विपद बाजा बजाएर आउँदैन अहिले त्यस्तै भईरहेको छ । नेपालमा कोरोना भाईरस कोभिडको दोस्रो लहरले निक्कै अप्ठ्यारो बनाई रहेको छ । नयाँ भेरियन्टमा आएको कोरोनाले नेपालमा पनि दिनानुदिन धेरै मानिसको मृत्यु गराईरहेको छ । कोरोनाबाट बच्न धेरै ठूलो काम गर्न पर्दैन तर मानिसको सानोतिनो हेल्चेक्य्राईले कोरोना फैलिरहेको छ । त्यसैले यति बेला नेपालका अधिकाँश जिल्लाहरुमा निशाध्याज्ञा जारी भएको छ । आजको बसाईमा दोस्रो लहरमा फैलिई रहेको नयाँ भेरियन्टको कोरोना भाईरसबाट बच्न र बचाउन के के कुरामा सावधानी अपाउन जरुरी छ ? यदि कोरोना भाईरस संक्रमण भए कहाँ सम्पर्क राख्ने ? र यस अघि लगाएको कोरोना खोपको प्रभावकारीता कति ? जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालय ओखलढुंगाका प्रमुख सुमन तिवारीसँग कुराकानी सुन्ने प्रयास गर्नु होला ।

कुष्ठ रोग छाला सम्बन्धिको एउटा पुरानो रोग हो । तर आज पनि समाजमा यो रोगले ग्रसित भएका बिरामीहरु भेटिन्छन । यस रोग लागेका बिरामीहरुलाई आज पनि यदाकदा छुट्टै घर देखि टाढा राख्ने गरेको सञ्चार माध्यमहरुमा सुनिन्छ । अगाङ्गता गराउने रोगहरु मध्ये कुष्ठ रोग प्रमुख मै पर्छ । विशेष समय मै यस रोगको उपचार गर्न सके निको हुन्छ । यदि समयमा उपचार गर्न सकिएन भने यस रोगले अपाङ्गता बनाउँद छ । आईडिया संस्थाको अन्तराष्ट्रिय अध्यक्ष र आइडिया संस्था कै ग्लोबल नेटर्वकका संयोजकको रुपमा सेवा गरिरहनु भएका तिमल्सिनासँग गरिएको भलाकुसारी सुन्न सक्नु हुनेछ ।

ङावाङ छिरी शेर्पा शारिरीक अपाङ्गता हुन । ओखलढुंगा मोलुङ गाउँपालिकाको वडा नं ७ पात्ले हुन उनी । सानै उमेरमा बिरामी परेका कारणले अपाङ्गता हुन पुगे । पात्लेमा समुदायमा आधारित पुर्नस्थापना कार्यक्रम (शिबिआर) समितिको उपाध्यक्ष भएर वडामा भएका आफु जस्तै अपाङ्गता भएकाहरुको हक हितका लागि सेवा गरिरहेका छन । सरकार र परिवारकोले चासो नलिएकै कारण अझै पनि अपाङ्गता भएकाहरुले परिचय पत्र नपाएको उनको भनाई छ । उनलाई अपाङ्गता भएकाहरुलाई अपमान गर्नेहरुसँग धेरै रिस उठ्छ । ङावाङ, उनको परिवार र उनको सेवाको बारेमा भलाकुसारी गरेकी छु । ओखलढुंगा सामुदायिक अस्पताल अन्र्तगत समुदायमा आधारित पुर्नस्थापना कार्यक्रमले मोलुङ र खिजिदेम्बा गाउँपालिकामा वडा र पालिका स्तरिय अपाङ्गताहरुको समिति गठन गरेको छ । अहिले समितिले अपाङ्गताको हक हितको लागि उनीहरुले स्थानिय सरकारसँग सहकार्यको शुरुवात भएको छ । वास्तवमा यस्ता कार्यक्रम देशैभर आवश्यक छ । यदि गाउँघरमा रहेका अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरु एक जुट भएर संविधान, ऐनले व्यवस्था गरेको आफ्नो हक र अधिकार खोज्ने हो भने पक्कै अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरु छिट्टै समाजमा पुर्नस्थापित हुने थिए । यसको लागि अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरु आफै, अपाङ्गताका परिवार, समाज, स्थानिय सरकार सबैले सहयोगको खाँचो छ ।   

