De auteurs hebben samen een leuke podcast - de Rudi en Freddie show en ze schrijven beide voor de Correspondent. Het boek past bij onze twee vorige boekbespreking zoals de Tirranie van verdienste en Sander en de brug.

De kern van het boek vind je in het artikel op de correspondent d.d. 29 oktober 2014. Het boek is in 2016 uitgegeven.

Van de achterflap:

Hoe is het toch mogelijk dat de mensen waar we overduidelijk niet zonder kunnen - vuilnismannen, politieagenten, verplegers - zo slecht verdienen, terwijl onbelangrijke, overbodige of zelfs schadelijke bankiers, lobbyisten en consultants veel beter boeren?

Het boek gaat overgelijkheid, economie en verdienste aangevuld met historische context, Rutger heeft dan ook geschiedenis gestudeerd. Door het lezen van deze boeken realiseer ik me steeds meer hoeveel BS banen er zijn. Dit hebben we goed kunnen zien tijdens het begin van corona, toen alleen de cruciale banen mochten doorgaan. 

Het boek heeft 5 hoofdstukken

Hoe de moraal uit de economie verdween

Leeg liberalisme

Waarom vuilnismannen meer verdienen dan bankiers

De mythe van de meritocratie

Ongelijkheid in de eenentwintigste eeuw

Hoe de moraal uit de economie verdween

Economie, van oorsprong was het een door en door morele wetenschap. Ze waren constant bezig met vragen als: Hoe horen we ons te gedragen? Verandert het kapitalisme ons karakter ten goede of ten slechte? En wat is van waarde en wat niet?

Zonder het hardop te zeggen, gaan beide kampen ervan uit dat iedere vorm van inkomen of vermogen neutraal is. Dat alle welvaart op dezelfde manier ontstaat. Er zou een eerste verdeling zijn via de markt, waarna een tweede ‘herverdeling’ via de politiek volgt. Dat laatste woord zegt het eigenlijk al: wat de markt brengt is natuurlijk, en wat de politiek daar vervolgens mee doet is kunstmatig. De eerste verdeling is een gegeven, de herverdeling is een kwestie van rechtvaardigheid of jaloezie.

Ongelijkheid is niet (on)rechtvaardig op zichzelf. Nivelleren is niet per se een feest of een ramp. En belangrijker nog: de arbeidsmarkt, de huizenmarkt en de beurs zijn net als belastingen, uitkeringen en toeslagen óók vormen van herverdeling die verre van ‘neutraal’ zijn.

Is het rechtvaardig dat een vuilnisman minder verdient dan een bankier? Is het eerlijk dat iemand met rijke ouders betere kansen heeft dan iemand uit een lagere klasse? Is het te verantwoorden dat mensen met meer talent extra worden beloond? Is dat wat verdiend wordt ook echt verdiend? 

De meest invloedrijke wetenschap van dit moment is de economie. Van oorsprong was het een door en door morele wetenschap, daar is weinig van over nu het een beta status heeft.

De schepping van de homo economicus betekende een revolutie in het denken over welvaart en ongelijkheid. Wat ‘waarde’ gaf aan goederen en diensten was alleen nog de hoeveelheid ‘plezier’ die ze opleveren, waarbij ‘plezier’ werd gedefinieerd als alles wat mensen vrijwillig doen, of zeg gerust: vrijwillig aanschaffen.

Eenieder die de hoeveelheid voedsel, huizen, grondstoffen, machines enzovoort vergroot, maakt het land rijker. En de ironie wil dat juist de rijkste mensen – zij die leven in luxe en weelde – op deze welvaart parasiteren. Smith stelde dan ook voor om de consumptie van ‘de luie en ijdele vermogenden’ stevig te belasten.

Onze heilige maatstaf van vooruitgang (het bruto binnenlands product) is een doodgewone optelsom van de prijzen voor alle goederen en diensten die in een land worden geproduceerd.

De mens is een door en door moreel wezen dat voortdurend betekenis, zin en waarde geeft aan de wereld om zich heen.

Leeg liberalisme

Mark Rutte had tijdens de verkiezingscampagne alle liberale stokpaardjes bereden. Belastingen op de hogere inkomens waren ‘jaloeziebelastingen’ (‘Wat ze zelf niet hebben, mogen anderen ook niet hebben’), de erfbelasting was een ‘sterftaks’ (‘De meest onrechtvaardige belasting’) en 80 procent van de bijstandstrekkers...