رهبری «دِن شیائوپینگ» که از سال ۱۹۷۸ آغاز شده بود، زمینه‌سازِ تظاهرات میدانِ «تیه نان مِن» و سال‌های پیش از آن بود. او درهای چین را به روی سرمایه‌های خارجی گشوده بود و برای این کار، فضای بستۀ سیاسی را کم و بیش باز کرده بود. روشنفکران، دانشجویان، استادان و مدرسان با استفاده از این فضای تازه خواهانِ دموکراسی و برقراری نظام چند حزبی بودند. اصلاحات گورباچف نیز بی‌شک الهام‌بخشِ آنان بود. اما تورم شتابان و بیکاریِ روزافزون بر اثر آزادسازی قیمت‌ها، کارگران را نسبت به اصلاحات بدبین کرد و به مخالفت با دانشجویان و روشنفکران برانگیخت.

در سال ۱۹۲۳ سرتیپ امان‌الله خان جهانبانی ۱۲ فروند هواپیما از فرانسه خرید که در فوریۀ ۱۹۲۴ با کشتی به بوشهر رسیدند تا از آنجا به سوی تهران پرواز کنند. سرهنگ احمدخان نخجوان در ۲۵ فوریۀ ۱۹۲۵ با یک فروند هواپیمایِ نوساختۀ فرانسوی به نام «بْرِگه ۱۹» با پرچم و نشان ایران مرزهای هوایی بین‌المللی را درنوردید و در پایگاه «قلعه مرغی» تهران به زمین نشست. در سال ۱۹۳۲ مدرسۀ خلبانی در ایران تأسیس شد که در آغاز بیست دانشجو پذیرفت. دورۀ آموزش خلبانی دو سال بود. آن مدرسه تا سال ۱۹۴۱ که رضاشاه در گرماگرم جنگ جهانی دوم از ایران رفت ۳۰۰ خلبان تربیت کرده بود. در سال ۱۹۷۹ که انقلاب آغاز شد، در نیروی هوایی ایران ۱۰۰ هزار نفر مشغول کار بودند. ۵۰۰۰ خلبانِ کارآزموده در آن خدمت می‌کردند که بیشترشان در نیروی هوایی آمریکا آموزش دیده بودند.

هندی‌ها و ایرانیان در آغاز خانوادۀ انسانی واحدی را تشکیل می‌دادند و به احتمال زیاد در حدود ۲۰۰۰ پیش از میلاد به دو شاخه تقسیم شده اند. مورخان، زبان‌شناسان و دین‌شناسان از هندی‌ها و ایرانیانِ نخستین زیر عنوانِ مردمِ «هند و ایرانی» یاد می‌کنند که در سواحل آمودریا یعنی رود جیحون می‌زیستند. در نبردهای ماراتُن و پْلاته در قرن پنجم پیش از میلاد، هندی‌ها در کنار ایرانیان با یونانیان می‌جنگیدند. در زمان بهرام پنجم ساسانی ۱۲ هزار زن و مرد خُنیاگرِ هندی به ایران آمدند تا ایرانیان روزگارشان را به شادی و شادخواری بگذرانند. آن نوازندگان و خُنیاگران سپس زُط یا لوری خوانده شدند و گویا نیاکانِ کوچ‌نشینانِ ایرانی‌اند. در دورۀ اسلامی نیز روابط نزدیک هند و ایران هرگز از میان نرفت.

کارشناسانِ عراق ائتلاف «سائِرون» را نشانۀ زایشِ دوبارۀ ناسیونالیسمِ عراقی می‌دانند که با ناسیونالیسم بعثیِ صدام حسین بسیار فرق می‌کند. این ناسیونالیسم در سال ۲۰۰۴ در نخستین نبردِ فَلّوجه که ساکنانش سُنیِ سَلفی اند ظاهر شد. سُنی‌هایِ سلفی و شیعیانِ طرفدارِ صدر در نبرد با نیروهای آمریکایی اختلاف‌های مذهبی و دشمنی‌های دیرینه‌‌شان را به کناری نهادند. به گفتۀ کارشناسان، ناسیونالیسمِ کنونی رنگ و بوی قومی، فرقه‌ای، قبیله‌ای و پان‌عربی ندارد و در پی یگانگیِ همۀ عراقی‌ها برای بازسازیِ کشور و استقلال از قدرت‌هایِ بیگانه است.

ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای وین که یکی از مهم‌ترین وعده‌هایِ انتخاباتی‌اش بود، از هیچ کوششی فروگذار نکرد. او در اوت ۲۰۱۵ گفت که قصدِ پاره کردن توافق هسته‌ای با ایران را ندارد، ولی در کاربستِ آن چنان سختگیری خواهد کرد که امضاکنندگان به مذاکرۀ مجدد روی آورند. اما در مارس ۲۰۱۶ در سخنرانی‌اش در برابر گروه «آی پَک» (کمیتۀ روابطِ عمومیِ آمریکا و اسرائیل) گفت: نخستین گامی که در مقام رئیس جمهوریِ آمریکا بر خواهم داشت، پاره کردنِ توافقِ فاجعه‌بار هسته‌ای با ایران خواهد بود. رکس تیلرسون، وزیر پیشین وزارت امور خارجۀ آمریکا و هِربرت رِیْموند مَک‌مَستِر، مشاور پیشین امنیت ملی آن کشور، همواره ترامپ را به ادامۀ توافق ویِن تشویق می‌کردند. اما او چندی پیش از اعلام رسمیِ خروج آمریکا از آن توافق، آنان را با سیاستمدارانی که دشمن برجام هستند جایگزین کرد.

