W 1710 roku w Miśni założono pierwszą i przez długi czas najlepszą w Europie manufakturę porcelany. Tutaj widzimy zastawę miśnieńską, powstałą około 1775 roku, wyróżniającą się okazałymi malunkami kwietnymi. Kształty zaś są dobrym przykładem tak zwanego „klasycystycznego baroku“, gdyż pękate wazy z uchwytem w kształcie owocu zdają się nawiązywać jeszcze do okresu baroku; natomiast ażurowy koszyk na owoce już do klasycyzmu z upodobaniem czerpiącego z bogactwa form kultury antycznej.

Starofrancuskie patery dekoracyjne zostały zamówione w Paryżu w 1838 roku z okazji koronacji cesarza Ferdynanda na króla lombardzko-weneckiego w Mediolanie. Nieznany jest jednak wytwórca, ponieważ duże zamówienia za granicą na dworze zwykło się trzymać w tajemnicy lub załatwiać za pośrednictwem marszałka dworu, aby nie urazić wiedeńskich rzemieślników. Patery wykonano z pozłacanego brązu. Prostokątne lustrzane dna pater wieczorem odbijają światło ze świec kandelabrów. Symboliczne zdobienia, jak również delikatne, wijące się ornamenty roślinne sprawiają wrażenie niezwykłej okazałości.

Po miśnieńskiej manufakturze porcelany drugą najstarszą wytwórnię w Europie założono w 1718 roku w Wiedniu. Wprawdzie w ówczesnym czasie porcelana była ulubionym i drogim przedmiotem dla kolekcjonerów, ale na dworze cesarskim nie znalazła jeszcze uznania. Wyjątek stanowiły desery, które podawano na porcelanie. Fakt, iż około 1800 roku porcelanę uznano za godną stołu cesarskiego, wiąże się także z przetapianiem sreber cesarskich na monety potrzebne w czasach wojen. W 1803 roku cesarz Franciszek zamówił składający się ze 120 sztuk serwis porcelanowy, w tym między innymi 60 talerzy deserowych z widokiem i 24 tak zwane „talerze panoramiczne“ jedyne w swoim rodzaju pod względem jakości jako talerze głębokie. Wybrane w tym celu motywy miały zarówno charakter patriotyczny, jak i romantyczny. Między złotymi paskami dekoracyjnymi goście mogli patrzeć na ziejące lawą wulkany, krajobrazy lodowcowe lub na imponujące przykłady wiedeńskiej architektury – na każdym talerzu umieszczono po trzy widoki z Austrii, Szwajcarii i Włoch, wykonane według starych rycin przez najlepszych malarzy porcelany. Prace nad talerzami trwały pięć lat.

W atrium ustawiono wykonane z pozłacanego brązu patery, które wypełnione słodyczami, zdobiły cesarski stół. Stanowią one część nowofrancuskich pater dekoracyjnych należących do młodego cesarza Franciszka Józefa.

Dzięki księciu Karolowi Aleksandrowi Lotaryńskiemu w zbiorach sreber stołowych znalazła się interesująca i bogata kolekcja wschodnioazjatyckiej porcelany z okresu około 1700 r. Karol Aleksander był młodszym bratem cesarza Franciszka Stefana, małżonka Marii Teresy. W 1744 r. poślubił on jedyną siostrę szwagierki, Marię Annę. Młoda para przeprowadziła się do Brukseli, gdzie Karol Aleksander objął godność namiestnika Niderlandów. Książę oddawał się namiętnie kolekcjonerstwu, co jednakże wpędziło go w znaczne długi. Po śmierci księcia zarządcą spadku został jego siostrzeniec, cesarz Józef II, który oddał większą część zbiorów zmarłego na aukcję w Brukseli. Cenna kolekcja porcelany imari znalazła się jednak na dworze wiedeńskim. Niektóre z zachowanych eksponatów są przykładem interesującej symbiozy między kulturą wschodnioazjatycką i europejską. Są to porcelanowe naczynia z Japonii i Chin, które europejscy złotnicy oprawili w srebro i zaadaptowali do dworskiego użytku. Do tego typu obiektów należą między innymi oprawione w srebro talerze i naczynia, ozdobione wzorami w kolorach niebieskim, czerwonym i złotym, typowych dla porcelany japońskiej owej epoki, której nazwa pochodzi od japońskiego portu Imari, gdzie dokonywano załadunku cennego towaru na statki. Zastawa stołowa przedstawiająca skalisty krajobraz jest prawodopodobnie dziełem wiedeńskich złotników. Przez otwory w srebrnym pniu drzewa wydobywały się pachnące opary, a także w owocach wykonanych z chińskiej emalii kryły się esencje, roztaczające przyjemne wonie.

