जीवनमा सानो कुराले पनि फरक पर्छ । नजानिदो प्रकारले धेरै पटक हामीले अरुलाई चोट पुर्याई रहेका हुन्छौं । सानो सानो कुराले हाम्रो समाजलाई अल्झाई रहेको हुन्छ । तर हामीलाई त्यसको ख्यालै हुँदैन । जुन धेरै महत्वपुर्ण हुन्छ । आज यस्तै एक व्यक्तिसँगको भलाकुसारी सुन्ने छौं । सन्जिव सुनुवार शारिरीक अपाङ्गता भएका व्यक्ति हुन । उनको घर ओखलढुंगा खिजिदेम्बा गाउँपालिका १ रगनी । सानै उमेरमा उनको ढाडको हड्डीको क्षयरोगको समयमै उपचार नगरिँदा अपाङ्गता हुन पुगे । हाल उनी ओखलढुंगा सामुदायिक अस्पताल अन्तरर्गतको समुदायमा आधारित पुनसर््थापना कार्यक्रमको सामाजिक परिचालकको रुपमा रगनीमा कार्यरत छन । उनीसँग उनको भोगाई र कामको बारेमा भलाकुसारी गरेकी छु । अब चाँही सुनुवारसँगको भलाकुसारी सुनौं  ंःःःःःःःःःःःःः 

उदयपुर जिल्ला बेलका नगरपालिका ८ का टिका राम राई जन्मै पुर्ण दृष्टिविहिन हुन । अपाङ्गता भएकै कारण सानोमा उनलाई साङ्गलाई झैं विद्यालय पठाईएन । उनले पनि पढ्न लेख्न सक्छन, सायद अरुलाई जस्तै उनलाई पनि शिक्षाको जरुरी ठानिएन । तर उनको पढ्ने उत्कट इच्छा १६ वर्षको उमेरमा पुरा भयो । र उनले त्यहि उमेरमा कक्षा १ मा भर्ना भई पुरा गर्दैछन । अब कार्यक्रममा टिकारामसँग गरिएको भलाकुसारीको दोस्रो भाग सुनौं ।

कोरोनाको दोस्रो लहर सकिन नपाउँदै फेरी संक्रमितको संख्या बढ्न थालेको छ । र महामारीको तेस्रोे लहरमा बालबालिकाहरु बढि पिडित हुने स्वास्थ्यविदहरुले आंकलन गरेका छन । महामारीको पहिलो चरणमा बालबालिका संक्रमण भएका थिएनन । तर दोस्रोे लहरमा धेरै बालबालिकाहरु पनि संक्रमित भईरहेका छन । अब स्वास्थ्यविदहरुले भने जस्तै कोरोनाको तेस्रो लहरमा बालबालिका बढि संक्रमित हुने आंकलन अनुसार यसबाट कसरी बच्ने ? अर्थात यो महामारीलाई कसरी फैलन नदिने ? अभिभावकहरुले के के कुरामा ध्यान दिने ? आजको बसाईमा यसबारे जानकारी पाउनु हुनेछ । मैले स्वास्थ्य कार्यालय ओखलढुंगाका  स्वास्थ्य प्रमुख सुमन तिवारीसँग कुराकानी गरेकी छु । बाँकी चाँहि कुराकानी बाट नै ःःःःः 

अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरु मांग्ने होइनन, उनीहरुलाई दया र माया भन्दा पनि अवसरको खाँचो हुन्छ । अहिले एक ठाउँमा बसेर संसार देख्न सकिन्छ । संसारमा धेरै कुरा बद्लियो तर मानिसको सोच र सचेतनामा उल्लेख्य परिवर्तन आउन बाँकि छ । अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरु मांग्ने होइनन, माग्ने जस्तो नसम्झिदिनुस, यो आवाजले मनमा नमज्जासँग हानेको छ । सायद तपाईलाई पनि हान्ने छ । झण्डै १ महिना भयो एक अन्जान नम्बरबाट फोन आयो । तपाई ओखलढुंगा आफ्नो एफएमको बिनु राई हो ? मैले हो भने । दिदी मैले तपाईको कार्यक्रम दृष्टिकोण धेरै पहिला देखि सुन्छु, मलाई पनि यस कार्यक्रममा आफ्नो मनको कुराहरु भन्न मन छ । उनी उदयपुर जिल्लाको बेलका नगरपालिका ८ का टिका राम राई रहेछन । भन्दै थिए, दिदी म एक जन्मै पुर्ण दृष्टिविहिन हुँ, धन्यवाद दिदी तपाईले कार्यक्रम सञ्चालन गर्नु भएकोले हामीले धेरै कुरा सिक्न पाएं, आत्मबल बढेको छ, अझै निरन्तरता दिनु होला । उनीसँग निक्कै लामो गफियौं । हामी दुवै खुशी भयौं । केही दिन अघि रेडियो कार्यक्रम कै लागि भनेर टेलिफोनको माध्यमबाट नै भलाकुसारी गरेका छौं । अब बाँकि चाँहि टिकारामसँग फोनमा भएको सम्बादबाट नै

हामी खुशी छौं, कोरोनाको दोस्रो लहरको अन्त्य हुँदैछ । तर यति मै धेरै खुशी हुनु जरुरी नहुन सक्छ । किनकी महामारीको तेस्रो लहर आउने र तेस्रो लहरमा बालबालिकाहरु बढि पिडित हुने स्वास्थ्यविदहरुको आंकलन छ । महामारीको पहिलो लहरमा बालबालिकालाई कोरोना नभएको भए पनि दोस्रो लहरमा भने बालबालिकाहरु पनि संक्रमित भए । बालबालिकालाई कोभिडले धेरै सिकिस्त वा जटिल बनाएको पाईएन । तर अब स्वास्थ्यविदले भने जस्तै कोरोनाको तेस्रो लहर आउँछ र बालबालिका बढि संक्रमित हुने आंकलन अनुसार यसबाट कसरी बच्ने ? अर्थात यो महामारीलाई कसरी फैलन नदिने ? आजको बसाईमा यसबारे जानकारी पाउनु हुनेछ । मैले ओखलढुंगा सामुदायिक अस्पतालमा सेवारत डा. कपिल दानीसँग गरिएको कुराकानी सुन्न सक्नु हुनेछ ।

जीवनमा सानो कुराले पनि फरक पर्छ । नजानिदो प्रकारले धेरै पटक हामीले अरुलाई चोट पुर्याई रहेका हुन्छौं । सानो सानो कुराले हाम्रो समाजलाई अल्झाई रहेको हुन्छ । तर हामीलाई त्यसको ख्यालै हुँदैन । जुन धेरै महत्वपुर्ण हुन्छ । आज यस्तै एक व्यक्तिसँगको भलाकुसारी सुन्ने छौं । लाक्पा शेर्पा जन्मै न्यून दृष्टि समस्या भएका व्यक्ति हुन । उनको घर ओखलढुंगा मोलुङ गाउँपालिका ६ श्रीचौर । उनको दृष्टिमा समस्या भएकै कारण समाजमा धेरै अवहेलनाहरु झेल्न पर्यो । हाल उनी ओखलढुंगा सामुदायिक अस्पताल अन्तरर्गतको समुदायमा आधारित पुनसर््थापना कार्यक्रमको सामाजिक परिचालकको रुपमा श्रीचौरमा कार्यरत छन । उनीसँग उनको भोगाई र कामको बारेमा भलाकुसारी सुन्न सक्नु हुनेछ । 

