Van zwevende bomen tot stoeptegels die je fietsaccu laden. The Green Village is een proeftuin voor allerlei groene oplossingen. Maar vinden al die mooie ideeën hun weg inmiddels naar de markt?

Deze aflevering in het kort:
⇨ Hoe de Green Village nieuwe duurzame innovaties mogelijk maakt
⇨ De stikstof-uitspraak vraagt om concrete actie
⇨ Files op het stroomnet belemmeren verduurzamen industrie

Op het terrein van de TU Delft staat al een aantal jaren een openlucht laboratorium. The Green Village is bedoeld voor nieuwe innovaties op het gebied van schone energie, duurzaam bouwen en klimaatadaptatie. Wat heeft deze proeftuin inmiddels opgeleverd. Dat zoeken we uit in deze aflevering van BNR Duurzaam, met directeur Marjan Kreijns. ‘The Green Village is een minidorp met een handvol woningen, faciliteiten, veel groen en allerlei technische foefjes. Zie het als een vrijplaats voor duurzame innovaties, die ondernemers op een veilige manier kunnen uitproberen.’

Luister ook | Neem een kijkje in het Nederland van 2020

Bij The Green Village staan drie duurzame thema’s centraal: energietransitie, klimaatadaptatie en bouw. Denk aan een groene parkeerplaats, een buurtbatterij en woningen die worden verwarmd met waterstof. ‘Ook testen we een systeem met afvoerwater dat wordt hergebruikt om de douche mee te verwarmen.’ Wat verder opvalt: er wonen in The Green Village zelfs mensen. Zij zijn onderdeel van de experimenten die hier plaatsvinden.

Luister ook | Waarom zoveel duurzame bedrijven nu failliet gaan

Harm blikt terug op de stikstofuitspraak door de rechtbank in Den Haag. Die oordeelde dat de staat onrechtmatig heeft gehandeld en te weinig doet om de verslechtering van de meest kwetsbare natuur tegen te gaan. Daarom moet de overheid 50 procent van de stikstofgevoelige natuur voor eind 2030 onder de Kritische Depositie Waarde brengen. ‘Laten we niet langer wegkijken, onzin uitkramen en elkaar de schuld geven, maar laten we het zo goed mogelijk oplossen’, aldus Harm.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) presenteert een menukaart met concrete maatregelen die snel kunnen leiden tot fors minder CO2-uitstoot.

Deze aflevering in het kort:
⇨ Hoe Nederland sneller kan verduurzamen
⇨ Bedrijven aan de slag met energiezuinig produceren
⇨ Harm’s nieuwste boek: De belangrijkste vragen van je leven

Ons land is op weg naar een klimaatneutrale samenleving in 2050. Maar als het aan de NVDE ligt, kan dat wel een tandje sneller. Deze groene aanjaagclub doet nieuwe, verregaande voorstellen om Nederland sneller CO2-neutraal te krijgen. Deze voorstellen moeten gaan leiden tot 25 miljoen ton minder CO2-uitstoot, 7,5 miljard kuub minder aardgasimport en ook nog eens 25 miljoen minder vaten olie naar Nederland. Voorzitter van de NVDE is Olof van der Gaag en hij geeft in deze aflevering tekst en uitleg.

Luister ook | Dit gaat klimaatontkenner Donald Trump doen

Zo pleit hij voor verdere verduurzaming van de energiebelasting en een betere handhaving van de besparingsplicht door bedrijven. Ook zou er rond 2035 een verplichte CO2-vrije elektriciteitsproductie moeten gelden, Verder wil de NVDE 8 miljard euro steken in het verduurzamen van woningen, waaronder de aanpak van slecht geïsoleerde huizen. En voor wat betreft de accijnsverlaging op diesel en benzine die door het vorige kabinet werd ingesteld? Die wordt als het aan de NVDE ligt weer teruggedraaid. 'Het is vooral belangrijk dat we laten zien dat dit soort maatregelen niet alleen het klimaatprobleem verminderen, maar het ons ook minder afhankelijk maakt van import uit andere landen.'

