kandi ziracakunzwe, ariko ntawokwemeza ko hari ico zinjije canke zoba zinjiza mu buryo bw’amafaranga nk’uko vyategerejwe kuba. Abo ni ababaye inararibonye mu muziki w’u Burundi.

Igitangaje gusumvya ni uko no kuri iyi tariki, abacuranzi bariho benshi kandi bakora ibishimwa, ariko ntawohagarara ngo avuge ko hari agatubuye yoba akura mu muziki wiwe mu Burundi nk’uko vyategerezwa.

Abo twovuga ko hari aho umuziki ubagejeje, ni abashoboye kuja hanze y’igihugu bagakorerayo.

None ni kubera iki gutungwa n’umuziki mu gihugu c’u Burundi bisa nk’aho ari umugani kandi umuziki w’ikirundi udasiba kuvuzwa yaba mu maradiyo, mu manza no mu bindi bikorwa vy’ubuzima bwa minsi yose?

Mu gihe hari itegeko rikingira ibihangano vy’abaririmvyi ryemejwe itariki 30 Kigarama mu 2005, hoba habuze iki ngo abo baririmvyi bakamishe ubuhinga bwabo bibaviremwo no kwubahwa?

Mu kwishura ivyo bibazo hamwe n’ibindi, turaganira n’abacuraranzi hamwe n’abakora muri ico gisata b’abarundi batandukanye.

Iki kiganiro mwagiteguriwe na Robert Patrick Misigaro.

Mu kiganiro cy'Imvo n'imvano cy'uyu munsi turagaruka ku nkuru yavuzwe cyane mu kwezi gushize mu bitangazamakuru byo hirya no hino kw'isi.

Ku itariki ya 10 z'ukwezi kwa mbere, k'uyu mwaka, igitabo mbarankuru "Spare", cy'ubuzima bw'igikomangoma cy'Ubwongereza, Harry, cyasohowe ku mugaragaro.

Iki gitabo cy'impapuro 416, cyanditse mu Cyongereza no mu rurimi rw'Icyespanyol, cyashyizwe ku mugaragaro kimaze amezi gitegererezanyijwe amatsiko n'amashyushyu menshi, ahanini kubera uwacyanditse, ndetse n'ibintu bifatwa nk'ibidasanzwe, igikomangoma Harry, cyivuga ku mugaragaro ku buzima bwe bwite ndetse n'ubuzima bw'ikambere mu bwami bw'Ubwongereza.

Harry, umuhungu wa kabiri w'Umwami Charles III w'u Bwongereza, yandika ku burakari bukomeye afitiye ingoro y'Ubwami, akanamena amabanga akomeye ku buzima bwe ndetse n'ubw'ibwami mu birego bikomeye. Ni ikiganiro mwateguriwe kandi mugezwaho na Prudent Nsengiyumva.

Muri iki kiganiro turavuga ku buzima mu nkambi z'abanyekongo barimo guhungira mu Rwanda. Twarabasuye mu nkambi z'agateganyo za Nkamira na Kijote mu burengerazuba bw'U Rwanda ndetse dusura n'abamaze kwimurirwa mu nkambi ya Mahama mu burasirazuba bw'U Rwanda. Mu nkambi z'agateganyo za Kijote na Nkamira twahasuye hari abagera ku 1200 biganjemo abagore, abana n'abasheshe akanguhe. Izi mpunzi zivuga ko zavuye muri Rutshuru na Masisi mu burasirazuba bwa Repubulika ya demokarasi ya Congo zihunga ubwicanyi bw'imitwe yitwaje intwaro izita abatutsi b'abanyarwanda cyangwa abo mu mutwe wa M23 urwana n'igisirikare cya leta ya Congo. Iki kiganiro mwagiteguriwe kandi murakigezwaho na Yves Bucyana.

