معرفی کتاب-"چگونه انسان‌ها اهمیت پیدا می‌کنند؟" اخرین کتاب آیزاک (اسحاق) و اورا پریللتنسکی است که بطرز زیبایی به مقوله اهمیت داشتن و مهم بودن انسان‌ها می‌پردازد.

چه می‌شود که برای دیگران اهمیت پیدا می‌کنیم؟ چرا برخی احساس می‌کنند که اصولاً مهم نیستند و به اصطلاح، دیگران انها را نمی‌بینند و به حساب نمی‌آورند. این نامرئی بودن چه اثراتی بر رفتار ما دارد؟ عوارض احساس دیده نشدن در محیط خانواده، تحصیل و کار چیست؟

پریللتنسکی‌ها بخوبی به اهمیت احساس دیده شدن و در نگاه دیگران جایگاهی داشتن اشاره می‌کنند. احساس اینکه بود و نبود ما برای اطرافیان یکی است از دردناک‌ترین تجربیات فردی است. عده‌ایی در پاسخ به آن افسرده می‌شوند و عده‌ایی به خشونت رو می‌آورند. از پانزده قاتل گروهی که به صورت کور به مردم در مدارس یا محل‌های عمومی شلیک کرده بودند در سیزده نفر احساس طرد و ندیده شدن برجسته بود. دیده نشدن به فرسودگی شغلی، خستگی مزمن و بی‌انگیزگی و انفصال سازمانی منجر می‌شود.

بخش مهمی از عزت نفس و سلامت روان ما نیز متکی به این حس است که حداقل برای عده‌ایی ولو اندک، مهم هستیم و نبود ما احساس خواهد شد.

به اعتقاد آنها احساس مهم بودن دو طرفه است. برای اینکه حس کنیم برای دیگران مهم هستیم لازم است ما نیز به جای خود به زندگی آنها چیزی بیفزاییم. احساس ارزشمندی با دادن احساس ارزش به دیگران یک عمل متقابل است.

پریللتنسکی‌ها معتقدند بخش عمده احساس بی‌اهمیتی نه برخاسته از روان فرد بلکه پویایی مشکل‌ساز جوامع متکی بر "فرهنگ من" است. روابط حاکم در واقع به بخش قابل توجه‌ایی از مردم اجازه نمی‌دهند که فرصتی برای اهمیت داشتن بیابند و با وجود فراگیر شدن نوعی فرهنگ القایی به کودکان که "تو مهم هستی" در عمل و واقعیت این مسئله برای تعداد زیادی اتفاق نمی‌افتد.

این کتاب فقط به مقوله اهمیت داشتن بسنده نکرده و به ریشه‌های احساس رضایتمندی در زندگی و نیک‌زیستی می‌پردازد. اینکه چگونه افراد برای خود هدف می‌سازند، احساس خود کارآمدی و داشتن معنا در محیط خانواده، تحصیل یا کار می‌کنند و به شبکه یا گروهی تعلق می‌یابند تا خود را دارای اهمیت ببینند.

#دکتر_آذرخش_مکری

معرفی کتاب- "پایان تروما" کتاب جذاب و روشنگری است که حدود چهار سال پیش توسط جورج بونانو، استاد روانشناسی بالینی دانشگاه کلمبیا نوشته شده است. بونانو پژوهش‌های زیادی در حوزه سوگ، تروما و تاب‌آوری دارد. این کتاب اخیر او مورد توجه خاصی قرار گرفته است زیرا تا حدودی به رویکرد غالب به مسئله تروما و عوارض آن در انسان‌ها نگرشی انتقادی ارائه می‌دهد.

بونانو معتقد است درباره آسیب‌زایی وقایع ناگوار و تاثیرات آن بر روان ما یک نگرش یکطرفه وجود دارد و در بیشتر موارد تروما با مفاهیمی چون اختلال دیسترس بعد از سانحه در هم آمیخته است. این در حالیست که بسیاری از شهروندان بعد از وقایع ناگوار نوعی تاب‌آوری قوی یا بهبودی زودهنگام نشان می‌دهند. او حتی فراتر رفته و ادعایی بسیار چالش برانگیز مطرح می‌کند. او مدعی است در نوشته‌های قبل از اواخر قرن نوزدهم باور به اثر ماندگار و فراگیر تروما بر روان و بدن، گزارش‌های گسترده‌ایی دیده نمی‌شود و فرص همگانی بر این بوده که انسان‌ها بعد از وقایع ناگوار خودبخود به سلامت و کارکرد عادی باز می‌گردند.

