做工á人台語工作室 Chò Kang á Lâng Tâi-gí Kang-chok-sek

華語ê『嗆』,台語是beh按怎講? 台語白話字 Tâi-gí POJ (Pe̍h-ōe-jī)


Listen Later


逐家好!又閣到咱做夥開講ê時間--a,這kái欲來紹介幾種華語平平攏講『嗆』ê情境,tī台語--ni̍h有啥物無kâng ê解說。



比論講『這個人講話真嗆』,tī chia這ê『嗆』to̍h是形容這ê人講話真囂俳、真chhio-tiô ê意思。其他閣有幾nā種相對應ê情境,tī節目內底攏會kā逐家說分明,請逐家做夥來參考看覓!感謝!


訂閱做工á人Youtube頻道:https://www.youtube.com/@chokangalang

完整ê漢羅/POJ對照文稿khǹg ti官方網站:https://cho-kang-a-lang.github.io/



漢羅全文:


華語ê『嗆』,台語是beh按怎講?


Ta̍k-ke平安,ta̍k-ke好,歡迎收聽做工á人phá-khé-su̍h-to͘h!我是主持人Bí-leng,今á日beh hâm ta̍k-ke輕鬆來開講!


前1-chām-á,tī網路頂有1句話真chhèng,講:「下晡下班,坐車到下營落車,tī樹á脚行棋。」這句話是beh表現講,tī華語內底ê kāng 1字漢字,tī台語--ni̍h其實是幾lo̍h字無kâng ê字。


像這款ê例其實koh bē少,今á日我beh the̍h來kah ta̍k-ê破豆--ê是另外1字:華語ê『嗆』,漢字ê寫法,倒手pêng是1字門口ê口,正手pêng是1字倉庫ê倉。『嗆』tī華語內底會使分做幾種意思,我有ka小整理--1-下,咱下面1-ê-á 1-ê來káng。


第1種,是teh講水a̍h是湯湯ê物件走ùi肺管 --入-去。Che tī台語,咱ē講「cha̍k」。比論講lim水ê時陣無細jī去cha̍k--tio̍h,a̍h是像A郎廣播劇內底,烏狗兄A明leh食A郎hō͘--伊ê秫米丸á,伊iau過頭,食kah siuⁿ雄soah去cha̍k--tio̍h。



第2種,ûn-á是物件走入去肺管,m̄-koh chit pái m̄是水,是氣,像講是燒燙燙ê水氣,火煙,甚至是化學藥劑。因為án-ne去傷--tio̍h,華語講號做『吸入性嗆傷』。咱台語有1字「chhèng」,to̍h是teh講:「因為蒸汽a̍h是ē爆炸ê物件,造成人燙--tio̍h,受tio̍h火傷」。咱ka the̍h來chia用,頂面ê情形咱to̍h會使講做:「肺管去hō͘火煙chhèng--tio̍h。」



第3種,是teh講氣味真刺激。Che tī台語,咱ē講「kàng」。可比講:「Oa-sá-bih ē kàng鼻」,a̍h是講:「Hit間工場排--出-來ê煙,臭kāⁿ-kāⁿ,真歹味,實在有夠kàng。」


這字「kàng」,我ē koh想beh ka發揮--1-下。伊ê範圍ē phēng華語ê『嗆』koh khah闊,會使講to̍h是teh形容刺激ê感覺,só͘-pái皮膚ê刺激mā會用「kàng」,親像講,痠痛藥布siuⁿ過涼,tah tio̍h chiok kàng。Iáu-Koh有1種「刺激」是無形--ê:「Kàng」mā會使the̍h來講「受氣ê時目睭kâng gîn」ê動作,像四季紅內底hit句:「肉吻笑,目睭kàng」,意中人ê嘴角bún-bún-á笑,koh假仙leh受氣兼使目尾kā你gîn,喔!是m̄是真刺激!!以上是我teh講笑--lah,to̍h sī藉in kāng音,來做1 ê心適ê聯想án-ne。



第4種,我先講我認為這ê用法to̍h是ùi台語ê「chhiàng(唱)」來--ê,因為「chhiàng」nā變調,tú好kah『嗆』kāng音。台語ê「chhiàng」,原底ê意思是「大聲hoah」,mā有「講ho͘明」ê意思,像講「chhiàng明」a̍h是講「明呼明chhiàng」,to̍h是話先踏頭前,ta̍k-ê講ho͘好án-ne。


