พระธรรมผู้วินิจฉัยเกิดขึ้นหลังจากการเสียชีวิตของโยชูวา และบอกเล่าเรื่องราว ความล้มเหลวอย่างสิ้นเชิงของอิสราเอล

ในช่วงที่พวกเขายังไม่มีกษัตริย์... แต่มีผู้นำที่เรียกว่า "ผู้วินิจฉัย" ซึ่งส่วนใหญ่เป็นผู้นำทางทหารตามพื้นที่

พระธรรมนี้แสดงให้เห็นถึง วังวนที่ตกต่ำลงเรื่อยๆ: อิสราเอลทำบาปโดยการรับเอาวัฒนธรรมและพิธีกรรมของชาวคานาอันเข้ามา... พระเจ้าจึงทรงปล่อยให้พวกเขาถูกกดขี่โดยศัตรู

เมื่ออิสราเอลกลับใจ พระเจ้าจะทรงส่งผู้วินิจฉัยมาช่วยให้พวกเขาเอาชนะศัตรูและนำช่วงเวลาแห่งสันติสุขกลับมา แต่ไม่นานพวกเขาก็จะกลับไปทำบาปอีกครั้ง

เรื่องราวของผู้วินิจฉัยหลักหกคนแสดงให้เห็นถึง ข้อบกพร่องที่รุนแรงขึ้นเรื่อยๆ ของผู้นำเหล่านี้ ตั้งแต่ดีพอใช้ไปจนถึงเลวร้ายที่สุด

เช่น กิเดโอนที่สร้างรูปเคารพ

เยฟธาห์ที่ปฏิบัติต่อพระเจ้าราวกับเป็นเทพเจ้าของชาวคานาอัน

และแซมสันที่ประพฤติสำส่อนและหัวรุนแรง

แม้พระเจ้าจะใช้คนเหล่านี้ซึ่งเต็มไปด้วยความผิดพลาดเพื่อช่วยกู้ประชากรของพระองค์ แต่เรื่องราวเหล่านี้ชี้ให้เห็นว่าอิสราเอลเสื่อมทรามลงจนแทบไม่ต่างจากชาวคานาอัน ส่วนสุดท้ายของพระธรรมแสดงถึงความล้มเหลวขั้นสุดยอดของอิสราเอลในภาพรวม ด้วยเรื่องราวอันน่าสลดที่เน้นย้ำถึงความสับสนวุ่นวายที่เกิดขึ้นเมื่อ "ในสมัยนั้นอิสราเอลไม่มีกษัตริย์ ปกครอง ทุกคนต่างทำตามที่ตนเองเห็นดีเห็นชอบ"...

เรื่องราวเหล่านี้ทำหน้าที่เป็น คำเตือน ถึงผลของการหันหนีจากพระเจ้าผู้ทรงรักและช่วยพวกเขาให้รอด และแสดงให้เห็นถึงสภาพของมนุษย์ที่ต้องการ

ความต้องการพระคุณของพระเจ้าในการส่งกษัตริย์ ผู้จะมาช่วยกู้ประชากรของพระองค์ในที่สุด

พระธรรมโยชูวาเริ่มต้นหลังโมเสสเสียชีวิต โดย โยชูวาได้รับเลือกให้เป็นผู้นำคนใหม่ของอิสราเอล และนำพวกเขาเข้าสู่ดินแดนแห่งพระสัญญา

การข้ามแม่น้ำจอร์แดนเข้าไปนั้นเหมือนกับการข้ามทะเลแดงในสมัยโมเสส หลังจากเตรียมตัวโดยการเข้าสุหนัตและฉลองปัสกา

เรื่องราวหลักคือการพิชิตดินแดนแห่งพระสัญญา ซึ่งแท้จริงแล้ว นี่คือสงครามของพระเจ้า และอิสราเอลมีบทบาทเป็นเพียงผู้สนับสนุน

ตัวอย่างเช่น สงครามที่เมืองยะริโฮเน้นให้เห็นว่าพระเจ้าทรงช่วยประชากรของพระองค์

ส่วนสงครามที่เมืองอัยแสดงความล้มเหลวของอิสราเอลเมื่อไม่เชื่อฟัง... สาเหตุของการพิชิตชาวคานาอันคือความเสื่อมทรามทางศีลธรรมและการบูชายัญเด็กของพวกเขา

ภาษาที่ใช้บรรยายชัยชนะมักเป็นการกล่าวเกินจริง ไม่ใช่การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ และพระเจ้าทรงเปิดรับชาวคานาอันที่หันมาหาพระองค์ เช่น ราหับ... เป้าหมายของสงครามเหล่านี้คือการแสดงความยุติธรรมของพระเจ้าต่อความชั่วร้าย

หลังการพิชิต โยชูวาได้แบ่งดินแดนให้แก่ 12 เผ่า ซึ่งเป็นการทำให้พระสัญญาของพระเจ้าสำเร็จ...