अहिले हामीे कोरोना महामारीसँग लडिरहेका छौं । महामारीको समयमा समाजमा नकरात्मक र सकारात्मक थुप्रै कार्यहरु भइरहेका छन । यति बेला धेरैले आफ्नो मनहरु खोलेका छन । भनिन्छ दुःखको साथी दुःखमा चिनिन्छ र सुखको साथी सुखमै । धेरै यस्तै भोग्दैछौं । यसै बिच यो दुःखको घडिमा धेरै व्यक्ति, संघ, संगठन धेरैले आफ्नो दिल र मुठि दुवै खोलेर आफ्नो छिमेकी, गाउँघरलाई बचाउने जस्ता सह्रायिन कार्य गरिरहेका छन । यस्तै ओखलढुंगामा जन्मिएर विदेशी भुमिलाई कर्मथलो बनाई रहेका परदेशीहरुले आफ्नो जन्मथलोको लागि निक्कै ठूलो र महत्वपुर्ण योगदान पुर्याईरहेका छन । हालसम्म विश्वको २१ राष्ट्रमा छरिएर रहेका ओखलढुंगेलीहरुले एक जुट भई कोभिड १९ विरुद्ध ओखलढुंगेली विश्वव्यापी सञ्जाल गठन गरी यस मार्फत आफ्नो जिल्लालाई ठूलो सहयोग पुर्याई रहेका छन । धेरै ठूला मानिने शहरहरुमा अक्सिजनको कमिका कारण मानिसहरुले ज्यान गुमाए । नागरिकले नै तिरेको करबाट छुटिने सरकारी बजेटमा नेताहरुले राजनीति गरिरहे तर सञ्जालले ओखलढुंगाका अति दुर्गम गाउँहरुमा आफ्ना मानिसले अकालमा ज्यान गुमाउन नपरोस भनेर इक्यूप्मेन्ट सहितको अक्सिजन सिलिन्डर पठाए । आजको बसाईमा यहि मनहरुको सञ्जालले पुर्याएको सेवाबारे चर्चा गरिने छ । मैले कोभिड १९ विरुद्ध ओखलढुंगेली विश्वव्यापी सञ्जालका संयोजक हाल बेलायतबासी शिवजी श्रेष्ठ र स्थानिय समितिका संयोजक तथा नगरपालिकाका प्रमुख मोहन कुमार श्रेष्ठसँग कुराकानी गरेकी छु । 

 विश्व सञ्जालका अध्यक्ष शिवजी श्रेष्ठसँगको कुराकानी सुन्दा मनै सिरिङग भो आमाले माग्दिनन, आफ्नो सन्ततीले बुझेर दिन पर्छ, त्यस्तै आफ्नो माटोले माग्दैन, हामीले दिनु पर्छ । वास्तवमा परदेशीहरुले धन भएर होइन मनले आफ्ना मानिसहरुलाई बचाउन यो पुण्यको कार्य गरे । ठूला शहरतिर अक्सिजनको कमिले मानिसको मृत्यु भईरहेको खबर सुनिरहँदा अब मैले अक्सिज कै कमिले ज्यान गुमाउनु पर्दैन भन्ने निश्चयता दिए । यो भन्दा महान कार्य के हुन सक्छ ? म भन्न सक्दिन । विश्व सञ्जालको यस कार्य प्रशंशानीय मात्रै होइन उदाहरणीय छ । जुन कार्यलाई पुस्तौंले सम्झनेछन । त्यस्तै स्थानिय समितिका संयोजक तथा सिद्धिचरण नगरपालिकाका प्रमुख मोहन कुमार श्रेष्ठले विश्व सञ्जालले गरेको योगदानको खुलेर प्रशंशा र धन्यवाद ज्ञापन गर्नु भयो । म पनि सबै दिलदारी, मनकारी सहयोगीमनहरु प्रति जन्मभुमिमा उभिएर हाद्र्धिक नमन, सलाम व्यक्त गर्छु ।