Luister ook | Waarom zoveel duurzame bedrijven nu failliet gaan

Harm presenteert deze week zijn nieuwe boek: De belangrijkste vragen van je leven, 16 jonge denkers over het klimaat. Daarin vertellen de jonge klimaatvechters hoe zij naar de toekomst kijken. Ook deelt Harm in het boek zijn eigen ervaringen in zijn strijd voor een betere wereld. 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hij wil nóg meer olie boren en stapt komende week waarschijnlijk meteen uit het klimaatakkoord van Parijs. Nog eens vier jaar Trump in het Witte Huis, wat zijn de gevolgen voor het klimaat? 

Deze aflevering in het kort:
⇨ Een inkijkje in het hoofd van Donald Trump
⇨ Planeet ging in 2024 door grens van anderhalve graad
⇨ De branden in Los Angeles

Volgende week is het zover. Dan wordt Donald Trump geïnaugureerd als 47e president van de Verenigde Staten. Natuurbehoud, energietransitie en klimaatbeleid zijn bepaald geen kwesties waar hij zich om wil bekommeren. Trump heeft gezegd dat hij zo ongeveer al het klimaatbeleid van Joe Biden wil terugdraaien. Met Amerika-correspondent Jan Postma bespreken we wat ons de komende jaren te wachten staat.

Luister ook | Neem een kijkje in het Nederland van 2020

‘Hou je vast, Harm', zo begint Postma zijn verhaal. ‘Hij gaat waarschijnlijk volgende week al bekendmaken dat de Verenigde Staten zich terugtrekken uit het Klimaatakkoord van Parijs. Alweer dus. De Inflation Reduction Act wil hij helemaal uitkleden en de EPA grotendeels ontmantelen. Dat is de overheidsinstantie die zich inspant voor natuurbehoud. Trump gelooft namelijk niet dat de mensen invloed heeft op klimaatverandering.'  Klimaat blijkt overigens geen thema dat de Amerikaanse headlines domineert. Zelfs niet nu Los Angeles te maken heeft met de grootste branden in de recente geschiedenis. ‘Op Fox News gaat het vooral over het falen van de brandweer en wordt nauwelijks iets gezegd over de oorzaak van deze ramp’, aldus Postma.

Luister ook | Waarom zoveel duurzame bedrijven nu failliet gaan

Uiteraard behandelen Harm en Nikki ook het bericht van het Europese weerinstituut Copernicus. Dat meldde vrijdag dat de aarde in 2024 door de grens van anderhalve graad ging. Wetenschappers zijn er nog niet helemaal uit waarom 2024 zo warm was. Een mogelijke oorzaak is dat er steeds minder lage bewolking is. Die wolken weerkaatsen relatief veel zonlicht en hebben daarom een afkoelend effect. ‘Dit laat zien dat we bij het overschrijden van tipping points, zoals deze anderhalve graden, ook steeds meer in een onzekere tijd aankomen’, aldus Trip.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Opheffingsuitverkopen bij duurzame kledingmerken. Plastic recycling bedrijven die hun deuren. En duurzame bezorgdiensten staan met pech langs de kant. Wat is er toch aan de hand met die duurzame economie?

Deze aflevering in het kort:
⇨ Subsidies en wetgeving rijden impactondernemers in de wielen
⇨ Record-schade als gevolg van natuurrampen
⇨ Triodos ziet meer belangstelling voor duurzame transities

We zien het de laatste maanden met enige regelmaat gebeuren: ondernemingen met een duurzaam bedrijfsmodel leggen het loodje. Of ze nu zonnepanelen plaatsen, plastic recyclen of pakketjes rondbrengen met elektrische busjes en bakfietsen. Hoe dat komt en wat er moet gebeuren om dit tij te keren, bespreken we met Michel Scholte. Hij is directeur van True Price, Impact Institute en de CSRD Academy.