後--來延伸--出來ê用法,「chhiàng」soah有「放刁」,a̍h是講tī網路、媒體公開kâng罵」ê意思,像「唱聲」,「唱注(chhiàng-tù)」。比論講「米國總統Trump chhiàng講beh kā對中國ê關稅giâ到100 pha。」這ê延伸ê意思,chŏaⁿ chiâⁿ做現此時台灣華語『嗆』ê用法。是án-chóaⁿ我ē講che是受台語影響,因為nā準是tī中國,kāng款ê意思,in一般ē講『揚言』,『放話』,『挑釁』,a̍h是in ê網路流行語『懟ㄉㄨㄟˇ』。Koh有,「chhiàng聲」chit ê詞,有時ē去hō͘中文ê使用者寫做『嗆聲』,m̄-koh咱自然tek to̍h ē ka讀做「chhiàng聲」,因為che確實to m̄是華語詞--lih。



上尾1種,是teh講1款煮食ê手路,號做『嗆鍋』,意思是tī料理beh起鼎進前,chūn大火,kā豆油,酒,醋chiah-ê佮味--ê ka摻--lòe,用iām火來kā芳氣逼--出-來。Che咱台語會當án-chóaⁿ講?Ah,我已經講--出-來-ah,to̍h是「逼芳氣」--lah!


Án-ne,咱今á日話仙to̍h話到chia!Ta̍k-ke聽了有siáⁿ-mih想法,lóng真歡迎lín留話hō͘--goán,咱做夥來開講!Á nā有kah意goán ê節目,mā誠心邀請lín來kā goán ê頻道chhi̍h讚,訂閱,分享,hō͘ goán有機會接觸tio̍h koh-khah chē對台語有趣味ê朋友!Ló͘-la̍t,再會~






POJ Choân-bûn:



Hôa-gí ê『嗆』,Tâi-gí sī beh án-chóaⁿ kóng?


Ta̍k-ke pêng-an, ta̍k-ke hó, hoan-gêng siu-thiaⁿ Chò-kang-á-lâng phá-khé-su̍h-to͘h! Góa sī chú-chhî-jîn Bí-leng, kin-á-ji̍t beh hâm ta̍k-ke khin-sang lâi khai-káng!


Chêng 1-chām-á, tī bāng-lō͘-téng ū 1 kù ōe chin chhèng, kóng: “E-po͘ hā-pan, chē chhia kàu Ē-iâⁿ lo̍h-chhia, tī chhiū-á-kha kiâⁿ-kî.” Chit kù ōe sī beh piáu-hiān kóng, tī Hôa-gí lāi-té ê kāng 1 jī hàn-jī, tī Tâi-gí--ni̍h kî-si̍t sī kúi-lo̍h jī bô-kâng ê jī.



Chhiūⁿ chit khoán ê lē kî-si̍t koh bē chió, kin-á-ji̍t góa beh the̍h-lâi kah ta̍k-ê phò-tāu--ê sī lēng-gōa 1 jī: Hôa-gí ê『嗆』, Hàn-jī ê siá-hoat tò-chhiú-pêng sī 1 jī mn̂g-kháu ê kháu, chiàⁿ-chhiú-pêng sī 1 jī chhng-khò͘ ê chhng. 『嗆』tī Hôa-gí lāi-té ē-sái hun-chò kúi chióng ì-sù, góa ū ka sió chéng-lí--1-ē, lán ē-bīn 1-ê-á 1-ê lâi káng:



Tē 1 chióng, sī teh kóng chúi a̍h sī thng-thng ê mi̍h-kiāⁿ cháu ùi hì-kńg --ji̍p-khì. Che tī Tâi-gí, lán ē kóng “cha̍k”. Pí-lūn-kóng lim-chúi ê sî-chūn bô-sè-jī khì cha̍k--tio̍h, a̍h sī chhiūⁿ A-lông kóng-pò͘-kio̍k lāi-té, O͘-káu-hiaⁿ A-bêng leh chia̍h A-lông hō͘--i ê chu̍t-bí-oân-á, i iau kòe-thâu, chia̍h kah siuⁿ hiông soah khì cha̍k--tio̍h.



