श्रोता गत हप्ता कोरोना विरुद्ध लगाइने खोपको विषयमा ओखलढुंगा स्वास्थ्य कार्यालयका स्वास्थ्य प्रमुख महमत मन्सुरसँग गरिएको कुराकानी गरिएको कुराकानी सुन्दा सुन्दै कार्यक्रमको निर्धारित समय सकिएको हुँदा कुराकानीको बाँकि अंश आजको कार्यक्रममा समावेश गर्ने वाचा गरेकी थिएँ । तसर्थ कार्यक्रममा लागौं बाँकी कुराकानी तर्फ नै.......

मेरो कर्म यात्रामा मलाई थाहा छ कि म थुप्रै झुपडीहरुमा पुगेकी छु । ती झुपडीका दुःखीहरुको दुःखमा उनीहरुसँगै रोएकी छु । कसैले नसुनेको उनीहरुको आवाजलाई सुनिदिएर उनीहरुको आवाजलाई बोल्ने प्रयास गरिरहेकी छु । हुन त म त्यस्तो संस्थामा सेवा गरिरहेकी छु । जसको नाम नै काफी छ जुन मानव विकास तथा सामुदायिक सेवा अनि आफ्नो एफ एम । यो नामलाई सँधै शिरोपर गर्ने कोशिस जारी छ । श्रोता आज पनि यस्तै सानो खुशीको कथा लिएर आएकी छु । ओखलढुंगा मोलुङ गाउँपालिका १ कुन्तादेवीका ठग बहादुर नेपालीका दुई छोरी अपाङ्गता छन । उनीहरुलाई भेटेको पनि झण्डै १० वर्षै हुन लागेछ । पहिलो पटक प्रमिला र हेम कुमारीलाई भेट्दा दुवै जना काठको मुढा झैं आगनमा डरङ्गै लडेको दृष्य म विर्सन सक्दिन । त्यस पश्चात म बेला बखत उनीहरुको हालखबर बुझ्न र दुःख सुखका गफगाफ गर्न उनीहरु कहाँ पुग्ने गर्छु । यसपाली भने २ वर्ष पछि उनीहरुको घर पुगें । उनीहरुका बुबा ठग बहादुर र आमा ज्ञान कुमारी नेपालीसँग दुःखसुखको भलाकुसारी गरेकी छु ।   अब भलाकुसारी तर्फ नै लागौंःःःःःः

हामी सबैको मन मस्तिष्कमा खोप भनेको ५ वर्ष मुनिका बालबालिकालाई लगाउईने सुई हो  । तर आज कोरोनाले संसारमा जिवित सबैलाई खोप लगाउने बनायो । शुरुमा कोरोना विरुद्धको खोपले मरिने, बिरामी हुने होकि भन्ने हिसाबले धेरैले लगाउन मानेन । तर जब कोरोनाको दोस्रो लहर चल्यो, त्यस पछि खोप त लगाउनै पर्ने रहेछ भन्ने भएको छ । हुन त आज पनि समाजमा खोपको महत्वको बारेमा नबुझेका व्यक्तिहरुले खोप लगाएका छैनन । नेपाल सरकारले जेष्ठनागरिक, अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरु जो खोपकेन्द्रमा गएर खोप लगाउन सक्दैनन, उनीहरुलाई घरमै गएर खोप लगाउन निर्देशन गरेको छ । तर यो व्यवहारमा खासै लागु भएको पाईएको छैन । जुन कारणले अशक्त व्यक्तिहरु कोरोना विरुद्धको खोपबाट वञ्चित भएका छन । आजको बसाईमा कोरोना विरुद्ध लगाईने खोपको बारेमा जानकारी पाउनु हुनेछ । यसको लागि मैले ओखलढुंगा स्वास्थ्य कार्यालयमा भर्खरै नियुक्त हुनु भएका स्वास्थ्य प्रमुख महमत मन्सुरसँग कुराकानी गरेकी छु । कार्यक्रममा लागौं कुराकानी तर्फ नै ःःःःः 

विकास र विनास पर्यायबाचि शब्द हुन, त्यसैले होला विकासले विनाश र विनाशले विकास ल्याउँछ । त्यस्तै भईरहेको छ, कोरोना महामारी । व्यक्ति, संगसंगठनले विपतिको बेला मन मात्रै होइन धन पनि खोलेर आफ्नो गाउँठाउँलाई सहयोग पुर्याई रहेका छन । अझै सहयोग पाउनेमा स्वास्थ्य संस्थाहरु अगाडी छन । यस कुराले आफु मात्र होइन अरुलाई बचाउन र बाँच्न सिकाएको छ । र यसरी ठूलो परिमाणमा सहयोग प्राप्त गर्नेमा ओखलढुंगाको जिल्ला अस्पताल रुम्जाटार पनि हो । आजको बसाईमा यस अस्पतालले ती प्राप्त गरेको सामग्रीको सदुपयोग र महामारीको समयमा पुर्याईरहेको सेवाको बारेमा जानकारी पाउन सक्नु हुनेछ । मैले अस्पतालका सुचना अधिकारी उमा गुरुङ्गसँग कुराकानी गरेको छु ।  अब बाँकी चाँहि कुराकानी बाट नै ःःःःः 