พระธรรมจบลงด้วยคำสั่งเสียของโยชูวาที่เตือนอิสราเอลถึงพระคุณของพระเจ้าและเรียกร้องให้พวกเขาเลือกที่จะสัตย์ซื่อต่อพระองค์ เพื่อรับพระพรในดินแดน

พระธรรมเฉลยธรรมบัญญัติเป็นหนังสือเล่มที่ห้าและเล่มสุดท้ายของโทราห์

เป็นการรวบรวมคำปราศรัยของโมเสสที่กล่าวต่อหน้าชนรุ่นใหม่ของอิสราเอล ก่อนที่พวกเขาจะเข้าสู่ดินแดนแห่งพระสัญญา

เป้าหมายหลักคือการเรียกร้องให้คนรุ่นต่อไปนี้สัตย์ซื่อต่อพันธสัญญาที่ทำกับพระเจ้า

เนื้อหาใจกลางของพระธรรมเล่มนี้คือ ประมวลบทบัญญัติ ซึ่งเป็นเงื่อนไขในพันธสัญญา

บทบัญญัติส่วนใหญ่เป็นการกล่าวย้ำถึงบทบัญญัติที่เคยให้ไว้ที่ภูเขาซีนาย นี่คือที่มาของชื่อภาษาอังกฤษ "Deuteronomy" ซึ่งหมายถึง "บทบัญญัติชุดที่สอง"

โมเสสทบทวนประวัติศาสตร์การกบฏของชนรุ่นก่อนหน้า จากนั้นเรียกร้องให้ชนรุ่นใหม่เชื่อฟังมากกว่า

ส่วนสำคัญคือข้อความที่เรียกว่า "เชมา" ซึ่งเน้นย้ำว่า อิสราเอลเอ๋ย จงฟังเถิด พระยาห์เวห์พระเจ้าของท่าน ทรงเป็นหนึ่ง และ จงรักพระเจ้าอย่างสุดจิตสุดใจและสุดกำลัง

คำว่า "ฟัง" (เชมา) ในภาษาฮีบรูรวมถึงการตอบสนองหรือการเชื่อฟังด้วย และคำว่า "รัก" หมายถึงการตัดสินใจที่จะทุ่มเทชีวิตทั้งหมดให้พระเจ้าการเชื่อฟังบทบัญญัติจะทำให้ชาวอิสราเอลแตกต่างจากชนชาติรอบข้างและแสดงพระปัญญาและความยุติธรรมของพระเจ้าให้โลกเห็น บทบัญญัติครอบคลุมเรื่องการนมัสการพระเจ้าองค์เดียว, การดูแลคนยากจน..., ความยุติธรรมทางสังคม การเชื่อฟังนำมาซึ่งพระพร แต่การไม่เชื่อฟังจะนำมาซึ่งคำสาปแช่งและการพลัดถิ่น โมเสสท้าทายพวกเขาให้ เลือกชีวิต ด้วยการรักและเชื่อฟังพระเจ้า

อย่างไรก็ตาม โมเสสรู้ว่าพวกเขาจะกบฏเพราะใจของพวกเขานั้นแข็งกระด้าง แต่เขาให้ความหวังว่า ในอนาคต พระเจ้าจะทรงทำบางสิ่งเพื่อเปลี่ยนแปลงจิตใจของประชากรของพระองค์

เพื่อให้พวกเขารักและเชื่อฟังได้จริงจากใจ นี่คือความหวังที่เรียกว่า "ความหวังแห่งหัวใจใหม่" พระธรรมเฉลยธรรมบัญญัติจบลงโดยที่ประเด็นสำคัญบางอย่างยังคงเป็นความตึงเครียดที่ยังไม่ได้รับการแก้ไข ซึ่งจะต้องหาคำตอบต่อไปในพระคัมภีร์