Tē 2 chióng, ûn-á sī mi̍h-kiāⁿ cháu ji̍p-khì hì-kńg, m̄-koh chit pái m̄-sī chúi, sī khì, chhiūⁿ kóng sī sio-thǹg-thǹg ê chúi-khì, hóe-ian, sīm-chì sī hòa-ha̍k io̍h-che. In-ūi án-ne khì siong--tio̍h, Hôa-gí kóng hō-chò『吸入性嗆傷』. Lán Tâi-gí ū 1 jī “chhèng”, to̍h sī teh kóng: “in-ūi cheng-khì a̍h sī ē po̍k-chà ê mi̍h-kiāⁿ, chō-sêng lâng thǹg--tio̍h, siū tio̍h hóe-siong. Lán ka the̍h lâi chia ēng, téng-bīn ê chêng-hêng, lán to̍h ē-sái kóng chò: “Hì-kńg khì hō͘ hóe-ian chhèng--tio̍h.”



Tē 3 chióng, sī teh kóng khì-bī chin chhì-kek. Che tī Tâi-gí, lán ē kóng “kàng”. Khó-pí-kóng: “Oa-sá-bih ē kàng-phīⁿ”, a̍h sī kóng: “Hit keng kang-tiûⁿ pâi--chhut-lâi ê ian, chhàu kāⁿ-kāⁿ, chin pháiⁿ bī, si̍t-chāi ū kàu kàng.”



Chit jī “kàng”, góa ē koh siūⁿ-beh ka hoat-hui--1-ē. I ê hoān-ûi ē phēng Hôa-gí ê『嗆』koh khah khoah, ē-sái kóng to̍h sī teh hêng-iông chhì-kek ê kám-kak, só͘-pái phôe-hu ê chhì-kek mā ē-sái iōng “kàng”, chhin-chhiūⁿ kóng, sng-thiàⁿ io̍h-pò͘ siuⁿ kòe liâng, tah tio̍h chiok kàng. Iáu koh ū 1 chióng “chhì-kek” sī bû-hêng--ê: “kàng” mā ē-sái the̍h lâi kóng “siū-khì ê sî ba̍k-chiu kâng gîn” ê tōng-chok, chhiūⁿ Sù-kùi-hông lāi-té hit kù: “Bah-bún chhió, ba̍k-chiu kàng”, ì-tiong-jîn ê chhùi-kak bún-bún-á chhiò, koh ké-sian leh siū-khì kiam sái ba̍k-bóe kā lí gîn, o͘h! Sī m̄ sī chin chhì-kek!! Í-siōng sī góa teh kóng-chhiò--lah, to̍h sī chià in kāng im, lâi chò 1 ê sim-sek ê liân-sióng án-ne.



Tē 4 chióng, góa seng kóng góa jīn-ûi chit ê iōng-hoat to̍h sī ùi Tâi-gí ê “唱(chhiàng)” lâi--ê, in-ūi “chhiàng” nā piàn-tiāu tú-hó kah『嗆』kāng im. Tâi-gí ê “chhiàng”, goân-té ê ì-sù sī “tōa-siaⁿ hoah”, mā ū “kóng ho͘ bêng” ê ì-sù, chhiūⁿ-kóng “chhiàng-bêng” a̍h sī kóng “bêng-ho͘ bêng-chhiàng”, to̍h sī ōe seng tah thâu-chêng, ta̍k-ê kóng ho͘ hó án-ne.



Āu--lâi iân-sin--chhut-lâi ê iōng-hoat, chhiàng soah ū “pàng-tiau”, a̍h sī kóng tī bāng-lō͘, mûi-thé kong-khai kâng mē ê ì-sù. Chhiūⁿ chhiàng-siaⁿ, chhiàng-tù. Pí-lūn-kóng “Bí-kok chóng-thóng Trump chhiàng kóng beh kā tùi Tiong-kok ê koan-sòe giâ kàu 100 pha.” Chit ê iân-sin ê ì-sù chŏaⁿ chiâⁿ-chò hiān-chhú-sî Tâi-oân Hôa-gí 『嗆』ê iōng-hoat.