در ۲۳ ژوئیۀ ۱۹۵۳ دو کره قراردادِ آتش‌بس امضا کردند، اما صلح نکردند. از آن پس، نیروهای آمریکایی در کرۀ جنوبی ماندگار شدند. در ۱۴ آوریل ۲۰۱۷ آمریکا یکی از ۶ فروند ناوِ هواپیمابرِ خود را در اقیانوس آرام برای مقابله با کرۀ شمالی روانه کرد و در اول ماه مه آن سال ترامپ گفت که حاضر است با رهبر کرۀ شمالی دیدار و گفت و گو کند. این دیدار یک سال پس از اعلام آمادگی رئیس جمهوری آمریکا به زودی انجام خواهد گرفت. کرۀ شمالی خواهان بیرون رفتن ۳۲ هزار سرباز آمریکایی از کرۀ جَنوبی است. آمریکایی‌ها نیز خواهان خلع سلاح اتمیِ کرۀ شمالی‌اند.

سرآغازِ روز جهانی کارگر را رویدادهای خونینِ ماه مه ۱۸۸۶ شیکاگو می‌دانند. اول ماه مه در سراسر جهان یادآور آن رویدادهاست. اما در آمریکا و کانادا آن رویدادها را به فراموشی سپرده اند و روز کارگر را با عنوانِ «روز کار» در نخستین دوشنبۀ ماه سپتامبر جشن می‌گیرند. در سال ۱۹۵۵ پاپْ پیوسِ دوازدهم روز اول ماه مه را جشنِ «سن ژوزِف» ( یا یوسفِ نجّار) اعلام کرد تا به روز جهانیِ کارگر رنگ و بوی مسیحی بدهد. در تونس پس از سقوط بن‌علی حزب النَهضة نخستین حزب اسلام‌گرا بود که اول ماه مه را جشن گرفت. این روز در ترکیه تعطیل رسمی است و در آن کشور مانند کشورهای اروپایی در اول ماه مه راه‌پیمایی‌هایی در شهرهای بزرگ برگزار می‌کنند.

آمریکایی‌ها در به راه افتادنِ برنامۀ هسته‌ای کرۀ شمالی سهم عمده دارند. در جنگ کره در آغاز دهۀ ۱۹۵۰ رهبرانِ کرۀ جنوبی و ژنرالِ آمریکایی، داگلاس مک آرتور، طرفدار استفاده از بمب اتمی بودند. در ژانویۀ ۱۹۹۲ کیم ایل سوُنگ رئیس دفتر خود را به نیویورک فرستاد تا به آمریکایی‌ها بگوید که اگر هستیِ کشورش را تهدید نکنند، حاضر است حضور سربازانِ آمریکایی را در کرۀ جنوبی بپذیرد. رئیس جمهوری آمریکا، جرج بوشِ پدر، پاسخی نداد. از آن پس بود که رهبر کرۀ شمالی  به پیشبرد برنامۀ هسته‌ای‌اش همت گماشت.

زمانی که بشر برای زیستن به شکار و گردآوریِ گیاهان می‌پرداخت، سلاح شیمیایی را می‌شناخت و در جنگ‌ها یا برای شکار حیوانات از آن استفاده می‌کرد. تمدن‌هایِ بزرگِ عصرِ باستان نیز در جنگ با یکدیگر سلاح شیمیایی به کار می‌بردند. رومیان با گذراندن قانونی آن را ممنوع کردند. نخستین «قرارداد منعِ سلاح‌های شیمیایی» در ۱۶۷۵ میانِ فرانسه و «امپراتوریِ مقدسِ رومیِ ملتِ آلمان» بسته شد. «بیانیۀ بروکسل» در سال ۱۸۷۴ نخستین موافقت‌نامۀ بین‌المللی برای منع سلاح‌های شیمیایی بود که ۱۵ کشور اروپایی آن را امضا کردند. از آن پس، چندین قراردادِ بین‌المللی در این باره بسته شد که آخرینِ آن‌ها به نامِ «کنوانسیونِ منعِ سلاح‌هایِ شیمیایی» در ۱۳ ژانویۀ ۱۹۹۳ در پاریس امضا شد و از ۲۹ آوریلِ ۱۹۹۷ رسمیت یافت.

تکنولوژی و مواد اولیۀ زرادخانۀ شیمیاییِ سوریه را کشورهای روسیه، ارمنستان و آلمان به رژیم اسد داده‌اند. دولت‌ آلمان تاکنون نزدیک به ۱۵۰ تُن مواد شمیایی مُستعد برای تولیدِ گاز سارین به سوریه فروخته است. در اوت ۲۰۱۷ سازمان ملل خبر داد که کرۀ شمالی نیز برای تجهیز زرادخانۀ شیمیاییِ سوریه به یاری بشار اسد شتافته است. سازمان‌هایِ بشردوستانه و امدادگر شمار قربانیانِ حمله‌هایِ شیمیایی رژیم سوریه را از ۲۰۱۲ تا اوت سال ۲۰۱۷ بیش از ۲۰۰۰ نفر برآورد کرده‌اند.