حساسیت به نقش تروما و برجسته سازی ان بعنوان سرمنشا بسیاری از اختلالات، به گفته بونانو یک باور معاصر است که نیازمند نوعی تعدیل است.

بسیاری از انسان‌ها در برخورد با ناملایمات حالت انعطاف‌پذیر و مقاوم دارند. او به بررسی ویزگی‌ها و سبک‌های رفتاری و ذهنی این عده می‌پردازد. این بخش از کتاب می‌تواند الهام بخش درمانگران و آسیب دیدگان از تروما باشد.

به نظر من کتاب بونانو دریچه‌ایی تامل برانگیز به مقوله همیشه مطرح تاثیر استرس و تروما بر زندگی ما می‌گشاید و خواندن آنرا توصیه می‌کنم.

کتاب پایان تروما اثر جورج بونانو - ۱

"پایان تروما" کتاب جذاب و روشنگری است که حدود چهار سال پیش توسط جورج بونانو، استاد روانشناسی بالینی دانشگاه کلمبیا نوشته شده است. بونانو پژوهش‌های زیادی در حوزه سوگ، تروما و تاب‌آوری دارد. این کتاب اخیر او مورد توجه خاصی قرار گرفته است زیرا تا حدودی به رویکرد غالب به مسئله تروما و عوارض آن در انسان‌ها نگرشی انتقادی ارائه می‌دهد.

بونانو معتقد است درباره آسیب‌زایی وقایع ناگوار و تاثیرات آن بر روان ما یک نگرش یکطرفه وجود دارد و در بیشتر موارد تروما با مفاهیمی چون اختلال دیسترس بعد از سانحه در هم آمیخته است. این در حالیست که بسیاری از شهروندان بعد از وقایع ناگوار نوعی تاب‌آوری قوی یا بهبودی زودهنگام نشان می‌دهند. او حتی فراتر رفته و ادعایی بسیار چالش برانگیز مطرح می‌کند. او مدعی است در نوشته‌های قبل از اواخر قرن نوزدهم باور به اثر ماندگار و فراگیر تروما بر روان و بدن، گزارش‌های گسترده‌ایی دیده نمی‌شود و فرص همگانی بر این بوده که انسان‌ها بعد از وقایع ناگوار خودبخود به سلامت و کارکرد عادی باز می‌گردند.

حساسیت به نقش تروما و برجسته سازی ان بعنوان سرمنشا بسیاری از اختلالات، به گفته بونانو یک باور معاصر است که نیازمند نوعی تعدیل است.

بسیاری از انسان‌ها در برخورد با ناملایمات حالت انعطاف‌پذیر و مقاوم دارند. او به بررسی ویزگی‌ها و سبک‌های رفتاری و ذهنی این عده می‌پردازد. این بخش از کتاب می‌تواند الهام بخش درمانگران و آسیب دیدگان از تروما باشد.

به نظر من کتاب بونانو دریچه‌ایی تامل برانگیز به مقوله همیشه مطرح تاثیر استرس و تروما بر زندگی ما می‌گشاید و خواندن آنرا توصیه می‌کنم.

------------ منابع تکمیلی -----------

------------ پلتفرم‌های دیگر جهت دسترسی به مطالب ----------

Telegram: https://t.me/DrAzarakhshMokri

Instagram:  

 / azarakhshmokri  

چه کسانی در بحران‌ها نمی‌شکنند؟ -گفتگوی دکتر نریمان صدری با دکتر آذرخش مکری

زیمان

https://www.youtube.com/watch?v=rIhlOhqe9XM&t=4s

چه کسانی در بحران‌ها نمی‌شکنند؟ -گفتگوی دکتر نریمان صدری با دکتر آذرخش مکری

زیمان

https://www.youtube.com/watch?v=IjSO_1HpmbM

کتاب یافتن معنا آخرین اثر استیون هاینه - 2

معرفی کتاب

"یافتن معنا" آخرین اثر استیون هاینه روانشناس برجسته کانادایی و استاد دانشگاه بریتیش کلمبیاست.

