30 stycznia 1933 r. jest jedną z najbardziej złowieszczych dat w dziejach. Tego dnia na urząd kanclerza Rzeszy Niemieckiej został powołany Adolf Hitler. O okolicznościach temu towarzyszących i przekształcenia Niemiec w system dyktatury rozmawiają dr Krzysztof Rak i prof. Stanisław Żerko.

AfD budzi powszechne zainteresowanie obserwatorów niemieckiej sceny politycznej. Stosunkowo młoda i niewielka partia polityczne zyskuje sondażowe wsparcie wyborców na poziomie 20%. Niepokój budzi jej profil – populizm, antyelitaryzm, prorosyjskość, a nawet volkizm są charakterystyczne dla jej komunikacji politycznej. O obecnej kondycji partii i jej pozycji na scenie niemieckiej w okresie przedwyborczym z drem Mateuszem Wilińskim rozmawia dr Piotr Kubiak.

Nasi koledzy nagrali tę rozmowę na kilka godzin przed zamachem w Aschaffenburgu.

Co doprowadziło do rozłamu w Die Linke i jakie są różnice ideologiczne oraz programowe między tą partią a Sojuszem Sahry Wagenknecht? Czy podzielona lewica ma szansę odbudować swoją pozycję przed nadchodzącymi wyborami? Jakie pomysły na odnowę rozważa Die Linke?

O tych i innych kwestiach związanych z niemiecką lewicą rozmawiają Patrycja Tepper i dr Piotr Kubiak.

Zapraszamy do słuchania!

W grudniu 2024 r. Instytut Zachodni obchodził 80 rocznicę powstania, co stało się okazją do wspomnienia o założycielach placówki. Wśród badaczy zgromadzonych wokół idei powstania Instytutu znalazła się między innymi Maria Kiełczewska-Zaleska. Poznańska geografka już w latach 30. XX w. podejmowała zagadnienie polsko-niemieckiej granicy oraz osadnictwa, a opracowana przez nią podczas wojny praca o granicy na Odrze stała się pierwszą opublikowaną przez IZ (napisana wspólnie z Andrzejem Grodkiem).

Swoimi wspomnieniami na temat badaczki podzielił się Andrzej Zaleski - syn Profesorki, który Małgorzacie Bukiel opowiedział o działalności Matki z okresu wojny i swoich wspomnieniach jako młodego człowieka spędzającego czas w kręgu Instytutu Zachodniego.

We wrześniu 1944 r. Alfred Menesebach jako członek Technische Nothilfe burzył powstańczą Warszawę, fotografując na bieżąco niszczycielską działalność swojego oddziału. Fotografie te stały się ważną częścią archiwum fotograficznego, które powstawało w jego biurze architektonicznym w okupowanym Lesznie. Do prywatnego archiwum Mensebacha wchodziły też zdjęcia jego projektów architektonicznych oraz nazistowskich uroczystości w Kraju Warty.

O tej kolekcji fotograficznej i jej twórcy rozmawiają Artur Michalak z Muzeum Okręgowego w Lesznie oraz dr Bogumił Rudawski z Instytutu Zachodniego w Poznaniu, redaktorzy tomu „Nazista – architekt – fotograf. Fotografie z kolekcji Alfreda Mensebacha”.

Link do kupna książki: https://www.iz.poznan.pl/ksiegarnia/pl/strona-glowna/242-nazista-architekt-fotograf-fotografie-z-kolekcji-alfreda-mensebacha.html

Zapraszamy do rozmowy z Prof. Stanisławem Żerko i dr. Krzysztofem Rakiem, którzy analizują reakcję rządzącej w Niemczech socjaldemokracji na wprowadzenie stanu wojennego w Polsce w 1981 roku. Tematem rozmowy jest także zachodnioniemiecka Ostpolitik w okresie rządów kanclerzy Willy Brandta i Helmuta Schmidta.

W kolejnym odcinku podcastu Deutsche Wirtschaft Deutsche Wirtschaft dr Justyna Schulz oraz dr Piotr Andrzejewski przyglądają się gospodarczym przyczynom rozpadu rządu w Niemczech. Drugi z rzędu rok recesji wymusił na politykach potrzebę prowadzenia aktywniejszej polityki gospodarczej. Jednakże członkowie koalicji zaprezentowali diametralnie różne wizje polityki pobudzenia gospodarki; tak różne, że doprowadziło to do rozpadu koalicji. Jakie były główne argumenty i jak plasują się one w szerszej dyskusji o spadającej konkurencyjności Europy? - na te pytania postaramy się odpowiedzieć w podcaście Deutsche Wirtschaft.

5 listopada 2024 r. Amerykanie dokonali wyboru – do Białego Domu powróci Donald Trump. Wynik ten wywołuje konsekwencje znacznie szersze niż tylko w kontekście amerykańskim. Przygotowania na taki scenariusz były w Europie rozpatrywane na długo przed samymi wyborami w USA. O konsekwencjach wygranej Trumpa dla Republiki Federalnej Niemiec i reakcjach Berlina oraz szerzej – o jej wpływie na układ transatlantycki opowiada w podcaście Instytutu Zachodniego prof. Jadwiga Kiwerska w rozmowie z dr. Tomaszem Morozowskim.

Intensywny spór pomiędzy Olafem Scholzem, kanclerzem federalnym, i Christianem Lindnerem, federalnym ministrem finansów, doprowadził ostatecznie do rozpadu koalicji federalnej. Opuścili ją liberałowie, którzy od 2021 r. współrządzili Niemcami wraz ze socjaldemokratami i zielonymi.

Dr Piotr Kubiak i dr Mateusz Wiliński w rozmowie o tym, co doprowadziło do krachu niemieckiej koalicji federalnej i o tym, co w związku z tym będzie się dziać w najbliższym czasie na niemieckiej scenie politycznej.

Odzyskanie przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918 r. był wynikiem niezwykle korzystnej koniunktury międzynarodowej – wszyscy trzej zaborcy ponieśli klęskę w Wielkiej Wojnie. Odbudowane państwo było jednym z głównych beneficjentów systemu wersalskiego, jak nazwano nowy porządek międzynarodowy w Europie. Wkrótce jednak Polska musiała zmierzyć się z próbami podważenia nowego ładu. Rozmawiają o tym znawcy polskiej i niemieckiej polityki zagranicznej, prof. Stanisław Żerko i dr Krzysztof Rak.