พระธรรมกันดารวิถี เป็นเรื่องราวที่สี่ในพระคัมภีร์ ดำเนินเรื่องการเดินทางของชาวอิสราเอลใน ถิ่นทุรกันดาร หลังออกจากอียิปต์และพักที่ภูเขาซีนายได้ 1 ปี

พวกเขาเริ่มออกเดินทางเพื่อมุ่งหน้าสู่ดินแดนที่พระเจ้าสัญญาไว้1แต่การเดินทางนี้กลับเต็มไปด้วย ความยากลำบากและการกบฏ... ประชากรเริ่มบ่นถึงความอดอยาก หิวน้ำ และท้าทายผู้นำ...

เหตุการณ์สำคัญเกิดขึ้นที่ทะเลทรายปา-ลาน เมื่อผู้สอดแนม 10 คนทำให้ประชากรกลัวจน วางแผนก่อการกบฏและกลับไปอียิปต์2ด้วยเหตุนี้ พระเจ้าจึงลงโทษให้คนรุ่นนั้นต้อง ร่อนเร่ในถิ่นทุรกันดารเป็นเวลา 40 ปี จนกว่าพวกเขาจะเสียชีวิตทั้งหมด มีเพียงลูกหลานเท่านั้นที่จะได้เข้าสู่ดินแดนแห่งพันธสัญญา

แม้จะถูกลงโทษรุนแรง การกบฏก็ยังคงดำเนินต่อไป รวมถึงการที่โมเสสทำผิดพลาดในการจัดหาน้ำ

เรื่องราวนี้เน้นให้เห็นความขัดแย้งระหว่าง การกบฏของอิสราเอลและความสัตย์ซื่อของพระเจ้า ผู้ทรงยังจัดเตรียมอาหาร น้ำ และปกป้องพวกเขา แม้ในขณะที่พวกเขากบฏ เหตุการณ์ในถิ่นทุรกันดารนี้จึงเป็น คำเตือนที่สำคัญ สำหรับคนรุ่นต่อมา พระธรรมกันดารวิถีจบบริบูรณ์ด้วยการเตรียมตัวของคนรุ่นใหม่ที่จะเข้าสู่ดินแดนแห่งพันธ

--พระธรรมที่พูดถึง "ความบริสุทธิ์"

เลวีนิติ เป็นตัวช่วย การอยู่ร่วมกันกับพระเจ้าผู้บริสุทธิ์ และ มนุษย์ผู้เต็มไปด้วยบาป

จุดศูนย์กลางของพระธรรมเล่มนี้คือ วันลบบาป... ซึ่งเป็นศาสนพิธีประจำปีที่สำคัญเพื่อจัดการกับบาปและการละเมิดที่ไม่ได้ถูกจัดการ มหาปุโรหิตจะใช้แพะสองตัว ตัวหนึ่งเป็นเครื่องไถ่บาป อีกตัวคือแพะรับบาป ซึ่งบาปของประชาชนจะถูกถ่ายโอนไปให้ แล้วแพะนั้นจะถูกปล่อยไปในถิ่นทุรกันดาร นี่เป็นสัญลักษณ์ที่ทรงพลังถึงความปรารถนาของพระเจ้าที่จะกำจัดบาปและผลของบาปออกไปจากประชาชนของพระองค์ เพื่อพวกเขาจะได้อยู่กับพระองค์อย่างมีสันติสุข

ลองคิดดูว่าถ้าทั้งโลกมีเทศกาลยกโทษให้กันและกันอะไรจะเกิดขึ้น โลกจะสงบสุขมากขึ้นไหม--

พระธรรมเลวีนิติ เล่มที่ 3 ต่อจากอพยพ บอกเล่าถึงปัญหาสำคัญคือ อิสราเอลซึ่งผิดพันธสัญญาและเต็มด้วยบาป จะสามารถอยู่ร่วมกับการทรงสถิตอันเปี่ยมสิริและบริสุทธิ์ของพระเจ้าในพลับพลาได้อย่างไร ความบริสุทธิ์ ของพระเจ้าหมายถึงการแยกออกจากทุกสรรพสิ่งในฐานะพระผู้สร้าง และที่สถิตของพระองค์เต็มไปด้วยชีวิตและความดี ดังนั้น อิสราเอลต้องได้รับการจัดการกับบาปและกลายเป็นคนบริสุทธิ์จึงจะสามารถอยู่ต่อหน้าพระองค์ได้