Sī án-chóaⁿ góa ē kóng che sī siū Tâi-gí éng-hióng, in-ūi nā-chún sī tī Tiong-kok, kāng-khoán ê ì-sù, in it-poaⁿ ē kóng 『揚言』,『放話』,『挑釁』, a̍h sī in ê bāng-lō͘ liû-hêng-gí 『懟ㄉㄨㄟˇ』。Koh ū, chhiàng-siaⁿ chit ê sû, ū-sî ē khì hō͘ Tiong-bûn ê sú-iōng-chiá siá chò 『嗆聲』, m̄-koh lán chū-jiân tek to̍h ē ka tha̍k chò “chhiàng-siaⁿ”, in-ūi che khak-si̍t to m̄-sī Hôa-gí-sû--lih.



Siōng-bóe 1 chióng, sī teh kóng 1 khoán chú-chia̍h ê chhiú-lō͘, hō-chò『嗆鍋』, ì-sù sī tī liāu-lí beh khí-tiáⁿ chìn-chêng, chūn tōa-hóe, kā tāu-iû, chiú, chhò͘ chiah-ê kah-bī--ê ka chham--lòe, iōng iām-hóe lâi kā phang-khùi pek--chhut-lâi. Che lán Tâi-gí ē-tàng án-chóaⁿ kóng? Ah, góa í-keng kóng--chhut-lâi-ah, to̍h sī “pek phang-khùi”--lah!



Án-ne, lán kin-á-ji̍t ōe-sian to̍h ōe kàu chia! Ta̍k-ke thiaⁿ liáu ū siáⁿ-mih siūⁿ-hoat, lóng chin hoan-gêng lín lâu-ōe hō͘--goán, lán chò-hóe lâi khai-káng! Á nā ū kah-ì goán ê chiat-bo̍k, mā sêng-sim iau-chhiáⁿ lín lâi kā goán ê pîn-tō chhi̍h chán, tēng-oa̍t, hun-hióng, hō͘ goán ū ki-hōe chiap-chhiok tio̍h koh-khah chē tùi Tâi-gí ū chhù-bī ê pêng-iú! Ló͘-la̍t, chài-hōe.



文稿/主持/人聲編輯︱柯王炳勳 Bí-leng

潤稿/校對︱蔡逸民 BuLuhSuh

配樂︱陳曉怡 Niau-tāu

字幕︱林于真 A-chin

圖︱AI製圖

影片︱陳姿樺 Ko͘-chiáu

--
Hosting provided by SoundOn

...more
View all episodesView all episodes
Download on the App Store

做工á人台語工作室 Chò Kang á Lâng Tâi-gí Kang-chok-sekBy Chò-kang-á-lâng Kang-chok-sek 做工á人工作室


More shows like 做工á人台語工作室 Chò Kang á Lâng Tâi-gí Kang-chok-sek

View all
台灣人台灣事 by Hena Ma

台灣人台灣事

72 Listeners

台灣通勤第一品牌 by 台灣通勤第一品牌

台灣通勤第一品牌

309 Listeners

GK爸爸原創故事繪本 by GK爸爸說故事

GK爸爸原創故事繪本

110 Listeners

我們家的睡前故事 by 我們家的睡前故事

我們家的睡前故事

178 Listeners

從前從前 by 童話阿姨

從前從前

439 Listeners

豬探長推理故事集 by 如果兒童劇團

豬探長推理故事集

585 Listeners

布袋戲,講予恁聽 by 義興閣掌中劇團

布袋戲,講予恁聽

5 Listeners

阿媽講古予你聽 ~ 台語繪本唸讀 by Lee Yuang Fang

阿媽講古予你聽 ~ 台語繪本唸讀

9 Listeners

公視台語台 by 公視臺語台

公視台語台

15 Listeners

李講古我來聽・用台語講100個台灣人的故事 by 用台語講100個台灣人的故事

李講古我來聽・用台語講100個台灣人的故事

33 Listeners

做伙學台語 by NER國立教育廣播電臺

做伙學台語

5 Listeners

強哥為你說故事 by 如果兒童劇團

強哥為你說故事

68 Listeners

3Q陳柏惟 by 陳柏惟

3Q陳柏惟

43 Listeners

純台語說故事 by 台語放送頭

純台語說故事

3 Listeners

【戀戀曾文溪】台語廣播劇 by 曾文溪電台

【戀戀曾文溪】台語廣播劇

2 Listeners