"Таманно" яке аз навиштаҳои беҳтарини Марямбонуи Фарғонист. Ин асарро, ки ҳаҷман на он қадар бузург аст, нависанда бори аввал соли 2011 дар маҷмӯаи "Шаҳболи хаёл" ҳамчун қисса бо теъдоди 500 нусха интишор дода буд. Аммо муҳаққиқон сари жанри асар фикрҳои дигар гуфтанд: "Таманно" асари пурмуҳтавост, ҳарчанд ҳаҷман бузург нест, фарогирии мавзӯъҳои мухталифи ҳаёт ва банду басти он ба талаботи жанри романи даври мо ҷавобгӯй мебошад. Дар замони муосир хонанда тобу тоққати мутолиаи асарҳои бузургҳаҷмро надорад, чун имрӯз нисбат ба гузашта қимати вақт басо гарон аст. Вобаста бо тақозои замон романҳо ҳам мӯъҷаз, вале пурмӯҳтаво бояд бошад, ки хушбахтона, "Таманно" аз қабили чунин асарҳост.
Чунон ки гуфтем, хонандагон асарро хеле хуш қабул карданд ва он даст ба дасти ҳаводорони насри марғуб гардид. Ин буд, ки нашриёти "Адиб" чопи дубораи китобро бевосита ба номи "Таманно" лозим шуморид. Матбуоти даврӣ дар атрофи ҳунари нависандагии Марямбону ва махсусан романи мутазакира матолиби зиёде чоп кард. Мусаллам аст, ки устодони сухан Муҳаммадҷон Шакурӣ, Мӯъмин Қаноат, Аскар Ҳаким, Гулназар, Абдулҳамид Самад, Ардамеҳр, Юсуфи Акбарзода дар атрофи ҳаёт ва фаъолияти Марямбону дар мавридҳои гуногун бо меҳр суханҳои ташвиқкунанда гуфтаанд, ҳамчунин адибони шинохта Абдурауф Муродӣ, Нусратулло Бобоев, Исфандиёри Назар, Шодӣ Раҷабзод ва чанди дигар махсусан бахшида ба "Таманно" тақриз ва матолиби хонданбоб эълон кардаанд.
Доктори илмҳои филологӣ Акбари Юсуфзода дар мавриди маҳсули қалами Марямбону - чи насру чи назму дар мақолаи "Дар ҳасрати Ватани аҷдодӣ" (маҷаллаи "Адаб") чунин баҳо дода буд:
"Агар мазмуну муҳтавои ҳама навиштаҳои Марямбонуи Фарғониро мухтасар бо як ҷумла, ё бо як байт ифода кардан лозим шавад, байти зерини устод Лоҳутӣ ин мазмунро ифода мекунад:
Эй меҳрубон Ватан, ба раҳат ҷонфишон манам,
Достонсаро ба васфи ту бо сад забон манам."
Шоир Нусратулло Бобоев зери сарлавҳаи "Ман ошиқи Таманно шудам" дар ҳафтаномаи "Адабиёт ва санъат" нигоштааст: "... вақте "Таманно"-ро, ки аз "маргу зиндагӣ" ва саргузашти талхи духтаре қисса мекунад, мутолиа мекардам, ҳам ба ӯ ошиқ шудаму дард кашидам, ҳамроҳаш суруд хондаму рақс кардам, ҳам бо вай зиндадаргӯр шудам…"
Ҳамин тавр баъди мутолиа "Таманно" Исфандиёр дар ҳафтаномаи "Дишидак" зикр карда буд: "Қабл аз ҳама забони навиштории Марямбонуи Фарғонӣ дилнишин аст. Тарзи баёни нависанда барои ҷалби хотири хонанда хеле муҳим аст. Насри адабӣ хушкбаёниву парванданависиро қабул надорад. Ин ҷо бояд вожаҳо тароват дошта бошанд, пурбор бошанд ва аз лаҳну навозишу оҳангҳои беҳисоб лабрез бошанд.
Ин асарро бояд аз чанд ҷиҳат мавриди баррасиву пажӯҳиш қарор дод..."
Албатта, мо бо овардани андешаи суханшиносон ҳамчун муште аз хирвор дар мавриди забон ва ҳусни баёни асар иктифо мекунем. Мухтасар мегӯем, ки Таманно - қаҳрамони марказии роман намоди иффат, покӣ, доништалабӣ, муборизии бонувони тоҷик аст, ки бар асари ҷанги шаҳрвандии кишвар ба дӯшашон мушкилиҳои гӯшношунид афтода буд. Ҳодиса ва воқеаҳо, аз ҷумлаи саргузашти иштирокдорони дигари асар гоҳо бевосита ва гоҳи дигар бо воситае ба ҳаёти Таманно гиреҳ мехӯранд ва нависандаи хушбин бо як устокорӣ мушкилотро бо ҳар роҳ ҳаллу фасл мекунад. Яъне, метавон гуфт, хӯю хислати қаҳрамони асар бо характери муаллифи мушкилнописанд гӯиё тавъаманд.
Беҳтараш, аз ин беш намегӯем ва суханро ба ровии хушсадо Масъуди Мирзо медиҳем, то бо лаҳни ҷаззоби хеш "Таманно"-ро ба самъи Шумо, азизони хушзеҳн бирасонанд. Умедворем, ки аз шунидани саргузашти пурмоҷаро ва марғуби Таманно, ки ба пирӯзии ӯ анҷом меёбад, хушатон меояд. Боқӣ қазоват аз Шумост.
