Ai đang thao túng giá trị các tác phẩm nghệ thuật?
là một hệ thống bao gồm các
giao dịch, buôn bán và trao đổi các
tác phẩm nghệ thuật giữa các
bên liên quan như nghệ sĩ, nhà sưu tập, phòng trưng bày, đại lý nghệ thuật, nhà
đấu giá và bảo tàng. Đây là
nơi giá trị của các tác phẩm
nghệ thuật được xác định không chỉ bởi chất lượng nghệ
thuật mà còn bởi những yếu
tố như sự khan hiếm, danh tiếng của nghệ sĩ, lịch sử sở hữu,
và nhu cầu của thị trường.
Trên thực tế, thị trường nghệ thuật chỉ là một lĩnh vực nhỏ bé và vô cùng tập trung. Mặc dù những tác phẩm nghệ thuật thường xuyên xuất hiện trên các phương
tiện truyền thông đại chúng
như phim ảnh, sách vở và tin
tức, nhưng thực tế thị trường giao dịch nghệ thuật lại chỉ giới hạn trong một nhóm nhỏ các đại lý và nhà đấu giá phục vụ một nhóm khách hàng cực kỳ giàu có. Tổng giá trị giao dịch
nghệ thuật hàng năm ước tính khoảng 61,9 tỷ - 67,8 tỷ đô la. Thoạt nhìn, con số này có vẻ đáng
kể, nhưng khi so sánh với các
thị trường khác, nó lại trở nên khá nhỏ bé.
Để làm rõ sự tương phản này, chúng ta có thể so sánh doanh số
61,9 tỷ đô la của thị trường
nghệ thuật với doanh thu của
Walmart, một gã khổng lồ bán lẻ.
Đáng kinh ngạc là Walmart chỉ mất 41 ngày để đạt được doanh thu tương
đương. Thậm chí, thị trường cà chua toàn
cầu, một mặt hàng thiết yếu hàng ngày, còn tạo ra doanh thu hàng năm lên tới 190 tỷ đô la, gấp ba lần quy mô của toàn bộ thị trường
nghệ thuật. Hơn nữa, một số công ty ít
được biết đến hơn như AXA, Centene
Corporation, Xor và McKesson Corporation, đều có doanh thu hàng năm vượt xa tổng giá trị
của toàn bộ thị trường nghệ thuật.
thị trường nghệ thuật còn đặc trưng bởi sự tập trung đáng kinh ngạc về mặt địa
lý. Trong mười năm qua, 82% giá trị giao
dịch nghệ thuật toàn cầu tập trung ở chỉ ba quốc gia: Hoa Kỳ, Vương quốc Anh và Trung Quốc. Điều này đồng nghĩa với việc phần lớn hoạt động
giao dịch nghệ thuật trên thế giới
diễn ra tại ba trung tâm chính: New York, London và Hồng Kông.
Sự tập trung này không chỉ giới hạn ở vị trí địa lý mà còn thể hiện
rõ nét ở số lượng người
mua. Dữ liệu cho thấy gần một nửa (43%)
số đại lý nghệ thuật chỉ có dưới 20 khách hàng riêng biệt trong năm 2020.
Số lượng người mua và người bán hạn chế này, tương tự như thị trường bất
động sản cao cấp, góp
phần giải thích mức giá cao
ngất ngưởng của các tác phẩm
tất yếu của sự tập trung này là quyền lực trong
ngành nghệ thuật nằm trong tay một số ít người.
Một nghiên cứu tiết lộ
rằng 30% các triển lãm cá
nhân tại các bảo tàng Mỹ, một
thước đo quan trọng cho sự thành công của nghệ sĩ, đều đến từ các nghệ sĩ được
đại diện bởi chỉ năm phòng trưng bày. Sự tập trung quyền lực này càng trở nên rõ rệt
hơn khi xem xét các bảo tàng
danh tiếng. Ví dụ, tại Guggenheim, một
trong những bảo tàng nghệ thuật hàng đầu thế giới, 11 trong số 12 triển lãm cá nhân được nghiên cứu đều
trưng bày tác phẩm của các nghệ sĩ được đại diện bởi một trong năm phòng trưng bày nói trên.
thị trường nghệ thuật không chỉ nhỏ bé mà còn cực kỳ tập trung. Chỉ
với hai đặc điểm này, bất kỳ nhà kinh tế nào cũng có thể dự đoán đây là một môi trường tiềm ẩn nhiều rủi ro về bóc lột và tham nhũng. Tuy nhiên, đó chỉ
là lý thuyết. Để thực sự hiểu được các hành vi gian lận tiềm ẩn, cần phải đi sâu vào tìm hiểu cách thức hoạt động của việc mua