Luister ook | Kernfusie: de belofte van oneindig veel groene energie

Hij wijst op weeffouten in de economie. Als duurzame ondernemer moet je opboksen tegen fossiele bedrijven die een enorme voorsprong hebben door schaalvoordelen en de nodige subsidies. Impactbedrijven hebben vaak nog geen bewijslast en vertrouwen opgebouwd. Ook de wetgeving helpt niet mee. ‘Heb je net fors geïnvesteerd in elektrische bakfietsen, wordt de dieselvrije binnenstad met een jaar uitgesteld’, aldus Scholte. Verder wijst hij op het uitblijven van true pricing. De maatschappelijke schade van fossiele producten zit niet in de kostprijs, waardoor zij een onevenredig voordeel hebben.

Luister ook | Boeren gaan duurzame bouwmaterialen telen

Yvette Watson is ons groene geweten. Zij heeft nieuws van Triodos Bank, over het draagvlak in de samenleving voor een nieuwe economie. Wat blijkt? Die neemt toe. Triodos wilde van ongeveer 1050 Nederlanders weten hoe zij tegenover de transitie naar een duurzame economie staan. Dit gaat onder meer over schone energie, hernieuwbare grondstoffen en klimaatneutraal voedsel. ‘Bij elke transitie is er veel grotere groep Nederlanders die verandering wil dan de groep die dat helemaal niet ziet zitten’, aldus Watson. ‘En gaat het om de energietransitie, dan gedraagt 22 procent van de mensen zich al naar die nieuwe norm.’

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een stijgende zeespiegel, hete zomers en zware regenbuien. Hoe bereiden we ons dichtbevolkte landje voor op de gevolgen van klimaatverandering?

Tijdens deze kerstvakantie praat Harm met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame samenleving. In deze aflevering is klimaatwetenschapper Tim van Hattum te gast.

Hij is één van de drijvende krachten achter Nederland 2120. Dat initiatief werd afgelopen maand beloond met de Grote Maaskantprijs, die eens in de twee jaar wordt uitgereikt. Nederland 2120 is een grove schets van hoe ons land er over 100 jaar kan uitzien, opgesteld door Wetenschappers uit Wageningen en gebaseerd op nature-based oplossingen. Van Hattum en zijn team willen hiermee een hoopvol perspectief bieden in de discussies over klimaatverandering.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het vliegtuig heeft een onwaarschijnlijke aantrekkingskracht op heel veel mensen. Zelfs nu alom bekend is dat het klimaat er steeds zwaarder onder gaat lijden. Waar komt die fascinatie vandaan?

Tijdens deze kerstvakantie praat Harm met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame samenleving. In deze aflevering is poolreiziger Bernice Notenboom te gast.

Finall Call, the turbulent future of flying is haar nieuwe Engelstalige podcastserie. Hierin onderzoekt Nootenboom de aantrekkingskracht van het vliegtuig en geeft ze een inkijkje in de toekomst van de luchtvaart. Die zoekt de oplossing en waterstof en sustainable aviation fuels. Maar volgens Notenboom is de meeste winst te halen bij passagiers zelf. ‘De 1 procent veelvliegers veroorzaakt 50 procent van de CO2-uitstoot door deze branche.’

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Anderhalf jaar geleden werd in Weert de zonnepanelenfabriek van Solarge geopend. Hier rollen inmiddels elk uur 40 nieuwe circulaire zonnepanelen van de lopende band. Het bedrijf werd onlangs beloond met de Wubbo Ockels Innovatie Prijs.

Deze aflevering in het kort:
⇨ De circulaire zonnepanelen van Solarge
⇨ Nederlandse industrie twijfelt over verduurzaming
⇨ Steeds minder groen in grote steden

Made in China. Je ziet het op bijna ieder zonnepaneel dat je op een Europees dak tegenkomt. Bij de productie ervan worden mensenrechten geschonden en echt duurzaam is dat proces ook al niet. Het Nederlandse Solarge wil daar iets tegen doen. Hun lichtgewicht circulaire zonnepanelen rollen nu al anderhalf jaar uit de fabriek in Weert. Maar eenvoudig is dat niet, zo blijkt uit het gesprek met directeur Huib van den Heuvel.