दुःख र सुख, हाँसो रोदन त जीवनको एक सिक्काको दुई पाटो हो । यो सबैको भोगाइ हो । तर हरेकको फरक अनुभव हुन्छन । ओखलढुंगा मोलुङ गाउँपालिका २ डडुवाका गिता कार्कीको जीवनमा पनि तिता मिठा अनुभवहरु छन । समयले कोल्टो फेर्दै गर्दा गिताको परिस्थिती पनि फेरिदै छ । उनको ३ छोरी मध्ये पहिलो छोरी टेक कुमारी कार्की पुर्ण अपाङ्गता छिन । वृद्ध ससुरालाई पनि उनले हेरचाह गर्न पर्छ । जग्गाबारी थोरै छ । उनीसँग भेटेको पनि एक दशक हुन लाग्यो । हरेक वर्ष उनलाई भेट्न उनकै घर पुग्छु । उनलाई भेट्दा उनी र उनको परिवारमा आएको परिवर्तनले मलाई पनि खुशी मिल्छ । गिता जस्तै खुशी दिने अरुहरु पनि छन । म उनीहरुलाई मेरो जीवनको असल मित्रहरु ठान्दछु ।  पहिलो पटक भेटेर भलाकुसारी गर्दा उनीसँगै रोएको अहिले झैं लाग्छ । तर आजभोली हाँसेर कुरा गर्छौं हामी । एक वर्ष पछि म फेरी उनको घर पुगें । हाँसी खुशीे भलाकुसारी गरेका छौं । अब भलाकुसारी तर्फ नै 

कोरोनाको दोस्रो लहर सकिन नपाउँदै तेस्रो लहरको महामारीको संकेत देखिएको छ । फेरी संक्रमितको संख्या बढ्न थालेको छ । र महामारीको तेस्रोे लहरमा बालबालिकाहरु बढि पिडित हुने स्वास्थ्यविदहरुले आंकलन गरेका छन । यसलाई यसरी पनि विश्लेषण गर्न सकिन्छ कि महामारीको पहिलो लहरमा बालबालिका संक्रमण भएका थिएनन । तर दोस्रोे लहरमा धेरै बालबालिकाहरु पनि संक्रमित भईरहेका छन । श्रोता ओखलढुंगा, खोटाङ र सोलुखुम्बु लगायतका जिल्लाका नागरिकलाई स्वास्थ्य क्षेत्रमा धान्दै आएको ओखलढुंगा सामुदायिक अस्पतालले महामारीमा कसरी सेवा प्रदान गरिरहेको छ त ? कोरोनाको तेस्रो लहरको लागि के कस्ता तयारी गरिरहेको छ ? यस विषयमा गत हप्ता अस्पतालका निर्देशक युवराज आचार्यसँग गरिएको कुराकानी सुन्दा सुन्दै कार्यक्रमको निर्धारित समय सकिएको हुँदा कुराकानीको बाँकी अंश आजको कार्यक्रममा समावेश गरिने भनेकी थिएँ । तसर्थ अब बाँकी चाँहि कुराकानी बाट न

कोरोनाको दोस्रो लहर सकिन नपाउँदै तेस्रो लहरको महामारीको संकेत देखिएको छ । फेरी संक्रमितको संख्या बढ्न थालेको छ । र महामारीको तेस्रोे लहरमा बालबालिकाहरु बढि पिडित हुने स्वास्थ्यविदहरुले आंकलन गरेका छन । यसलाई यसरी पनि विश्लेषण गर्न सकिन्छ कि महामारीको पहिलो लहरमा बालबालिका संक्रमण भएका थिएनन । तर दोस्रोे लहरमा धेरै बालबालिकाहरु पनि संक्रमित भईरहेका छन । श्रोता ओखलढुंगा, खोटाङ र सोलुखुम्बु लगायतका जिल्लाका नागरिकलाई स्वास्थ्य क्षेत्रमा धान्दै आएको ओखलढुंगा सामुदायिक अस्पतालले महामारीमा कसरी सेवा प्रदान गरिरहेको छ त ? कोरोनाको तेस्रो लहरको लागि के कस्ता तयारी गरिरहेको छ ? यस विषयमा गत हप्ता अस्पतालका निर्देशक युवराज आचार्यसँग गरिएको कुराकानी सुन्नुहोस

