قانون مدنی ایران برای صحتِ عقدِ ازدواج شرایطی را تعیین کرده است. دسته‌ی اول شرایط عمومی و اساسی‌ست که هر عقدِ صحیحی باید واجدِ آن باشد و دسته‌ی دوم شرایط اختصاصی‌ست که تنها برای عقد ازدواج تعیین شده است.

در این قسمت به وجودِ «قصد و رضا» در عقدِ ازدواج می‌پردازیم:

تعریف قصد و رضا

تفاوت میان قصد و رضا

فقدان قصد و رضا در عقدِ ازدواج

تعریف عقد اکراهی و عقد غیرنافذ

و

بررسی یک پرونده واقعی

در این قسمت به‌صورت تخصصی، اما با توضیحی آسان، ساده و شفاف، به مسایل حقوقیِ مربوط به نامزدی می‌پردازیم. موضوعات زیر در این قسمت مطرح می‌شود:

-تعیینِ تکلیفِ هدایا در صورت برهم خوردن نامزدی

-تعیینِ تکلیفِ هدایا در صورت فوت هریک از نامزدها

-خسارات ناشی از برهم خوردن نامزدی

نامزدی موضوع جدیدی در حقوق ایران است که اولین بار قانون‌گذار با اقتباس از حقوق سويیس در جلد دوم قانون مدنی ایران (اسفند سال ۱۳۱۳) موادی را به آن اختصاص داد. در فقه شیعه نامزدی به رسمیت شناخته نشده است.

در این قسمت به چهار موضوع کلی می‌پردازیم:

سابقه نامزدی در تاریخ ایران

نظر فقه شیعه در مورد نامزدی

رابطه‌ی نامشروع در دوران نامزدی در قوانین ایران پیش و پس از انقلاب

صیغه‌ی محرمیت در دوران نامزدی

و بررسی یک پرونده واقعی

در کل قوانین ایران تنها یک‌جا از خواستگاری صحبت شده و آن‌هم در ماده ۱۰۳۴ قانون مدنی‌ست: «هر زنی را که خالی از موانع نکاح باشد می‌توان خواستگاری نمود». در این قسمت به سه موضوع کلی می‌پردازیم:

چه موانعی برای خواستگاری در قوانین ایران وجود دارد؟

براساس این ماده، خواستگاری کردن حق مردان است؟ یا زنان هم می‌توانند به خواستگاری مردان بروند؟

آیا خواستگاری در ایران ثبت می‌شود؟

در این قسمت ابتدا قانون حمایت خانواده سال ۱۳۵۳ را بررسی می‌کنیم. این قانونی یکی از پیشروترین و جنجالی‌ترین قوانین در حوزه‌‌ی ازدواج و طلاق در ایران بود. تحولات حقوقی پس از انقلاب را می توان به سه دوره تقسیم نمود که هرکدام را بصورت جداگانه توضیح خواهم داد.

در این قسمت، نحوه‌ی به‌تصویب رسیدن و محتوایِ سه قانون را بررسی خواهیم کرد: ابتدا قانون راجع به ازدواج سال ۱۳۱۰ که توسط علی اکبرخان داور تهیه شد و سپس جلد دوم قانون مدنی که در اسفند سال ۱۳۱۳ و فروردین ۱۳۱۴ به‌تصویب رسید. و در آخر به سراغ اولین قانون حمایت خانواده می‌رویم تا ببینیم ۳۲ سال بعد از به تصویب رسیدنِ احکام و مواد شرعی و فقهیِ قانون مدنی، اصلاحات و تغییراتِ مدِ نظرِ زنان نماینده‌ی مجلس چگونه در قانون حمایت خانواده سال ۱۳۴۶گنجانده شد.

در این قسمت، نود و یکسال قانون‌گذاری در حوزه‌ی ازدواج و طلاق بررسی می‌شود. کارنامه‌ی قانونگذار نشان می‌دهد که از این نود و یکسال، تنها حدودِ سه سال و نیم (یعنی از بهمن سال ۱۳۵۳ تا آستانه‌ی انقلاب اسلامی) اندکی از ضرب و شدتِ اجراییِ فقه شیعه کاسته شد و به‌غیر از این دوره‌، قوانین خانواده در ایران، همان احکام فقهی‌ند که لباس قانونی پوشیدند. بنابراین شرع و احکام اسلامی، بخشِ جدانشدنی از نظام حقوقی خانواده در ایران محسوب می‌شوند و قوانین خانواده به‌شدت تحت تاثیر آن از گذشته‌های دور بوده و هستند.

در این قسمت بخش‌ها و محتوای دفتر دوم به‌طور خلاصه و فشرده معرفی می‌شود.

ویدیوی این قسمت را می‌توانید در کانال مشیریه در یوتیوب و آپارات (بدون فیلتر) مشاهده نمایید

یوتیوب

https://youtu.be/rHUFLRVTGY8

آپارات

https://www.aparat.com/v/WxiaK

میرزا صالح در کنار همه‌ی موضوعاتی که توجه‌اش را جلب نموده، به نظام عدالت کیفری انگلستان هم اشاره کرده است. در این سفرنامه به موضوعاتی چون اصول بنیادین حقوق کیفری، آیین دادرسی کیفری و نظام اداره ی زندان‌ها بر می‌خوریم. همچنین میرزا وارد مباحثی مانند پلورالیسم و تکثرگرایی مذهبی هم شده و آن‌ها ‌را نیز توضیح داده است. در این قسمت همه‌ی این موضوعات را از سفرنامه‌ی میرزا صالح استخراج کرده و توضیح خواهیم داد

بخش‌هایی از سفرنامه‌ی میرزا صالح اختصاص دارد به توضیحِ نظام سیاسی انگلستان. میرزا در این سفرنامه کوشش کرده، با زبانی ساده اما با نگاهی دقیق و علمی برای خواننده‌ی دویست سال پیشِ ایرانی ارکان قدرت و ارتباط آن‌ها با هم، تقسیم و تفکیک قوا، نظام مشروطه، نظام پارلمانی انگلستان را توضیح دهد. انعکاس موضوعات سیاسی که میرزا در این سفرنامه به ‌آن‌ها اشاره نموده، در نهضت مشروطه‌خواهی ایران دیده می‌شود