Τα μαντάτα ταξίδεψαν γρήγορα σε όλο το νησί. Ένας παράξενος καινούριος νόμος μπήκε σε εφαρμογή. Κείων το νόμιμον. Οι ηλικιωμένοι, για να μην επιβαρύνουν τις οικογένειές τους και την κοινότητα και για να προστατέψουν τους νέους, θα πρέπει να πίνουν το δηλητήριο από το φυτό κώνειο που ευδοκιμεί στην Κέα και να φεύγουν από τη ζωή με τη θέλησή τους.

«Κείων νόμιμον», είναι το έθιμο των κατοίκων της αρχαίας Κέας οι οποίοι, εξαιτίας της πολιορκίας τους από τους Αθηναίους, προχώρησαν σε μια βαριά απόφαση, όπως την αναφέρει ο Στράβων: να παίρνουν κώνειο όσοι ξεπερνούσαν τα εξήντα χρόνια της ζωής τους και να πεθαίνουν, ώστε να επαρκεί η τροφή για τους υπόλοιπους!!! («προσέταττε γαρ ο νόμος τους υπέρ εξήκοντα έτη γεγονότας κωνειάζεσθαι και του διαρκείν τοις άλλοις την τροφήν»). Μια γουλιά κώνειο λοιπόν, δυο κουβέντες παρηγόριας από τους περιλειπόμενους, που ξέρουν ότι θα βρεθούν κι αυτοί αργά ή γρήγορα μπροστά στο ίδιο σταυροδρόμι…

Με το υποδειγματικό πολιτικό σύστημα της αρχαίας Κέας / Κέω ασχολήθηκε και ο μεγάλος φιλόσοφος Αριστοτέλης στο σύγγραμμά του «Κείων Πολιτεία». Από αυτό, όμως, διασώζεται ένα μόνον απόσπασμα.Από την Κέα καταγόταν κι ο νομοθέτης Αριστείδης, ένας σοφός της αρχαιότητος. Φημιζόταν σε όλην την επικράτεια για τους πρότυπους κι αυστηρούς του νόμους. Ένας από αυτούς ήταν το «Κείον το νόμιμον», ένα ιδιάζον έθιμο – μοναδικό στον αρχαίο ελλαδικό χώρο – που διατηρήθηκε μέχρι τον 3ο αι. μ.Χ. Σύμφωνα με αυτό, όσοι υπερέβαιναν το 60ό έτος της ηλικίας τους «αυτεκωνιάζοντο», δηλ. αυτοκτονούσαν με κώνειο1. Ο πολίτης που ένιωθε ότι δεν είναι πλέον χρήσιμος στην κοινωνία, λόγω γήρατος, όφειλε να εκθέσει στους άρχοντες της πολιτείας τους λόγους της αποφάσεώς του, ώστε να του δοθεί άδεια αυτοκτονίας. Παρουσία των συμπολιτών του και μετά από εορταστική ιεροτελεστία, εκτελούσε το χρέος του, πίνοντας πρόθυμα το κώνειο. Μ’ αυτόν τον τρόπο επιτυγχανόταν

– Η ανάγκη για εξασφάλιση τροφής για τους νεότερους – σε μια κοινωνία όπου οι άνθρωποι έφταναν σε μεγάλη ηλικία λόγω καλού κλίματος – και

– Η επιθυμία των ίδιων των πολιτών να αποχωρούν ακμαίοι και υπερήφανοι.

Με πιο όμορφα πάντως λόγια ο Αιλιανός, ένας Ρωμαίος σοφιστής του 2ου αι. μ. Χ., στο έργο του Ποικίλη ἱστορία περιγράφει την ευφρόσυνη τελετουργία κατά την οποία πίνουν oι γηραιοί Κείοι το κώνειο. Συνειδητοποιούν ότι είναι άχρηστοι να επιτελέσουν έργα ωφέλιμα στην πατρίδα τους, καθώς πια λόγω ηλικίας και τα λογικά τους είναι λίγο ταραγμένα (ὑποληροῦσι)….

Επιμέλεια Κων/νος Αθ. Οικονόμου