Zo klonk Nederland: Van tapir tot grottenleeuw

Het is twee miljoen jaar geleden. Het klimaat wordt steeds instabieler. Warme en koude episodes wisselen elkaar snel af. Ons land kan tijdens warme periodes behoorlijk bebost zijn, met jaguars en kiwi’s. In de koudere tijden is het landschap vrij kaal en vliegen er kiekendieven rond.  

In deze aflevering zijn te horen: paleontoloog Dick Mol, paleo-ecoloog Timme Donders van de Universiteit van Utrecht, bioloog en conservator Natuurhistorisch Museum Rotterdam Bram Langeveld en Vroege Vogels-verslaggevers Gert Elbertsen, Henny Radstaak en Merlijn Schneiders. 

Het is 2,6 miljoen jaar geleden. Lange tijd is ons klimaat redelijk stabiel, maar dan zakt de temperatuur plotsklaps. Nederland beleeft z’n eerste ijstijd. De moerasbossen sterven af en daarmee verdwijnen ook dieren als vliegende eekhoorn, Europese mastodont en tapir. Maar na deze korte ijstijd warmt het op en verschijnen er onder andere makaken en stekelvarkens. 

In deze aflevering zijn te horen: paleontoloog Frank Wesselingh van Naturalis, paleontoloog Dick Mol, bioloog en conservator Natuurhistorisch Museum Rotterdam Bram Langeveld, diergedragskundige Sterre Klok van  Ecoresult B.V. en Vroege Vogels-verslaggevers Pleun Aarts, Gert Elbertsen, Henny Radstaak en Merlijn Schneiders. 

Het is vier miljoen jaar geleden. Nederland bestaat nog steeds voornamelijk uit zee, met in het zuidoosten ondoordringbare moerasbossen. De zomers zijn warm en de winters gematigd.  Maar abrupte temperatuurschommelingen zijn aanstaande en zullen leiden tot grote veranderingen.   

In deze aflevering zijn te horen: bioloog en conservator Natuurhistorisch Museum Rotterdam Bram Langeveld, paleontoloog Dick Mol, paleo-ecoloog Timme Donders van de Universiteit van Utrecht, paleontoloog Frank Wesselingh van Naturalis en Vroege Vogels-verslaggevers Pleun Aarts, Gert Elbertsen, Henny Radstaak en Merlijn Schneiders. 

We beginnen dit tweede seizoen vijf miljoen jaar geleden. Het grootste deel van ons land ligt onder water. Alleen in het zuidoosten vinden we land. Nou ja, land... Hier ligt een vrijwel ondoordringbaar en kletsnat bos, waar je als je even niet oppast eindigt als moeraslijk.  

In deze aflevering zijn te horen: paleontoloog Dick Mol, bioloog en conservator Natuurhistorisch Museum Rotterdam Bram Langeveld, marien bioloog Irene Kingma van Wetlands International, tropisch ecoloog Marijn van Leeuwen van WNF en Vroege Vogels-verslaggevers Pleun Aarts, Gert Elbertsen, Henny Radstaak en Merlijn Schneiders.  

Vanaf vandaag vind je de nieuwe natuurhistorische podcast in je podcastapp: 'De Weg van de Dodo'. In In deze NPO Radio 1 podcast zetten drie mensen alles op alles om één diersoort, of zelfs een heel ecosysteem,  te redden van de ondergang, want van de Nederlandse biodiversiteit is nog maar een fractie over. Maar de natuurbeschermers lopen tegen net zoveel obstakels op als de dieren waar ze voor vechten. Jennifer Pettersson volgt drie van hen twee jaar lang voor 'De weg van de dodo', een tragikomische serie over de haast onmogelijke opdracht om de natuur te redden van de mens. Jennifer, bekend van de prijswinnende podcast 'Opgejaagd', maakt deze zesdelige serie met bioloog Janneke Sindram, die elke aflevering een absurd maar waargebeurd sprookje vertelt over een uitgestorven diersoort.