พระธรรมเลวีนิติแสดงหนทางที่พระเจ้าทรงประทานเพื่อให้อิสราเอลอยู่ในการทรงสถิตของพระองค์ได้ โดยแบ่งเป็นสามส่วนหลัก ได้แก่ ศาสนพิธีต่างๆ เช่น เครื่องบูชาไถ่บาปและขอบคุณ, บทบาทของ ปุโรหิต ผู้ทำหน้าที่เป็นคนกลางและต้องมีมาตรฐานความบริสุทธิ์สูง, และกฎเกณฑ์สำหรับ ความบริสุทธิ์ของประชากร ทั้งด้านพิธีกรรม (หลีกเลี่ยงสิ่งเชื่อมโยงกับความตาย) และด้านจริยธรรม ใจกลางของพระธรรมคือ วันลบบาป ซึ่งเป็นการลบบาปประจำปีผ่านเครื่องบูชาและแพะรับบาป ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ที่พระเจ้าทรงนำบาปออกไปจากประชากรของพระองค์

สาระสำคัญคือ แม้อิสราเอลจะไม่สมบูรณ์แบบ แต่พระเจ้าผู้เปี่ยมด้วยพระคุณได้ประทานหนทางในการ ปกปิดบาป เพื่อให้พระองค์สามารถอยู่ร่วมกับประชากรของพระองค์ได้อย่างสันติสุข พระธรรมจบลงด้วยการเรียกให้สัตย์ซื่อต่อพันธสัญญาเพื่อรับพระพร

-- อิสราเอลถูกช่วยให้ พ้นจากการเป็นทาสในอียิปต์... และมาถึงภูเขาซีนาย... เพื่อทำ พันธสัญญากับพระเจ้า แต่พวกเขาก็บทและละเมิดพันธสัญญา. ท้ายพระธรรม โมเสสไม่สามารถเข้าถึงการทรงสถิตของพระเจ้าได้. คนรุ่นที่ออกมาจากอียิปต์ หมดสิทธิ์ที่จะเข้าสู่ดินแดนที่ทรงสัญญาไว้--

พระธรรมอพยพต่อเนื่องจากปฐมกาล เล่าเรื่องลูกหลานยาโคบที่ลงไปอียิปต์และทวีจำนวนขึ้นมากตามพระพร. ฟาโรห์คนใหม่เห็นว่าเป็นภัยจึงกดขี่สังหารทารกชาย เปรียบเหมือนมนุษย์กบฏต่อพระพรของพระเจ้า. พระเจ้าตอบคำคร่ำครวญ เรียกโมเสสเผชิญหน้าฟาโรห์ ด้วยภัยพิบัติ 10 ประการ ซึ่งพิพากษาอียิปต์/เทพเจ้า แสดงการที่ฟาโรห์ใจแข็งกระด้าง พระเจ้าใช้ความชั่วร้ายของเขาตามพระประสงค์.

ทางรอดจากภัยสุดท้ายคือเลือดลูกแกะปัสกา อิสราเอลถูกปลดปล่อย อพยพจากอียิปต์. ฟาโรห์ไล่ตามแต่ถูกทำลายในทะเล อิสราเอลสรรเสริญพระเจ้าผู้ทรงครอบครองเป็นกษัตริย์. ในถิ่นทุรกันดาร อิสราเอลบ่น/ใจแข็งกระด้างเช่นกัน.

ที่ซีนาย พระเจ้าทำพันธสัญญากับอิสราเอล ให้เป็นอาณาจักรปุโรหิต/ชาติบริสุทธิ์ ถือกฎบัญญัติ. ทรงประสงค์สถิตท่ามกลางพวกเขา ให้สร้างพลับพลาเป็นที่แห่งการทรงสถิต. ขณะโมเสสรับแบบพลับพลา อิสราเอลละเมิดพันธสัญญา บูชาวัวทองคำ. โมเสสวิงวอน พระเจ้าเปิดเผยพระลักษณะผู้เปี่ยมเมตตาแต่ไม่ละเว้นโทษ พันธสัญญาถูกรื้อฟื้น.

พลับพลาสร้างเสร็จ พระสิริพระเจ้าลงมา แต่โมเสสเข้าไม่ได้. พระธรรมจบด้วยคำถามว่า ความบริสุทธิ์พระเจ้าจะอยู่ร่วมกับบาปมนุษย์ได้อย่างไร.

