Ze hebben geen recht op een eigen woonplek, geen kans om te werken, amper recht op gezondheidszorg of andere sociale voorzieningen en leven vaak onder erbarmelijke omstandigheden in de illegaliteit. Alleen maar door het ontbreken van één papiertje: een Nederlands paspoort.

Voor ongedocumenteerde jongeren is het Nederlandse vreemdelingenbeleid nog grilliger. Waar zij voor hun 18e verjaardag nog onder de leerplicht vallen en naar school moéten, hebben deze jongeren zodra ze volgens de wet volwassen worden niet eens meer recht op onderwijs. Het halen van een middelbare schooldiploma zit er voor veel Nederlandse jongeren zonder verblijfsvergunning vaak nog wel in, maar daarna staat hun leven nagenoeg stil. Hoe veerkrachtig moet je zijn om zo'n leven in de wacht vol te houden?

De schattingen van het aantal mensen in Nederland zonder geldige verblijfsvergunning lopen nogal uiteen, maar enkele tienduizenden zijn het er zeker. Sommigen bestaan op papier in geen enkel land, anderen zijn in hun geboorteland niet welkom of wachten al jaren op een verblijfsvergunning hier in Nederland. Ondertussen proberen ze hun best te doen om hun bestaan vorm te geven in een maatschappij waarin ze eigenlijk geen bestaansrecht hebben. Is er voor hen een route uit hun naargeestige bestaan? En wat zegt onze omgang met deze mensen over ons als maatschappij?

In deze aflevering van De Publieke Tribune spreekt Coen Verbraak met jonge mensen die uit eigen ervaring weten hoe het is om op te groeien in een samenleving waar je eigenlijk niet mag bestaan. Te gast:

• Emilia (20 jaar) is geboren in Brazilië en met haar moeder naar Nederland gekomen, waar haar jongere zusje later is geboren. Omdat haar zusje wel een Nederlands paspoort heeft, mogen zij en haar moeder hier wel blijven, voor Emilia gelden er hele andere regels;

•  Aminata (26 jaar) kwam op haar 15e als minderjarige in haar eentje vanuit Guinée naar Nederland, nadat ze met haar neef was getrouwd die hier was neergestreken. Dat huwelijk liep al gauw op niets uit, terug naar Guinée kon ze niet, hier blijven mocht ze niet. Inmiddels staat ze er al 11 jaar lang alleen voor;

• Sofia Sabbar (25 jaar) ontvluchtte op haar vierde met haar zusje en moeder Marokko vanwege huiselijk geweld. Haar moeder vroeg geen verblijfsvergunning aan en koos voor een leven in de illegaliteit. Ze woonden zo’n tien jaar lang in een kelderbox bij de A10. Toch ging ze al die jaren gewoon naar school, zonder dat haar docenten ook maar iets door hadden;

• Gianni da Costa (36 jaar) zet zich al jaren in voor de Amsterdamse groep ongedocumenteerden die niet in aanmerking komen voor een uitkering of voor de voedselbank. Met een groepje vrijwilligers richtte hij zelf een 'informele voedselbank' op, waar wekelijks honderden gezinnen aankloppen voor een voedselpakket.

Meer over de aflevering vind je hier.