Het is 2023. Op het platteland is het nog steeds stil. Maar zoals de afgelopen honderdduizend jaar is gebleken, komen er altijd weer nieuwe natuurgeluiden bij, van dieren die ons land binnenwandelen, vliegen of kruipen, óf die een handje worden geholpen door de mens. En die zich goed weten te handhaven in een door mensen gedomineerd Nederland.

In deze aflevering zijn te horen: zoöloog Atze van der Goot, boswachter Mirte Kruit, ecoloog Patrick Jansen, ecoloog Marit Hidding en Vroege Vogels-verslaggevers Gert Elbertsen, Pleun Aarts, Henny Radstaak en Merlijn Schneiders.

Rond het jaar 1600 neemt de mens het landschap over. Er is bijna geen land meer dat niet door de mens gebruikt wordt. Bevers en kroeskoppelikanen verdwijnen, maar andere dieren vinden een mooie leefomgeving. Totdat de veengebieden er aan moeten geloven en Nederland steeds drukker wordt.

In deze aflevering zijn te horen: ornitholoog Ruud Foppen, ecoloog Linde Slikboer, molenaar Jippe Kreuning, ornitholoog Joost van Bruggen, historicus Dik van der Meulen en Vroege Vogels-verslaggevers Gert Elbertsen, Pleun Aarts, Henny Radstaak en Merlijn Schneiders.

De Romeinen worden door de Germanen teruggedrongen. De bevolking neemt af, gebieden worden verlaten en de natuur keert terug. Maar rond het jaar 1000 komen er weer mensen en worden er grote stukken bos gekapt. De mens drukt een steeds zwaardere stempel op het landschap.

In deze aflevering zijn te horen: bioloog Bram Langeveld, paleo-ecoloog Marjolein Gouw-Bouman, zoogdierdeskundige Elze Polman, geoloog Wim Hoek, ornitholoog Roos Reinartz, ecoloog Pim Lemmers, ecoloog René Krekels, zoo-archeoloog Kinie Esser, historisch landschapsecoloog Harm Smeenge en Vroege Vogels-verslaggevers Gert Elbertsen, Pleun Aarts, Henny Radstaak en Merlijn Schneiders.

Het is 4.000 jaar geleden. In het westen wordt het steeds natter: door de stijgende zeespiegel ontstaan er uitgestrekte veengebieden. Duizenden jaren lang breidt het veen zich uit. En dan marcheren er zo’n 2000 jaar geleden goed getrainde beroepssoldaten het zuiden van ons land binnen. De Romeinen zorgen voor een flinke verandering van ons landschap. 

In deze aflevering zijn te horen: ornitholoog Joost van Bruggen, geoloog Wim Hoek, bioloog Bram Langeveld, paleo-ecoloog Marjolein Gouw-Bouman en zoö-archeoloog Nathalie Brusgaard en Vroege Vogels-verslaggevers Gert Elbertsen, Pleun Aarts, Henny Radstaak en Merlijn Schneiders.

Het is 12.500 jaar geleden. Voor even is het weer ongelooflijk koud in ons land. De naaldbossen verdwijnen, en voor zo’n duizend jaar is Nederland weer een open toendra. Daarna schiet de temperatuur omhoog. De temperatuur stijgt zo’n 4 graden in 50 jaar. De jagers-verzamelaars zien het gebied waarin ze wonen voor hun ogen veranderen. In rap tempo komt het naaldbos, ook wel boreaal bos genoemd, terug. Ook de eerste loofbomen komen op.
 
In deze aflevering zijn te horen: geoloog Wim Hoek, historicus Dik van der Meulen, archeo-zoöloog Jørn Zeiler, archeoloog Nadine Lemmers en Vroege Vogels-verslaggevers Gert Elbertsen, Pleun Aarts, Henny Radstaak en Merlijn Schneiders.