र अन्तमा कोरोना महामारी अझै सकिएको छैन । विज्ञहरुले महामारीको तेस्रो चौथो लहर आउने बताईरहेका छन । त्यसैले स्वास्थ्य सुरक्षाको मापदण्डको पालना गर्दै जे सकिन्छ गरौं, आफु बचौं र अरुलाई पनि बचाऔं ।

हामीे कोरोना भाईरस कोभिडको दोस्रो लहरमा फैलिहरेका संक्रमणको कारण निक्कै अप्ठ्यारोमा छौं । सामान्य लक्षण भएका संक्रमितहरुलाई सरकारले पनि होमआईसोलेसन मै राख्ने नीति ल्याएको छ । त्यसैले यतिबेला धेरै कोरोना संक्रमितहरु घरमै छन । होमआईसोलेसनमा बस्दा के के कुरामा ध्यान दिनु पर्छ ? लगायतको समय सान्दर्भिक कुराकानीको जानकारी आजको बसाईमा पाउनु हुनेछ । मैले ओखलढुंगा सामुदायिक अस्पतालमा सेवारत डा. शिखा मास्केसँग गरिएको कुराकानी सुन्न सक्नु हुनेछ । 

हामी नेपालीहरु नेपालमा कोरोना भाईरस कोभिडको दोस्रो लहरमा फैलिहरेका संक्रमणको कारण निक्कै अप्ठ्यारो परिस्थितीमा छौं । कतिपय संक्रमितहरुले उपचार नपाएर ज्यान गुमाउनु परेको खबर निक्कै दुखदायी छ । तर कोरोनाबाट बच्न धेरै ठूलो काम गर्न पर्दैन  सानोतिनो कुरामा ध्यान दिन सके कोरोनाबाट बच्न सकिन्छ । पछिल्लो समय कोरोनासँग मिल्दो जुल्दो लक्षण भएका बिरामीहरु जँचाउन स्वास्थ्य संस्था नजाने गरेको पाईन्छ । जसले गर्दा समुदायमा झनै कोरोना फैलिई रहेको आँकलन छ । सामान्य लक्षण भएका संक्रमितहरुलाई सरकारले पनि होमआईसोलेसन मै राख्ने नीति ल्याएको छ । त्यसैले आजको बसाईमा कोरोनाको लक्षण चिन्ह भएका बिरामीहरु समय मै जँचाउँन नजाँदा समाजमा कस्तो खतरा हुन सक्छ ? होमआईसोलेसनमा बस्दा के के कुरामा ध्यान दिनु पर्छ ? र कोरोना संक्रमितहरुलाई आफन्त छिमेकीहरुले कसरी सहयोग पुर्याउन सकिन्छ भन्ने विषयमा जानकारी पाउनु हुनेछ । मैले ओखलढुंगा सामुदायिक अस्पतालमा सेवारत डा. उमेश खड्कासँग गरिएको कुराकानी सुन्न सक्नु हुनेछ । 

कुष्ठ रोग छाला सम्बन्धिको एउटा पुरानो रोग हो । तर आज पनि समाजमा यो रोगले ग्रसित भएका बिरामीहरु भेटिन्छन । यस रोग लागेका बिरामीहरुलाई आज पनि यदाकदा छुट्टै घर देखि टाढा राख्ने गरेको सञ्चार माध्यमहरुमा सुनिन्छ । अगाङ्गता गराउने रोगहरु मध्ये कुष्ठ रोग प्रमुख मै पर्छ । विशेष समय मै यस रोगको उपचार गर्न सके निको हुन्छ । यदि समयमा उपचार गर्न सकिएन भने यस रोगले अपाङ्गता बनाउँद छ । आईडिया संस्थाको अन्तराष्ट्रिय अध्यक्ष र आइडिया संस्था कै ग्लोबल नेटर्वकका संयोजकको रुपमा सेवा गरिरहनु भएका तिमल्सिनासँग गरिएको भलाकुसारी सुन्न सक्नु हुनेछ ।