De duurzaamste gebouwen van de afgelopen decennia… bij een belangrijk deel daarvan was Paul van Bergen, bouwfysisch adviseur bij DGMR, betrokken. Het begon allemaal bij het meedenken over het ontwerp voor Villa VPRO en leidde tot betrokkenheid bij innovatieve projecten als het TNT Centre in Hoofddorp en Energy Academy Europe in Groningen. Momenteel is hij bijvoorbeeld betrokken bij de vernieuwing van De Nederlandsche Bank en de Tweede Kamer.

Door het volume compact te houden, te organiseren rond een atrium, het echt te ontwerpen op de zon, het te voorzien van passieve en actieve zonwering… kunnen de installaties in een gebouw sterk verkleind worden. Maar door de hoge eisen die tegenwoordig aan het binnenklimaat gesteld worden, met minimale toegestane variaties in temperatuur, kunnen we niet meer zonder installaties, stelt Van Bergen in de podcast, ook al zou hij het zelf misschien ook liever anders zien. 

De opwarming van het klimaat zet het bouwfysisch ontwerp van gebouwen daarbij verder op scherp. Gebouwen zullen sterker dan voorheen ook actief gekoeld moeten kunnen worden, bijvoorbeeld via een WKO. Iets anders dan technische oplossingen ziet hij ook niet. Wat nu in utiliteitsbouw al veel toegepast wordt, zoals gebouwbeheersystemen met automatische zonwering, zal ook zijn weg vinden naar de woningbouw, voorspelt hij.

Na 34 jaar als adviseur werkzaam te zijn geweest, waarbij hij de afgelopen 24 jaar ook een van de directeuren was van DGMR, heeft Paul van Bergen op 1 juli 2024 een stap teruggezet. Een goed moment om terug te kijken op hoe onze visie op duurzaamheid zich in de afgelopen decennia ontwikkeld heeft en hoe de verhouding tussen architecten en adviseurs is veranderd.

Waar adviseurs voorheen gevraagd werden om te reageren op een ontwerp, worden ze tegenwoordig al van tevoren om input gevraagd, constateert Van Bergen. Het ontwerpproces is daarmee veel integraler geworden, de gebouwen ook steeds beter. 

Tussen al die adviseurs is de architect degene die alle kennis integreert, die er een ruimtelijk aantrekkelijk geheel van maakt. Architecten vervullen een cruciale rol en zouden zich wat hem betreft daarom ook wel wat minder bescheiden mogen opstellen. Zeker bij grote tenders ziet hij de architectonische kwaliteit steeds meer lijden onder de complexiteit van alle gestelde eisen. Pak de regie terug, moedigt hij architecten aan, en hervind de focus op de architectonische kwaliteit.

We kunnen ons momenteel nauwelijks nog voorstellen dat er een tijd is geweest dat atria nog niet standaard in utiliteitsgebouwen werden opgenomen. In de opkomst van de toepassing van atria heeft Van Bergen een sleutelrol gespeeld. In de podcast vat hij de voordelen ervan samen en deelt hij tips hoe deze het beste toegepast dienen te worden.

Enkele andere onderwerpen die in de podcast ook de revue passeren: de voordelen van de Well-certificering, de ontwikkeling van kennis binnen bureaus, hoe te strakke stedenbouwkundige kaders een goed bouwfysisch ontwerp ook in de weg kunnen zitten, de meerwaarde van geventileerde dubbele gevels, en de opkomst van carbon based design.