Luister ook | Hoe lobbyisten het klimaatbeleid beïnvloeden

Solarge-panelen zijn veel lichter en circulair. Bij de productie komt er tot 75 procent minder CO2 vrij en bovendien zijn de panelen vrij van chemische stoffen zoals pfas. Voor de productie van tien panelen is slechts één vat ruwe olie nodig. Ook het gewicht heeft voordelen. ‘Eén op de drie daken in ons land heeft onvoldoende draagkracht voor reguliere zonnepanelen. Onze lichtgewicht panelen zijn hiervoor wél geschikt zijn en doen qua energieopbrengst niet onder, aldus Van den Heuvel. Bovendien wordt 100 procent van het zonnepaneel uiteindelijk hergebruikt.

Luister ook | Boeren gaan duurzame bouwmaterialen telen

Het gaat niet goed met het groen in Nederlandse steden. Meer dan de helft van de buurten in de 32 grootste Nederlandse gemeenten is grotendeels versteend en dat is de laatste vijf jaar alleen maar erger geworden. In de grootste vier gemeenten (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) is zelfs 70 procent van de buurten versteend, blijkt uit onderzoek van Natuur & Milieu in samenwerking met ingenieursbureau Sweco. Meer groen is van levensbelang. Bomen en planten filteren schadelijke fijnstofdeeltjes uit de lucht en kinderen in groene wijken hebben bijvoorbeeld 15 procent minder vaak last van overgewicht.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Misinformatie, vertragingstactieken en greenwashing. Journalisten, wetenschappers en NGO-leden die hier onderzoek naar doen, hebben zich verenigd in een nieuw netwerk: ClimateObstructionNL.

Deze aflevering in het kort:
⇨ Zo werkt klimaatobstructie
⇨ De gevolgen van nepnieuws
⇨ Geen deal over plasticproductie

Fossiele bedrijven die de boel willen vertragen. En politici die bewust nepnieuws over het klimaat de wereld in slingeren. Dat wordt klimaatobstructie genoemd en het gebeurt vaker dan de meeste mensen beseffen. Dat vertelt Martijn Duineveld van Wageningen University & Research. Hij is één van de initiatiefnemers van ClimateObstructionNL, dat deze praktijken in kaart wil brengen. Hij noemt onder meer de samenwerking tussen Shell en pr-bureau Edelmann als voorbeeld.

Luister ook | Waarom de klimaattop in deze vorm moet blijven bestaan

Maar ook werkgeversorganisatie VNO-NCW krijgt ervan langs. ‘Dertig jaar geleden stonden ze nog aan de zijde van klimaatontkenners. Nu proberen ze klimaatbeleid waar mogelijk te vertragen, met steeds dezelfde argumenten van banenverlies en het wijzen naar andere landen’, aldus Duineveld. Het beïnvloeden van de publieke opinie blijkt volgens hem zeer efficiënt. ‘Zo worden klimaatactivisten door rijke denktanks als radicaal bestempeld.’ ClimateObstructionNL wil dit soort praktijken aan het licht brengen en op die manier meer bewustwording kweken.

Luister ook | Boeren gaan duurzame bouwmaterialen telen

Vanuatu pikt het niet langer. De eilandstaat wil dat landen hun klimaatafspraken nakomen en heeft om die reden een zaak aangespannen bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag, die deze week begint. Vanuatu wil weten wat de juridische gevolgen zijn als landen te weinig doen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Wat Harm betreft is het een goed idee als het Internationaal Gerechtshof hierover een uitspraak doet. ‘Die kan als leidraad gaan dienen voor toekomstige klimaatrechtszaken.’

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Even dreigde de klimaattop in Bakoe uit te lopen op een fiasco. Toch ligt er een nieuw akkoord over financiële hulp aan arme landen.

Deze aflevering in het kort:
⇨ Een terugblik op twee weken Bakoe
⇨ Onderhandelen met Jaime de Bourbon de Parme
⇨ De gevolgen van oneerlijkheid in de economie

Jaime de Bourbon de Parme is de Nederlandse klimaatgezant en zag het allemaal voor zijn neus gebeuren. Hij komt net terug uit Azerbaijan en vertelt uitgebreid over de COP 29. Afgesproken is dat rijkere landen vanaf 2035 elk jaar 300 miljard dollar aan klimaatsteun geven aan armere landen. Dat is overigens veel te weinig, vinden die eilandstaatjes en derdewereldlanden zelf. Ook ons groene geweten Aniek Moonen kan haar ongenoegen over dit resultaat niet verbergen. ‘Om je een idee te geven: de overstromingen in Limburg, Duitsland en België van een paar jaar geleden veroorzaakten al meer dan 40 miljard euro schade', aldus Moonen.

