De ondertitel van het boek van David de Jong is, de donkere geschiedenis van de rijkste families van Duitsland. Een donkere geschiedenis die ik als Nederlander niet kende.

Tom studeerde geschiedenis in Berlijn en deelt in deze podcast aflevering, inzichten en verhaallijnen die ik gemist had.

David de Jong is correspondent voor Het Financieel Dagblad in het Midden-Oosten. David was eerder verslaggever voor Bloomberg News en deed daar vier jaar onderzoek vanuit Berlijn voor dit boek.

Het is een bijzonder boek waarin ik eerst verrast was over de ondersteuning van deze rijkste families voor het nazi regime ver voor het begin van de oorlog en bij de opbouw van de oorlogsmachine. Ze verkrijgen al snel eigendom over bedrijven van Joodse eigenaren en bedrijven in overvallen landen. Tijdens de oorlog maken ze ook gebruik van slaven en krijgsgevangen, vooral vrouwen en kinderen voor het werk in hun fabrieken. Om na de oorlog er alles aan te doen om te voorkomen dat ze berecht en bestraft worden. Zelfs nu nog willen de (klein)kinderen van deze industriëlen de overlevenden niet vergoeden voor de gruwelijkheden die hun (groot)ouders hebben aangedaan en proberen dit alles nog steeds zoveel mogelijk verborgen houden.

Dit boek van David de Jong beschrijft de geschiedenis van deze families na grondig onderzoek, die mij met andere ogen heeft doen kijken naar enkele grote bedrijven, en hun producten, in Duitsland, en hun oorlogsverleden. Het boek is bijzonder, interessant en geeft een goed inzicht in dit verleden dat in Nederland nauwelijks bekend is. Het boek leest fijn terwijl het 345 pagina's heeft en er veel familienamen door elkaar lopen.

Het boek bestaat zes delen:

Volstrekt middelmatig

Het nationaalsocialistische spook zal spoedig voorbij trekken

De jongens zijn inmiddels al mannen geworden

Jij zult verder leven

Negen nullen

De afrekening

Het verhaal over het museum in Israel dat Davis met zijn vrouw bezocht is de epiloog en dan vind je de stambomen van de families als aanhangsel.

In de verantwoording van de bronnen lees je hoeveel moeite David heeft gestoken in het bronnenonderzoek.

Voorin het boek zie je een overzicht van de namen van alle hoofdrolspelers. Dat is best handig wanneer je tijdens het lezen niet meer precies weet hoe het zit met al die families en hun kinderen.

De Proloog: de vergadering

Het boek begint met de vergadering waarin op 20 feb 1933 het geld bij elkaar werd gehaald voor het verkiezingscampagnefonds van de nazipartij van 3 miljoen rijksmark. Het bedrag werd verdeeld door de rijkste en invloedrijkste zakenlieden van Duitsland op dat moment.

Namen die vanaf dit hoofdstuk telkens terugkomen in het boek zijn die van Joseph Goebbels met quotes uit zijn dagboek, Günther Quandt, Friedrich Flick, baron August von Finck, Porsche en Piëch, en de familie Oetker.

Volstrekt middelmatig

Dit is de tijd waarin het niet goed gaat met Duitsland na de eerste wereldoorlog. De tijd waarin Günther Quandt en Friedrich Flick veel bedrijven overnemen en hun imperium uitbouwen.

Günther en zijn vrouw Magda groeien uit elkaar. Zij raakt steeds meer betrokken bij de naziepartij en ontmoet Joseph Goebbels. Na veel economische en politieke onrust wordt Hitlers nazipartij de tweede partij in de Rijksdag. In de verkiezingscampagne van Goebbels werd de schuld van de crisis neergelegd bij de Joden en communisten. 

In 1934 gaat Hitler verder met het geld inzamelen van de rijkste ondernemers uit Duitsland, dit keer voor de bewapening van de SA. Veel van deze kapitalisten hadden in die tijd problemen vanwege de nasleep van het instorten van de beurzen in 1929.

Als een soort familiedrama loopt het verhaal van Magda, Jospeh Goebbels en Günther Quant door deze hoofdstukken met fragmenten uit het dagboek van Goebbels waarin de zoon van Günther en Magda een belangrijke rol speelt. Gescheiden van Günther, trouwt Magda met Goebbels en is een trouwe aanhanger van Hitler en het nazisme....