Afno FM 104.8Mhz

हाम्रो सानोतिनो असावधानी या अज्ञानताले जीवनमा ठूलो समस्या निम्तिन सक्छ । वास्तवमा हाम्रो समाजलाई नियाल्ने हो भने यस्ता थुप्रै घटनाहरु पाईन्छ । र यस्ता जानअन्जान गलत कार्यहरु हामीहरुबाटै भईरहेको हुन्छ । आज यस्तै एउटा कथा प्रस्तुत गर्नेछु ताकि यस कथाबाट हामीले सिक्न र सचेत भएर यस्ता दुर्घटनाबाट बच्न सकौं भन्ने मेरो उद्देश्य हो । सुनिता तामाङ ओखलढुंगा खिजिदेम्बा गाउँपालिका खिजिफलाटेका हुन । उनी ओछ्यान परेको १ वर्ष बढि भईसक्यो । उच्चरक्तचापको समस्याले उनी ढल्न पुगे । आर्थिक अवस्था कम्जोर भएका उनको रिनपान गरेरै उपचार गरे पनि हातखुट्टा चल्न सकेका छैनन । उपचार गर्दाको रिनको भारले थिचेको छ । यसरी उनी स्वस्थ नहुनु, रिनको भार र सानो नानीहरु उनीहरुको अवस्थाले उनमा मानसिक समस्या समेत देखिन थालेको छ । म उनकै घरमा पुगेर सुनिता र उनका श्रीमानसँग कुराकानी गरेकी छु । बाँकी चाहि उनीहरुसँगको कुराकानी बाट न ै  ःःःःःःःःः

रक्स्याहापन एउटा सामाजिक रोग हो । अधिकाँश अपराधका घट्नाहरु मादक पदार्थ सेवनकै कारण हुने गरेको छ । मादक पदार्थ सेवनले धन,जन र मनको क्षति गर्दछ । खास रक्स्याहापन के हो ? मानिसहरु कसरी रक्सीको लतमा फस्दछन ? रक्सीले कसरी सामाजिक, आर्थिक, मानसिक र स्वास्थ्यमा असर गर्दछ ? कसरी रक्स्याहापनबाट बच्न सकिन्छ ? यसबारे मैले ओखलढुंगा सामुदायिक अस्पताल सामाजिक विभागका मनोविमर्शकर्ता जङ्गी राईसँग कुराकानी गरेकी छु । कार्यक्रमका लागौं कुराकानी तर्फ नै ःःःःःःः

रिता कुमारी श्रेष्ठ ओखलढुंगा खिजिदेम्बा रगनीका हुन । उच्चरक्तचापको समस्याका कारण उनी ढल्न पुगे । उनको उपचारको लागि लाखौं खर्चिए पनि उनी पुर्ण रुपमा निको हुन सकिनन । उनका दुई सन्तान पनि छन । उनमा समयस्या भए पछि उनको हेरचाह उनका बुबाआमाले नै गर्दै आएका छन । मानसिक सन्तुलन गुमे पछि उनले आफुले के बोल्दैछु भन्ने कुरा पनि हेक्का हुँदैन । उनी कतै बाटो लागे भने घर फर्किन जान्दिनन । त्यसैले उनलाई एउटा कोठा भित्र थुनेर राख्न उनका आमाबुबा बाध्य छन । उनीहरुकै घरमा पुगी रिता र उनका बुबासँग भलाकुसारी गरेकी छु । बाँकी चाँहि भलाकुसारीबाट नै  ःःःःःःःःः

श्रोता आजको बसाईमा मानसिक रोगका प्रकारहरु मध्ये छारेरोगको बारेमा जानकारी पाउन सक्नु हुनेछ । यसलाई कतिपय ठाउँमा छोपुवा व्यथा पनि भन्ने गरिन्छ । छारे रोग भनेको के हो ? के कारणले यो रोग लाग्ने गर्दछ ? छारेरोग लागेको कसरी थाहा पानउे ? र यसको उपचारबारे ओखलढुंगा सामुदायिक अस्पतालमा सेवारत डाक्टर शिखा मास्केसँग कुराकानी गरेकी छु । कार्यक्रममा लागौं कुराकानी तर्फनै ःःःःःःःःःःःःःःःःःःःःः

सबै समस्याको समाधान आत्महत्या होइन । बरु आत्महत्याले धेरै समस्याहरु निम्त्याउँदछ । श्रोता गतहप्ता यसै ओखलढुंगा सामुदायिक अस्पतालका नर्सिङ्ग प्रमुख कृष्टिना पृथीसँग गरिएको कुराकानी सुन्दा सुन्दै कार्यक्रमको निर्धारीत समय सकिएको थियो । र कुराकानीको बाँकी अंश आजको कार्यक्रममा जोड्ने बाचा गरेकी थिएँ । यसर्थ अब लागौं कार्यक्रममा कुराकानी तर्फ नै   ःःःःःःःःः

