Her gün ekmek yemek yaygın bir alışkanlıktır, ancak önemli olan doğru ekmekleri seçmektir. Bazı ekmekler sağlığınıza zarar verebilirken, iyi ekmekler ömrünüzü uzatabilir ve sağlıklı bir yaşam sürmenizi destekler. Ancak ekmek konusuyla ilgili karışıklıklar da mevcuttur. Ekmek faydalı mı yoksa zararlı mıdır? Günde ne kadar ekmek tüketmeliyiz? Hiç ekmek yememek mi daha iyi? Hangi ekmek türü daha faydalıdır? Bu soruların cevaplarını sizler için açıklayacağım.
Öncelikle iki tür ekmek vardır: İyi Ekmek ve Kötü Ekmek. İyi ekmek sizi tok tutar, kötü ekmek ise sürekli acıkmanıza neden olur.
Kötü Ekmek Nasıl Anlaşılır?
Marketlerde satılan beyaz undan yapılmış ve lif içeriği çok düşük olan ekmekler zararlıdır. Bu ekmekler buğdayın kabuk, rüşeym ve faydalı kısımlarını tamamen işleyerek sadece nişasta kısmını bırakır. Nişasta, şeker demektir. Dolayısıyla beyaz ekmek sadece şeker içerir. Ayrıca bu ekmeklerin lezzetini artırmak için katkı maddeleri, gluten, aroma vericiler, emülgatörler ve koruyucu maddeler eklenir. Hatta bazıları renklendirici katkılarıyla ekmekleri renklendirmektedir. Tüm bunlar kötü ekmek belirtileridir.
Peki İyi Ekmek Nasıl Olmalıdır?
İyi ekmek, buğday veya çavdarın tam halinden yapılan ekmektir. Yani karbonhidrat-lif oranı en az 5'e 1 olmalıdır. Marketlerde satılan beyaz ekmeklerde karbonhidrat-lif oranı neredeyse 20 kat daha fazladır.
Tam Buğday Ekmeği Neden Faydalıdır?
Tam buğday ekmeğinin faydalarını anlatmak gerekirse, öncelikle buğdayın tam haline bakmamız gerekmektedir. Buğdayın kabuk kısmında bol miktarda lif bulunur. Bu kepek bölümü lifli bir kısımdır ve bağırsaklarınız için oldukça faydalıdır. Aynı zamanda kabuk kısmında hastalıklardan koruyan çeşitli bileşikler bulunur ve bu bileşikler insan sağlığı için oldukça yararlıdır. Bu bileşikler antioksidan özellik gösterir ve genetik faydalı yolları aktive eden polifenoller bakımından zengindir. Ayrıca rüşeym kısmı da fitokimyasallar ve faydalı bileşikler açısından önemlidir. Örneğin spermidin, insanları gençleştiren genleri aktive eden bir bileşiktir. Tam buğday ekmeğinde selenyum ve magnezyum gibi mineraller de bulunur ve oldukça faydalıdır.
Peki En Faydalı ve Sağlıklı Ekmek Hangisidir?
Özellikle çeşitli tahılları karıştırarak ve tam tahıl kullanarak yapılan ekşi mayalı ekmek en faydalı olanıdır. Ancak bu kalitede ekmek her yerde bulunmayabilir, bu nedenle en sağlıklı seçenek evde kendi ekmeğinizi yapmaktır. Ekşi mayayı kendiniz hazırlayabilir ve buzdolabında yedek olarak saklayabilirsiniz. İhtiyaç duyduğunuzda, içeriğinden emin olduğunuz sağlıklı bir ekmeği kısa sürede hazırlayabilirsiniz. Bu şekilde aileniz, çocuklarınız ve sizin için daha sağlıklı bir ekmek tüketmiş olursunuz.
Ekşi mayalı ekmekler özellikle laktik asit bakterileri içerir. Bu bakteriler, sirke gibi asitli gıdalarda da bol miktarda bulunur. Hamur içinde nişasta parçalarını ve faydalı kimyasal ve enzimleri üretirler. Nişasta oranı yani şeker miktarı, diğer ekmeklere göre çok daha azdır. Ayrıca tahılların içerisinde bulunan fitik asitlerle reaksiyona girerek fitaz enzimini aktive ederler. Bu enzim fitik asiti parçalar ve bu sayede vitaminlerin ve minerallerin serbest kalmasını sağlar. Bu şekilde buğday ve tahılların en zengin bileşiklerini almış olursunuz; aksi takdirde fitik asit bu bileşiklere sıkıca bağlanarak mineral alımını engeller.
Ekmek Kimler İçin Zararlıdır?
Ekmek, toplumun %1'ini oluşturan çölyak hastaları için zararlıdır çünkü buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllar gluten içerir ve bu hastalar gluten tüketemezler. Ayrıca %10 oranında huzursuz bağırsak sendromu olan kişiler de ekmeği sindiremeyebilir. Bu kişiler karabuğday veya mısır ekmeğini rahatlıkla tüketebilirler.
Bu bilgiler ışığında, sağlıklı bir yaşam için doğru ekmekleri seçmek önemlidir. İyi ekmeklerin tam tahıl içermesi, ekşi mayalı olması ve katkı maddesi içermemesi gerekmektedir. Evde kendi ekmeğinizi yaparak sağlıklı bir beslenme alışkanlığına adım atabilirsiniz.