अनि अवसर सबैलाई आवश्यक हुन्छ, अपाङ्गता भएकालाई जस्तै साङ्गलाई पनि । अवसर पाए केही न केही सबैले गर्न सकिन्छ । तर हाम्रो समाजमा रहेका लक्षित वर्ग जस्तै अपाङ्गता, महिला, बालबालिका र अल्पसंख्याक जो पिछडिएका छन उनीहरुलाई विशेष अवसरको खाँचो पर्छ । 

उपभोग्य वस्तु खरिद गर्दा ध्यान दिनु पर्ने कुरा । यदि प्रयोग मिति सकिएको उपभोग्य वस्तु प्रयोग गर्दा स्वास्थ्यमा पर्ने असर । यसरी मिति, सकिएको, नाम ट्याग नगरिएको सामान बेचेको पाईएमा कहाँ उजुरी गर्ने ?

केही दिन अघि एउटा अन्जान नम्बरबाट फोन आयो । तपाई ओखलढुंगा आफ्नो एफएमको बिनु राई हो ? मैले हो भने । दिदी मैले तपाईको कार्यक्रम दृष्टिकोण धेरै पहिला देखि सुन्छु, तपाईलाई धन्यवाद भन्न फोन गरेको । उनीसँग केही समय कुरा लम्बाएँ । उनी गोर्खा जिल्ला सिरानचोक गाउँपालिका ८ का सपना तामाङ रहेछन । भन्दै थिइन, धन्यवाद दिदी तपाईले कार्यक्रम सञ्चालन गर्नु भएकोले हामीले धेरै कुरा सिक्न पायौं, आत्मबल बढेको छ, अझै निरन्तरता दिनु होला । एक जना दाई र ३ दिदीबहिनीहरू दृष्टिबिहिन हुन रे परिवारमा । उनी कान्छी । निक्कै लामो गफियौं । हामी दुवै खुशी भयौं ।

प्याड महिलाहरुले महिनावारी हुँदा प्रयोग गर्ने सामग्री हो । पहिला पहिला महिलाहरुले पुरानो कपडाको टालोहरु प्रयोग गर्दथे । तर पछिल्लो समय बजारमा विभिन्न किसिमका प्याडहरु उपलब्ध छन । यसरी प्रयोग गरिन पुरानो कपडाको टालो र बजारमा आउने प्याड दुवैले महिलाको स्वास्थ्यमा असर पार्ने गरेको भेटिन्छ । पछिल्लो समय पुन प्रयोग गर्न मिल्ने प्याडहरुको आविस्कार भईरहेको छ । आज  पुन प्रयोग गर्न मिल्ने वातावरण मैत्री प्याडको बारेमा कुराकानी  छ। ओखलढुंगा सिद्धिचरण नगरपालिकाको कार्यालय महिला तथा बालबालिका शाखाले पुन प्रयोग गर्न मिल्ने प्याड सम्बन्धि ५ दिने तालिम सञ्चालन गरेको थियो । त्यहाँ सहभागी २ जना महिला, प्रशिक्षक आर जे प्याड उद्योगका सञ्चालिका जानुका सापकोटा र नगरपालिकाका महिला शाखा प्रमुख सरिता तामाङसँग कुराकानी

यस कार्यक्रममा हामी रोजगारीको लागि विभिन्न देशमा पुग्नु भएका र स्वदेश मै पसिना बगाई नमुना बन्न सफल हुनु भएका व्यक्तिहरुको अनुभव, कथा, काम , सिप र कमाईसँग सम्बन्धित अनुभव ,कथाव्यथाका कुराकानी सुनाउछौं । साथै वैदेशिक रोजगारीमा जाँदा ध्यान दिनु पर्ने कुराहरु र विभिन्न देशको अवस्थाबारे जानकारी दिने छौं ।