Zachowany zestaw sztućców podróżnych należał do szczególnie osobistych przedmiotów cesarzowej Marii Teresy. Sporządzono go specjalnie dla władczyni, która nigdy się z nim nie rozstawała. Do zestawu należały: nóż, widelec, widelec do podawania mięs i łyżka oraz kubeczek na jajko, łyżeczka do jajka i do wydobywania szpiku z kości oraz puszeczka na sól. Sztućce te wykonane są ze szczerego złota i pochodzą z połowy XVIII wieku. Dopiero u schyłku XVIII wieku pojawiły się kompletne sztućce stołowe, zestawy przeznaczone dla 12, 24, 36 i więcej osób. Każdorazowa ilość odpowiadała liczbie apostołów lub była ich wieloczynem. Te zestawy o jednolitym wzornictwie zastąpiły osobiste, unikalne w formie sztućce cesarskiej rodziny.

Dlaczego nie zachowały się prawie żadne eksponaty dworskich sreber stołowych z wcześniejszych wieków? Z dwóch powodów: po pierwsze stołowe srebra przetapiano bez skrupułów i przerabiano na nowe zawsze wtedy, gdy były już podniszczone lub nie odpowiadały najnowszej modzie, lub gdy ich właściciel potrzebował pieniędzy. Jednak główną przyczyną przetapiania niemalże wszystkich srebrnych przedmiotów na monety w Austrii pod koniec XVIII wieku były wojny napoleońskie i związane z tym potrzeby finansowe cesarstwa. W tej sytuacji nie czyniono żadnych wyjątków i również dworskie srebra stołowe podzieliły ten los. Srebrne nakrycia zastąpiono porcelanowymi serwisami pochodzącymi z manufaktury wiedeńskiej. Dopiero w latach 1830-1835 zapoczątkowano na wiedeńskim dworze stopniowy powrót do srebrnych zastaw. Wykonanie serwisu zlecono Stefanowi Mayerhoferowi, a później Mayerhofer & Klinkosch względnie J.C. Klinkosch, zajmowali się uzupełnianiem i powiększaniem dworskiej zastawy, która znacznie rozrosła się po zaślubinach cesarza Franciszka Józefa z bawarską księżniczką Elżbietą w 1854 r.

Ten składający się ze 116 części serwis deserowy pochodził z angielskiej manufaktury porcelany Minton i należał do najwspanialszych eksponatów na Wystawie Światowej w Londynie w 1851 r. Nagrodzono go najwyższym wyróżnieniem za estetyczne wykonanie. Zakupiła go angielska królowa Wiktoria i następnie w dowód przyjaźni podarowała część serwisu cesarzowi Franciszkowi Józefowi. Tego kruchliwego dzieła sztuki, z ozdobnymi nieglazurowanymi figurkami biskwitowymi i małymi kubeczkami do angielskiego sosu jajeczno-śmietanowego, dwór wiedeński nigdy nie używał. Kruchliwość tworzywa spowodowała, że tego luksusowego wyrobu nie można było wykorzystać zgodnie z celem przeznaczenia. W tym pomieszczeniu kończy się trasa zwiedzania ekspozycji dworskich sreber stołowych. Proszę udać się teraz na główną kondygnację Hofburga, gdzie czekają na Państwa Muzeum cesarzowej Sisi oraz historyczne apartamenty cesarza Franciszka Józefa i cesarzowej Elżbiety.

Ozdobione przepysznymi lśniącymi sztukateriami i pozłacanymi wazami z brązu schody cesarskie prowadzą nas - jak niegdyś cesarza Franciszka Józefa - na główną kondygnację Hofburga. Hofburg był przez ponad sześć stuleci rezydencją Habsburgów i tym samym sercem Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. Oprócz swojej funkcji jako siedziby władcy i centrum administracyjnego budowla ta była przede wszystkim zimową rezydencją rodziny cesarskiej - natomiast większość lata od XVIII wieku dwór spędzał w pałacu w Schönbrunnie.

W kwietniu 1854 roku niespełna szesnastoletnia księżniczka Elżbieta Bawarska przybyła do Wiednia, aby poślubić swojego kuzyna, cesarza Franciszka Józefa. Po ceremonii zaślubin wprowadziła się do apartamentu w Hofburgu i tak rozpoczęło się jej życie w arystokratycznym świecie wiedeńskiego dworu. Zapraszamy Państwa do obejrzenia Muzeum cesarzowej Sisi – w kolejnych sześciu salach czeka na Państwa spotkanie z „Sisi – mytem i prawdą”. Prosimy o przestrzeganie zakazu fotografowania, który obowiązuje od tego miejsca na całej pozostałej trasie zwiedzania.