आत्महत्याका थुप्रै कारणहरु छन । तर धेरै मानिसहरु मानसिक समस्याबाट गुज्रिएर आत्महत्यासम्म पुग्दछन । आत्म हत्या गर्न कसैलाई रहर हुँदैन । अनि सबैलाई थाहा छ कि आत्महत्या गर्नु महापाप हो । तर पनि आज विश्वमा आत्म हत्या गर्नेको संख्या वृद्धि भईरहेको छ । सन २०२१ २२ मा विश्वमा ७ लाख भन्दा धेरै मानिसहरुले र नेपालमा ७ हजार भन्दा बढिले आत्महत्या गरेको तथ्यांकमा छ । र पछिल्लो समय ओखलढुंगामा पनि आत्महत्या वृद्धि भईरहेको छ । तसर्थ आजको बसाईमा आत्महत्या के हो ? मान्छेले किन आत्महत्या गर्छ ? यसैबारेमा जानकारी पाउनु हुनेछ । मैले ओखलढुंगा सामुदायिक अस्पतालका नर्सिङ्ग प्रमुख कृष्टिना पृथीसँग कुराकानी गरेको छु । कार्यक्रममा लागौं कुराकानी तर्फ नै   ःःःःःःःःः

वाङ्डु शेर्पा परिवारको जेठा सन्तान हुन । १४ वर्ष पुगिसके तर उनी जन्मै अपाङ्गता हुन । ओखलढुंगा खिजिदेम्बा भुसिङ्गा उनको घर । वाङ्डा बोल्न, हिंड्डुल गर्न सक्दैनन । सबै कुरा अरुले नै गरिदन पर्छ । ओखलढुंगा सामुदायिक अस्पताल अन्तर्गत सञ्चालन भएका सबै परियोजना मार्फत त्यो परिवारले सहयोग प्राप्त गरेको छ । हाल अस्पताल अन्तर्ग समुदायमा आधारिक पुर्नस्थापना कार्यक्रमले पनि त्यो परिवारलाई सघाई रहेको छ । मैले वाङ्डु शेर्पाका बुबा फुर्वा वाङ्डु शेर्पा र पुर्नस्थापना कार्यक्रमका सामाजिक परिचालक ङिम्टि शेर्पासँग भलाकुसारी गरेको छु । अब कार्यक्रम लागौं भलाकुसारी तर्फ नै  ःःःःःःःःःःःःःःःःःःःःःःःः

आजको बसाईमा मानसिक रोग सम्बन्धि केही जानकारी पाउन सक्नु हुनेछ । ओखलढुंगा सामुदायिक अस्पताल अन्तर्गत मानसिक स्वास्थ्य विभागका परामर्शकर्ता अम्बिका पुलामीसँग कुराकानी गरेकी छु । कार्यक्रममा कुराकानी तर्फ नै   ःःःःःःःःः

आजको बसाईमा १४ वर्ष देखि मानसिक समस्या भोगिरहेका एक परिवारको दुःखद कथा सुन्ने छौं । धन बहादुर बस्नेत ओखलढुंगा खिजिदेम्बा भुसिङ्गाका हुन । १४ वर्ष अघि देखि उनका श्रीमती मानसिक रोगले ग्रसित छिन । उपचारका लागि केही अस्पतालहरुमा पनि नलगेको होइन । तर पनि केही सीप नलागे पछि परिवारै पिडित बनेका छन । अहिले ओखलढुंगा सामुदायिक अस्पताल अन्तर्गत समुदायमा आधारिक पुर्नस्थापना कार्यक्रमको सहयोगमा उपचार पाउन थाले पछि श्रीमतीको समस्या केही कम भएको छ । मानसिक समस्याबाट पिडित परिवारको बारेमा मैले धन बहादुर बस्नेतसँग भलाकुसारी गरेको छु । अब कार्यक्रममा लागौं भलाकुसारी तर्फ नै  ःःःःःःःःःःःःःःःःःःःःःःःः

सरकारले अपाङ्गता भएकाहरुलाई छात्रवृत्तिको व्यवस्था गरेको छ । तर अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरुलाई यसबारे थाहा नुहुनु, शिक्षकहरुले चासो नदिनाले यस सेवाबाट अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरु वञ्चित भएका छन । आजको बसाईमा एक अपाङ्गताका अभिभावक, शिक्षक र अपाङ्गता समन्वय समितिका सदस्यसँग गरिएको भलाकुसारी सुन्नेछौं । तिलक कुमार विश्वकर्मा ओखलढुंगा खिजिदेम्बा रावादोलुका हुन । उनका कान्छा छोरा शारिरीक रुपमा अपाङ्गता छन । तिलकसँग सासायिक विषयमा छलफल गरिएको छ । अब बाँकि चाँहि भलाकुसारीबाट नै ःःःःःःःःःःःःःःःःःःःःःःःः