عقود تعهدی:

این قرارداد به دلیل اینکه مشتری در زمانی معین تعهد به انجام امری می‌کند و پولی را نمی‌گیرد، تعهدی خوانده می‌شود. برخی از شرکت‌ها که امور خدماتی یا پیمانکاری را انجام می‌دهند. وقتی پیمانکار در یک مناقصه برنده می‌شود، کارفرما از او تعهداتی مثل حسن انجام کار را می‌خواهد. این شرکتی که بخواهد این فعالیت را انجام دهد باید توسط مجموعه‌ای دیگر ضمانت شود تا مسئولیتش را بخوبی انجام داده و سر وعده توافق شده کار را به پایان برسانند.

بنابراین شرکت‌ها از بانک تقاضای ضمانت نامه بانکی می‌کنند. بانک هم ضمانت می‌کند که در صورت بروز خسارت پول را به کارفرما پرداخت کند اما در ابتدا پولی نمی‌دهد. شما هم در مقابل به بانک باید تضمین بدهید تا کار خود را در زمان معین به اتمام رسانید و اگر هم خسارتی وارد شد و بانک آن را پرداخت کرد، باید ضمانتی باشد تا شما پول را به بانک بازگردانید. عقود تعهدی مثل مشارکتی و … نرخ سود ندارد بلکه کارمزد صدور ضمانت نامه دارد که بین 2 تا 4 درصد ضمانت نامه است.

1. در عقود مشارکتی دو مدل وجود دارد:

الف) از موارد پرکاربرد، عقود مشارکت مدنی است که بانک با شما وارد یک فعالیت بازرگانی می‌شود مثل احداث و ساخت یک بنا. حتماً باید یک حساب مشترک باهم باز کنند و پول و سهم هر و طرف وارد این حساب می‌شود. در وهله اول باید پیشنهاد طرح خود را ارائه کنید تا ارزیابی شود. طرح به کمیته اعتبارات می‌رود تا مورد بررسی قرار گیرد. طرح شما در وهله اول باید توجیه اقتصادی داشته باشد و پس از آن طرح به عنوان یک مصوبه به شعبه ارائه می‌شود. در گام بعدی فرد باید ضمانت نامه‌های لازم مثل وثیقه و یا چک و سفته را ارائه نماید. مدت زمان و سود این پروژه هم مشخص می‌شود و به شعبه اعلام می‌شود و سرپرستی آن را ابلاغ می‌کند. پس از این مراحل، کار آغاز می‌شود.

ب) نوع دیگری از این عقود، مشارکت مضاربه‌ای است که در آن بانک به عنوان سرمایه گذار پولی را در اختیار یک فرد تاجر قرار می‌دهد تا در یک بازه زمانی با آن کار کند و سهم بانک را که از قبل مشخص شده است را پرداخت نماید. فردی که موضوعات صادرات و واردات را انجام می‌دهد نیاز به پول نقد دارد تا به شکل شناور از آن استفاده نماید.

بانک در این مدل وجه نقد را در اختیار فرد قرار می‌دهد و نیاز به حساب مشترک نیست. حداقل مدت زمانی که فرد از این مبلغ استفاده می‌کند 3 ماه است و البته می‌تواند تا یکسال نیز از آن بهره ببرد. در طی این مدت بانک با شما کاری نخواهد داشت و شما هم اقساطی برای پرداخت ندارید. در پایان دوره در صورتیکه تمایل به تمدید قرارداد داشته باشند، باید سود حاصله را با توجه به میزان سهام فرد و بانک در آن سرمایه، تقسیم کرد و اگر بخواهد به طور کل تسویه نماید باید اصل پول به همراه سود مورد توافق را پرداخت نماید. نسبت سهام برای دریافت سود موضوع بسیار مهمی است اما نرخ سود نباید تعیین شود.

1. در عقود مبادله‌ای عقود پرکاربردی مثل جعاله، فروش اقساطی، مرابهه و اجاره به شرط تملیک وجود دارد.
2. در عقود تعهدی هم بیشتر بحث ضمانت نامه‌های بانکی و قراردادهای تنزیل وجود دارد.

نکته:

• در مورد افراد تاجر و بازرگانی که به تازگی فعالیت خود را آغاز کرده‌اند، بیشتر به سرمایه نیاز دارند. بهترین مورد برای استفاده آن‌ها عقود مشارکت مضاربه ای است.