--ปฐมกาล เล่าเรื่องการทรงสร้าง มนุษย์กบฏ นำสู่ความบาป ความทุกข์ ความตาย.... พระเจ้าทรงเลือกอับราฮัมเพื่ออวยพรโลก. แม้มนุษย์ล้มเหลว... พระเจ้ายังทรงสัตย์ซื่อ... ใช้ความชั่วร้ายให้เกิดความดี... และสัญญาถึงผู้ช่วยกู้--

พระธรรมปฐมกาลแบ่งเนื้อหาเป็นสองส่วนหลักคือ บทที่ 1-11 เล่าเรื่องของพระเจ้าในโลกกว้าง และบทที่ 12-50 เน้นเรื่องราวของพระเจ้ากับชายชื่ออับราฮัมและครอบครัว. บทที่ 1-11 แสดงภาพ พระเจ้าผู้สร้าง โลกและมนุษย์ตามพระฉายาให้ปกครองแทนพระองค์. แต่มนุษย์เลือกกบฏ กำหนดความดีชั่วเอง แทนที่จะวางใจพระเจ้า นำมาซึ่งความบาป ความสัมพันธ์ที่แตกสลาย (ระหว่างมนุษย์และกับพระเจ้า) ความรุนแรง และความตายที่แพร่กระจายไปในทุกระดับ. เหตุการณ์ต่างๆ เช่น คาอินฆ่าอาเบล, นครบาเบล ล้วนแสดงผลลัพธ์ของการกบฏ. พระเจ้าทรงเศร้าและพิพากษา แต่ก็ทรงรักษาความหวังไว้ผ่านโนอาห์และสัญญาถึง เชื้อสายผู้พิชิตที่บอบช้ำ.

บทที่ 12-50 แสดงให้เห็น แผนการของพระเจ้า ในการช่วยโลกที่กบฏ. พระองค์ทรงเลือกอับราฮัมและทำพันธสัญญา สัญญาว่าจะอวยพรให้เขามีลูกหลานมากมายและ อวยพรประชาชาติทั้งโลกผ่านทางเชื้อสายของเขา. เรื่องราวของอับราฮัม อิสอัค ยาโคบ และโยเซฟ แสดงให้เห็นว่าครอบครัวที่ถูกเลือกนี้ล้มเหลวและทำบาปซ้ำแล้วซ้ำเล่า. แต่พระเจ้าทรงสัตย์ซื่อ ต่อพันธสัญญาและนำความชั่วร้ายของมนุษย์มาเปลี่ยนเป็นแผนการที่ดีของพระองค์เพื่อช่วยชีวิตคน (ดังคำกล่าวของโยเซฟ). ความหวังสูงสุดคือ กษัตริย์เมสสิยาห์ ผู้จะมาจากตระกูลยูดาห์ ผู้จะปกครองและนำพระพรของพระเจ้ากลับมายังโลก. พระธรรมจบลงด้วยความหวังถึงอนาคตข้างหน้า.

เนื้อหานี้อธิบาย โครงสร้างและเนื้อหา ของหนังสือพระคัมภีร์ภาคพันธสัญญาเดิม หรือที่เรียกว่า ทานัค ในภาษาฮีบรู โดยระบุว่าคริสเตียนเรียกเนื้อหาส่วนนี้ว่า พันธสัญญาเดิม และจัดกลุ่มออกเป็น 4 หมวด ขณะที่ชาว ยิวโบราณ จัดกลุ่มทานัคออกเป็น 3 กลุ่ม ที่เรียกว่า โทราห์ เนวีอิม และเคทูวีม เนื้อหาโดยรวมบอกเล่าเรื่องราวของ ความสัมพันธ์ระหว่างพระเจ้าและมนุษย์ ตั้งแต่การสร้างโลก ความล้มเหลวของมนุษย์ และคำสัญญาของพระเจ้าที่จะส่ง มนุษย์ใหม่ มาเพื่อนำการฟื้นฟูและพรสู่โลก โดยทานัคถูกเรียบเรียงขึ้นอย่างมี ความตั้งใจ โดยเชื่อมโยงเนื้อหาและแนวคิดต่างๆ เข้าด้วยกันเพื่อสื่อถึง แผนการของพระเจ้า และความหวังในอนาคต