Eind maart werd bekend dat Astrid Roemer de Prijs der Nederlandse Letter zou krijgen, vermoedelijk de belangrijkste literaire prijs voor Nederlandstalige literatuur. Sindsdien raakte de schrijver in opspraak, met name door haar uitspraken over de voormalige dictator en president van Suriname, Dési Bouterse. De kwestie vraagt om context. Waar komen Roemers uitspraken vandaan? Waarom zijn ze zo gevaarlijk? En wat zegt het over de literaire cultuur dat deze prijs gegeven wordt aan een schrijver wiens werk nog maar nauwelijks is gerecipieerd? Om antwoorden op die vragen te vinden praten we met Daphne Bakker, redacteur van Failed Architecture en Surinaamse.

We zijn op de verkeerde manier bang. We zijn bang voor klimaatverandering, voor werkloosheid, voor precarisering. In de literatuur en in bredere zin in de kunst verwerken we die angst als catastrofe: een plotseling ingrijpende crisis die ons de kans biedt te laten zien wat we waard zijn. Onze leiders presenteren zich met veel gevoel voor pathos als de protagonisten van een rampenfilm. Maar een ander verhaal is mogelijk en te vinden in een ondergewaardeerde literaire traditie: horror.

Weinig literatuur deze keer, maar we halen wel Thomas Mann aan om na te denken over het Europees Kampioenschap voetbal voor mannen en politiek. We hebben het over nationalisme, commercie, rechten voor LGBTQ+ en interracialiteit. Frank is voor België en Gijsbert vergelijkt Memphis met Muhammad Ali.

Naar aanleiding van recente discussies gaat In de gezelligste podcast van Nederland deze keer over literair activisme en engagement. Wat betekenen die termen precies en welke vormen van literair activisme kunnen we onderscheiden? Welke vormen zijn historisch en met welke vormen hebben we momenteel te maken? Gijsbert hamert er op dat affirmatie een analytische term is en Frank weet hoe het verder moet.

Gentrificatie is klassenstrijd en klasse loopt langs de lijnen van ras en kleur. Aldus Massih Hutak in zijn boek 'Jij hebt ons niet ontdekt, wij waren hier altijd al', het vorig jaar bij Uitgeverij Pluim verschenen essay over Amsterdam-Noord. Wij zijn het roerend met hem eens, gaan daarom uitgebreid in op zijn boek en verkennen welke rol literatuur speelt bij de verbeelding van de stedelijke ruimte, de beleving van gemeenschap en het verzet tegen gentrificatie.

1 mei is de internationale dag van de arbeid en vrijwel overal een feestdag, maar in Nederland niet. Hoe komt dat eigenlijk? Hoe staat het er in het Nederland van 2021 voor met de arbeidersklasse? Hoe verhoudt de kleinburgerij (inmiddels vaak professional-managerial class genoemd) zich tot de arbeidersklasse en welke rol speelt de literatuur in de verhoudingen van de klassen tot elkaar? Als we al deze vragen beantwoord hebben en nog een somber stemmend gedicht gelezen hebben, gaat Gijsbert koken en Frank een luchtje scheppen.

Hoogste tijd om het over een actueel onderwerp te hebben: Het Kroniekdebat. In 1896 werd een verslag over het kroningsfeest van de Russische tsaar in het tijdschrift De Kroniek aanleiding voor een fel debat, waarbij voor het eerst de vraag naar de verhouding tussen kunst en maatschappij ter discussie stond. Eigenlijk is die vraag nooit helemaal bevredigend beantwoord. In het debat van destijds liggen dan ook vergelijkbare impasses besloten als in de debatten van onze tijd. We gaan diep in deze aflevering, maar we komen ook weer boven. Toch?

In een essay voor De Volkskrant kiest Arnon Grunberg partij voor minister-president Mark Rutte, ook als die zonder enig respect voor de democratie politieke tegenstanders buitenspel probeert te zetten. Dat vraagt om een reactie.

In deze aflevering praten we over literatuur, politiek en de klimaatcrisis. We beginnen met een vlootschouw van de vigerende politieke houdingen ten opzichte van de klimaatcrisis, om vervolgens de literatuur in te duiken aan de hand van de vorig jaar bij uitgeverij Vrijdag verschenen bundel Zwemlessen voor later, samengesteld door Annelie David, Moya de Feyter en Saskia Stehouwer. Tot slot stellen we ons de vraag naar wat poëzie überhaupt vermag in de zoektocht naar een politieke houding ten opzichte van de klimaatcrisis.

Een kort vervolg van onze aflevering over de verkiezingen. Geen nabeschouwing, geen duiding, geen gebabbel over leiderschap, maar een antwoord op de vraag wat ons als linkse literatuurcritici nu te doen staat.