"..สภาวะว่าง มีตั้งแต่ระดับสมาธิ แล้วก็มีระดับที่เป็นโลกุตระด้วย ที่เรียกว่า สุญญตสมาธิ

ในพระพุทธศาสนาจะมุ่งถึงสิ่งที่เรียกว่า สุญญต ก็คือภาวะว่างจากตัวตนจากการยึดมั่นถือมั่น หรือว่าภาวะที่เรียกว่า นิพพานที่เป็นผลจากการปราศกิเลส อันนั้นเป็นระดับโลกุตระที่ต้องเกิดจากการอบรมศีลสมาธิปัญญา จนญาณแก่รอบ จนหลุดจากการยึดมั่นถือมั่นทั้งปวง

ส่วนภาวะว่างที่เป็นเรื่องของสมาธินี้ก็เป็นสิ่งที่เกิดได้เสมอเวลาจิตสงบโดยเฉพาะถ้าสติสัมปชัญญะไม่มีกำลังพอ มันสงบนิ่งๆสว่างอยู่แค่นั้น มันก็ไม่ค่อยได้รู้เห็นอะไร มันมีแต่ความสงบความว่างความไม่มีอะไร

แต่จริงๆแล้วถ้าโยมฝึกสติสัมปชัญญะจนคมมีปัญญา โยมจะรู้ว่าในสภาวะ มันยังว่างไม่จริงหรอก มันยังมีการปรุงแต่งอยู่

เพราะฉะนั้น สมาธิที่เป็นสัมมาสมาธิ กับ สมาธิปรกติจึงต่างกัน

สมาธิที่เป็นสัมมาสมาธิ ในความสงบในความว่างก็ยังมีการปรุงแต่อยู่ เพราะว่ามันยังไม่ได้ถึงภาวะที่ว่างบริสุทธิ์แท้ๆหรอก มันยังเป็นสภาวะที่ยังอยู่ในชั้นการปรุงแต่งอยู่ เพียงแต่ว่าสติสัมปชัญญะเราเนี่ยยังไม่คมพอเท่านั้นเอง เหมือนโยมมีน้ำอยู่ในแก้วเนี่ยน้ำดูใสสะอาดบริสุทธิ์ใช่ไหมแต่ถ้าโยมใช้กล้องจุลทรรศน์ซูมน้ำนั้นโยมจะเห็นอะไร เริ่มไม่ว่างเลยใช่ไหม มันมีธาตุ มีองค์ประกอบต่างๆมากมายเลย เนี่ยคนที่มีสติมากๆแล้วมันคมเนี่ยมันจะเห็น ในสภาวะนิ่งว่างสงบก็ดีมันก็มีการปรุงแต่ง มันยังมีจิตตสังขารความปรุงแต่งของจิตอยู่ มันยังมีเวทนา มันยังมีสัญญาเข้าประกอบกับจิต มันยังมีจิตที่เกิดดับอยู่นั่นเอ สภาวะที่พ้นจากนี้มันก็เป็นเรื่องของระดับโลกุตระที่มันต้องสูงกว่านั้นอีกมากเลย

เพราะฉะนั้น คำว่า ว่าง จึงมีหลายระดับมากเลย โดยเฉพาะถ้าคนที่ฝึกถึงสมาธิจะเข้าถึงว่างง่ายแต่ว่ามันก็คือสมาธิอยู่ มันยังไม่ใช่เกิดปัญญาที่จะเห็นแจ้งสภาวธรรมตามความเป็นจริง แต่ถ้าเราเน้นฝึกสติสัมปชัญญะมากๆ ต่อให้เข้าไปถึงมันก็จะเห็นสภาวะที่มีความปรุงแต่งอยู่ เพราะว่าจิตนี้ยังปรุงแต่งอยู่ ยังมีสิ่งที่เข้ามาประกอบ องค์ประกอบของจิต เหมือนโยมซูมเข้าไปในน้ำ มันจะเป็นแบบนั้น เนื้อสภาวะต่างๆยังมีความปรุงแต่งอยู่

ส่วนความว่างระดับโลกุตระนี้เป็นผลแล้ว ต้องสิ้นกิเลสแล้ว สิ้นกิเลสถึงเข้าถึงความบริสุทธิ์ะ อันนั้นคือต้องพระอรหันต์แล้ว นอกนั้นยังเป็นระดับที่อยู่ในชั้นของสังขารอยู่ เพียงแต่ว่าสติสัมปชัญญะปัญญาเรามีความเฉียบคมพอเห็นสภาวธรรมในขณะนั้นๆได้ไหม

เพราะฉะนั้น ถึงให้ฝึกสติสัมปชัญญะให้มีกำลังนั่นเอง จะได้ไม่ไปติดความว่าง ไม่ติดความสุขความสงบในสมาธิ ก็จะรู้ว่าสิ่งเหล่านี้ก็ยังมีความปรุงแต่งอยู่.."

…………………………

ถ่ายทอดธรรมโดย

พระอาจารย์​มหาวรพรต​ กิตฺติวโร

ณ ศูนย์วิปัสสนายุวพุทธ เขมรังสี (ศูนย์ 4) จ.พระนครศีอยุธยา

บ่าย 24 ธันวาคม 2566

#สภาวะว่าง #สุญญต #สัมมาสมาธิ #ปุจฉา #ถามตอบ #ธรรมอารี #พระมหาวรพรต

ติดตามธรรมะเพิ่มเติมได้ที่

Facebook ช่องทางสื่อสารหลัก : https://www.facebook.com/dhammaaree

Facebook ข่าวสารประชาสัมพันธ์ : https://www.facebook.com/dhammaareefoundation

YouTube คลังวิดีโอ : https://www.youtube.com/@dhamma_aree

Instagram คลังภาพ : https://www.instagram.com/dhamma_aree/

SoundCloud คลังเสียง : https://soundcloud.com/dhamma_aree

LineGroup สอบถามการปฏิบัติทั่วไป : https://bit.ly/3Fxu8Ol

LineOA ช่วยเหลือติดขัดสภาวธรรม : https://lin.ee/pXSQeyZ

Website ธรรมอารี :http://www.dhammaaree.com

TikTok ธรรมอารี : https://www.tiktok.com/@dhamma.aree