Luister ook | De strijd van Benedicte Ficq tegen grote vervuilers

Jaime de Bourbon de Parme gunt ons een inkijkje in de wereld van de klimaat-diplomatie. Hoe het kon dat het zaterdag helemaal mis dreigde te gaan en er die nacht alsnog een akkoord werd bereikt. Suggesties over een nieuwe opzet voor de COP, wijst hij van de hand. ‘Daar moet dan eerst weer lang over onderhandeld worden en die tijd is er niet’, aldus de Bourbon de Parme. ‘Het belangrijkste is dat bijna iedereen aan tafel zit, want alleen op die manier kunnen we afspraken maken.’

Luister ook | Kernfusie: de belofte van oneindig veel groene energie

Harm refereert verder aan een artikel in de Volkskrant, waarin econoom en schrijver Joseph Stiglitz waarschuwt voor de toenemende oneerlijkheid in onze economie. Die ontwikkeling draagt bij aan een cultuur waarin mensen elkaar steeds minder vertrouwen. ‘De wolven vreten alles weg en de schapen hebben het nakijken. Wanneer grote groepen van de bevolking achterblijven, creëer je een vruchtbare bodem van onbehagen voor populisten. Het nut van de algemene zaak, daar hoor je niemand meer over. Terwijl we dat juist zo bitter nodig hebben, zo zagen we ook op de COP in Azerbeidzjan.’

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zijn biobased gewassen het nieuwe verdienmodel voor de boer? En krijgt daarmee ook de verduurzaming van de Nederlandse bouwsector een flinke impuls? 

Deze aflevering in het kort:
⇨ Boeren gaan gewassen telen voor de bouw
⇨ Winnaars Wubbo Ockels Innovatie Prijzen bekend
⇨ Australië krijgt een gigantische energiehub

Wel als het aan de oprichters van Biobased Factory ligt. Dat bedrijf heeft een nieuwe machine ontwikkeld voor de verwerking van hennepvezel en olifantsgras. De grondstoffen die daarmee ontstaan, kunnen worden ingezet in de bouw, industrie en logistiek. Denk bijvoorbeeld aan een groen alternatief voor steenwol en - op termijn - duurzaam plaatmateriaal. 'Onze verwerkingsinstallatie is modulair en heeft de grootte van twee zeecontainers. Daardoor kunnen we dichtbij de oogst-locaties verwerken en op die manier houden we de keten zo kort en regionaal mogelijk', aldus medeoprichter Luc de Wit.

Luister ook | Hoe maken we duurzaam bouwen de norm?

Biobased Factory wil hiermee een nieuwe keten optuigen, waarin agrariërs duurzame gewassen telen voor de bouw. Daarvoor moet nog veel gebeuren. De overheid wil in 2030 dat 30 procent van de nieuwe woningen voor minimaal 30 procent uit biobased materialen bestaat. Nu is dat nog maar 2 tot 3 procent. 'Bouwbedrijven willen wel maar lopen nu nog tegen allerlei certificeringen aan. Dan moet je vooral denken aan brandveiligheid en isolatiewaarden.'

Luister ook | Deze uitvinding kan 2 miljard hectare bomen planten

Harm komt met goed nieuws uit Australië. Daar wordt gewerkt aan het grootste energiepark ter wereld. Western Green Energy Hub wordt zo’n 22.000 vierkante kilometer, ongeveer de helft van Nederland. Er komen tientallen zon- en windmolenparken. Over 30 jaar wekken ze er net zoveel duurzame stroom op als wat Australië op dit moment aan energie verbruikt. De totaal geplande capaciteit wordt zo’n 70 gigawatt. Zo komen er zo’n 60 miljoen zonnepanelen en 3.000 windmolens. Totale kosten? Zo’n 61 miljard dollar.

See omnystudio.com/listener for privacy information.