Dum KAEST 2016 en Slovakio ni kaptis la okazon paroli kun Seán Ó Riain kiu kiel vicambasadoro de la Respubliko de Irlando en Aŭstrio reprezentas la interesojn de Irlando ĉe la internacia atomenergia organizo en Vieno. Ni starigas la demandon kiom granda estas la danĝero de nuklea milito en la jaro 2016.

Dum KAEST 2016 ni interparolis kun sciencistino, kiu komencas sian sciencan karieron per la esplorado de la reionigado de la kosmo. Kio tio estas kaj kiaj estas la historio de nia universo, la ekesto de galaksioj estas la enhavo de tiu ĉi sufiĉe scienca epizodo.

Nia gasto Ilia dum studado de historio rimarkis, ke historio estas pli ol fabelo aŭ rakonto. La vere interesa flanko de historio ne estas la demando, kio okazis, sed kial io okazis. La respondo al tio ne estas tute klara sed subjektiva. Ni priparolas tiun temaron per kelkaj ekzemploj

Multaj Esperantistoj aŭdis pri unikodo en la kunteksto de la ĉapelitaj literoj ĉ, ĝ, ŝ ktp. Sed Unikodo kapablas reprezenti multe pli. Ne nur lingvajn signojn sed ankaŭ aliajn simbolojn kiel ekzemple

Metroaj mapoj estas aliaj ol kutimaj mapoj. Ili estas negeografiaj sed topologiaj. Ni parolas pri la historio, kiu ĉefe sekvis la evoluon de la metroa mapo de Londono. Kiu inventis ĝin, kiel ĝi evoluis, kiaj variaĵoj ekzistas, kiel ĝi kompariĝas kun la mapoj de aliaj urboj.

Sufiĉe mallonge post la kompreno de la eksperimento de Hahn-Meitner oni sukcesis milite uzi la energipotencialon de nuklefisio kaj poste ankaŭ tiun de nuklefizio. Ni trairas tiun evoluon kun fokuso al la teknika funkciado kaj la historio.

En posta epizodo ni traktos la politikajn implicojn kaj la malvarman militon.

En la jaro 1971 en la universitato de Stanford okazis eksperimento pri psikologio, kiu montrigis ĝis nun mejlŝtono de psikologio. Ĝi montris, ke tute amaskonformaj homoj facile kaj rapide fariŝas naziecaj turmentistoj. Per la eksperimento oni volis klarigi la mekanismojn de la holokaŭsto.

Mesaĝo por ĉiu estas, ke faŝismo aŭ malbona grupa agado estas facile vekebla en ĉiu homo, se tiu homo ne aktive kontraŭstaras ĝin. Ni pripensas kie en la ĉiutaga vivo simila mekanismo efikas kaj kiel ĉiu ajn klopodu eviti malbonon per observado, komprenado kaj kontraŭstarado de tiaj grupdinamikaj efikoj.

La edzino de nia gasto kvar jarojn antaŭ nia interparolado ricevis la diagnozon de cerba kancero. Ni parolas pri la psikaj kaj sociaj sekvoj de tia malsano kaj kiel oni povas adapti sian vivstilon por majstri tian malfacilan vivosituacion.

Kiel oni malkovris radiaktivecon — Kio ĝi estas — Kial ĝi estas danĝera. Tiajn demandojn ni traktis en nia unua epizodo pri radiaktiveco kaj nuklea fiziko. Sekvas aliaj baldaŭ – aŭ malbaldaŭ.

Iom pli ol tri jaroj post la malkaŝoj de Edward Snowden, avertinformanto laborinta por la Usonaj sekretaj servoj, ni resumas la aferon. Ni rakontas la historion kaj ne sukcesas jam dume deflankiĝi al diskuto pri la signifo de la malkaŝoj kaj la danĝero de tro potencaj sekretaj servoj. La debato tri jarojn post la malkaŝo ne haltu sed plivigliĝu.