गरीबी र अपाङ्गता एक अर्काको परिपुरक जस्तै देखिन्छ । किनकी जहाँ गरिबी त्यहाँ अपाङ्गता हुने दर बढी हुन्छ । अनि जहाँ अपाङ्गता त्यहाँ गरिबीको दर बढ्दो हुन्छ । झण्डै ३ दशक देखि ओखलढुंगा सामुदायिक अस्पतालले उपचारात्मक, प्रर्वद्र्धनात्क र रोक्थानात्मक सेवा प्रदान गर्दै आईरहेको छ । यसै क्रममा करिब २ वर्ष देखि अपाङ्गता र उनका परिवारलाई टेवा पुर्याउने उद्देश्यका साथ अस्पतालले छुट्टै सिबिआर अर्थात समुदायमा आधारित पुर्नस्थापना कार्यक्रम सञ्चालन गर्दै आएको छ । अस्पताल अन्र्तगत सिभिआर कार्यक्रमले शुरुवाती चरणमा जिल्लाको खिजीदेम्बा र मोलुङ गाउँपालिकामा सेवा विस्तार गरेको छ । कार्यक्रमको शुरुवाती चरणमै कोरोना महामारी शुरु भएकोले अन्य क्षेत्रलाई जस्तै यसका सिबिआर कार्यक्रमलाई पनि असर पारेको छ । यस्तो अवस्थामा यस परियोजनाले के कस्तो सेवाहरु कसरी प्रदान  गरिरहेको छ ? आजको बसाईमा जानकारी पाउनु हुने छ । मैले यस सिबिआर अर्थात समुदायमा आधारित पुर्नस्थापना कार्यक्रमको बारेमा यस कार्यक्रमका कार्यक्रम संयोजक इन्द्र तामाङसँग भलाकुसारी गरेकी छु । अब कार्यक्रममा लागौं भलाकुसारी तर्फ नै

गरीबी र अपाङ्गता एक अर्काको परिपुरक जस्तै देखिन्छ । किनकी जहाँ गरिबी त्यहाँ अपाङ्गता हुने दर बढी हुन्छ । अनि जहाँ अपाङ्गता त्यहाँ गरिबीको दर बढ्दो हुन्छ । झण्डै ३ दशक देखि ओखलढुंगा सामुदायिक अस्पतालले उपचारात्मक, प्रर्वद्र्धनात्क र रोक्थानात्मक सेवा प्रदान गर्दै आईरहेको छ । यसै क्रममा करिब २ वर्ष देखि अपाङ्गता र उनका परिवारलाई टेवा पुर्याउने उद्देश्यका साथ अस्पतालले छुट्टै सिबिआर अर्थात समुदायमा आधारित पुर्नस्थापना कार्यक्रम सञ्चालन गर्दै आएको छ । अस्पताल अन्र्तगत सिभिआर कार्यक्रमले शुरुवाती चरणमा जिल्लाको खिजीदेम्बा र मोलुङ गाउँपालिकामा सेवा विस्तार गरेको छ । कार्यक्रमको शुरुवाती चरणमै कोरोना महामारी शुरु भएकोले अन्य क्षेत्रलाई जस्तै यसका सिबिआर कार्यक्रमलाई पनि असर पारेको छ । यस्तो अवस्थामा यस परियोजनाले के कस्तो सेवाहरु कसरी प्रदान  गरिरहेको छ ? आजको बसाईमा जानकारी पाउनु हुने छ । मैले यस सिबिआर अर्थात समुदायमा आधारित पुर्नस्थापना कार्यक्रमको बारेमा यस कार्यक्रमका कार्यक्रम संयोजक इन्द्र तामाङसँग भलाकुसारी गरेकी छु । अब कार्यक्रममा लागौं भलाकुसारी तर्फ नै

केही समय अघि एक अन्जान नम्बरबाट फोन आयो । उताबाट आफ्नो परिचय दिएर मलाई पनि तपाईको कार्यक्रम दृष्टिकोणमा केही आफ्ना भनाईहरु राख्न मन छ भन्ने कुरा गरे । उनी संखुवासभामा जन्मिएर मोरङलाई आफ्नो कर्म थलो बनाएका दुर्गा नाथ योगी रहेछन । नेत्रहिन युवा संघको अध्यक्ष तथा नेत्रहिन संघ मोरङको सदस्य । आजको बसाईमा उनीसँग रेडियो कार्यक्रम कै लागि भनेर टेलिफोनको माध्यमबाट नै भलाकुसारी गरेकी छु । सुनौं दुर्गानाथसँग फोनमा भएको सम्बाद