Mu kiganiro c’uyu musi, tuganira ku kibazo c'ubuzima bubandanya kuzimba mu Burundi, aho ibiciro vy’ibintu vya nkenerwa nk’ibifungurwa vyaduze cane ku rugero rutari bwigere rubaho mu Burundi. Ibiharuro Ibanki nkuru y’igihugu yasohoye mu ntango y’iyi ndwi vyerekana ko hagati y’ukwezi kwa 12 mu 2021 n’ukwa 12 mu 2022, n’ukuvuga mu kiringo c’umwaka umwe gusa, ibiciro vy’ibifungurwa hamwe n’ibindi bintu vya nkenerwa vyiyongereye ku bice birenga 26 kw’ijana. Kugira umuntu abitahure neza, dutanze nk’akarorero ku kungene ibintu vyaduze ibiciro, n’ubwa mbere mu Burundi ikilo c’ibiharage gishitse ku 3000. Ni n’ubwa mbere umuceri ushitse ku bihumbi 4500 ku kilo. Abahinga muvyo ubutunzi bavuga ko vyavuye ku mpamvu zitandukanye. Nko ku bifungurwa, bavuga ko igituma vyaduze ibiciro vyoba vyaturutse kw’ihindagurika ry’ibihe, aho usanga nk’imvura itaguye neza. Ku bindi bintu vya nkenerwa ngo vyavuye ku bintu bitandukanye harimwo ibura ry’amafaranga y’agaciro, igitoro n’intambara iriko irabera mu gihugu ca Ukraine. Kugira ico kibazo c’ubuzima buzimvye gitorerwe inyishu, hari bamwe basaba ko hafatwa ingingo zikomeye harimwo kugwanya ba kaboko, gusahiriza abanyagihugu muri iki gihe benshi batubitse umukanda mu nda hamwe no gukura amakori ku bintu vya nkenerwa.N’aho hoba hari ukutavuga rumwe ku vyateye iduga rikabije ry’ibiciro ry’ibintu vya nkenerwa, yaba reta canke amashirahamwe ata ho yegamiye muri politike bose baremeza ko ibintu bitifashe neza. None vyavuye kuki? Kubera iki ibintu vyunyutse mu mwaka wa 2022 gusumba iyindi myaka? Hokorwa iki ngo ibintu bisubire mu buryo? Ibi ni bimwe mu bibazo tugira duce hirya no hino muri kino kiganiro c’imvo n’Imvano mwateguriwe kandi mugiye gushikirizwa na Cyriaque Muhawenayo.

Ikiganiro Imvo n’Imvano cyo kuri uyu wa gatandatu itariki ya 21 z’ukwezi kwa mbere umwaka wa 2023 kiragaruka ku cyemezo cya leta y’u Rwanda cyo guhindura amasaha y'akazi n'amasaha yo gutangiriraho amasomo mu mashuri mu gihugu cyose.

Ni icyemezo cyafashwe mu mpera z’umwaka wa 2022 gitangira gushyirwa mu bikorwa hashize ibyumweru bisaga bibiri. Ubu amasaha y'akazi ni guhera saa tatu kugeza saa kumi n'imwe. Naho amasomo agatangira saa mbiri n'igice kugeza saa kumi n'imwe z'umugoroba. Harimo isaha imwe yo kuruhuka. Amasaha y'akazi yagabanutse kuva kuri 45 kugeza kuri 40 mu cyumweru. Minisiteri y’uburezi y’u Rwanda ikavuga ko gahunda nshya izafasha kunoza ireme ry’uburezi no guha umwanya ababyeyi kurushaho kwita ku bana babo. Ni mu gihe Ministeri y’abakozi ba leta n’umurimo ivuga ko uretse ku kwita ku muryango impinduka mu masaha y’akazi igamije imibereho y’abakozi. Iki cyemezo se cyakiriwe gute n’abantu batandukanye? Turabaha ijambo.

-Ese abakora utuzi twangombwa kandi twihutirwa nk’abaganga bo bahagaze bate kuri izi mpinduka? Ni mu gihe imwe mu miryango iharanira uburenganzira ku murimo yandikiye inzego bireba isaba ko amategeko asanzwe ahari yahuzwa n’icyemezo ikavuga ko mu gihe bitarahuzwa bishobora gutera ikibazo hagati y’abakoresha n’abakozi. Turumva icyo babivugaho.

Ikiganiro mwagiteguriwe kandi murakigezwaho na Yves Bucyana.