هاینه تسلط بالایی به روانشناسی فرهنگی دارد و کتاب درسی جامع او به همین نام به چاپ چهارم رسیده است. وی همچنین مولف کتاب تاثیرگذاری است بنام " دی ان ای سرنوشت نیست" که مورد توجه بسیاری قرار گرفته است.

در این کتاب اخیر، هاینه به فرایند و چگونگی تهی شدن زندگی از معنا و شکل‌گیری نوعی احساس پوچی از نگاه علوم رفتاری می‌پردازد.

بعنوان مثال یکی از عوامل تاثیرگذار در احساس معنی‌داری زندگی تعلق مستحکم به دسته یا گروه‌های انسانی است. افراد وقتی در شبکه‌های متراکم انسانی هستند درباره معنی زندگی کمتر سوال می‌کنند و برعکس هنگامی که دچار بحران پوچی می‌شوند با تاکید فزاینده به باورهای گروهی رو می‌آورند.

افزایش انتخاب‌ها و داشتن آزادی عمل برخلاف انتطار می‌تواند به بحران بی‌معنی بودن در برخی منجر شود.

تروماها نیز نقش دوگانه و بحث‌انگیزی دارند. در عده‌ایی مواجه شدن با مرگ به فروپاشی و علایم اضطرابی منجر می‌شود ولی عده‌ایی با کمال تعجب بعد از آن مدعی یافتن معنا در زندگی می‌شوند.

ظاهرا وقتی انسان‌ها به حالت "پوچی" یا بی‌معنا شدن آلبر کامویی نزدیک می‌شوند مکانیسم‌های روانشناختی برای مقابله با این حالات فعال می‌گردد. هاینه در کتاب خود به آزمایش‌ها و مداخلات متعدد و جالب روانشناسی اشاره می‌کند که می‌توانند به تشدید یا تخفیف حالت پوچی منجر شوند. او در انجام بسیاری از این پژوهش‌ها نقش داشته است و سعی می‌کند به یک جمع‌بندی برسد که مغز و ذهن ما چگونه سعی در اجتناب از رسیدن به بن بست معنایی دارد.

البته این کتاب چنانکه او اعتراف دارد راهنمای برون رفت از احساس بی‌معنی بودن زندگی نیست و برای درمان علاقمندان نوشته نشده‌است. اما او بنوعی مدعی است که علم تجربی می‌تواند مقوله معنا در زندگی و چگونگی تکوین آن از کودکی را بررسی کند. او در "مدل نگهداری معنا" به این فرایندها اشاره می‌کند.

بخش‌هایی از این کتاب شبیه و برگرفته از کتاب دیگری بنام "کرم در هسته" و نظریه مدیریت وحشت است که پیش‌تر آنرا معرفی کرده‌ام. اما از مقوله وحشت از مرگ و تباهی فراتر می‌رود.

آیا بشر معاصر انگونه که اریک فروم نگران آن بود، درگیر بحران معنا است؟ آیا علوم رفتاری قادر به رمزگشایی از این مهم و ارائه راهکار هستند؟ تبعات افت احساس معنا در زندگی چه می‌تواند باشد؟

امیدوارم در برنامه زنده فردا تا حدودی به این مسائل در قالب معرفی این کتاب بپردازم.

نگاهی متفاوت به مسئله تروما - ویژه برنامه جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل

۱۴۰۴/۰۴/۰۴

معرفی کتاب

"یافتن معنا" آخرین اثر استیون هاینه روانشناس برجسته کانادایی و استاد دانشگاه بریتیش کلمبیاست.

هاینه تسلط بالایی به روانشناسی فرهنگی دارد و کتاب درسی جامع او به همین نام به چاپ چهارم رسیده است. وی همچنین مولف کتاب تاثیرگذاری است بنام " دی ان ای سرنوشت نیست" که مورد توجه بسیاری قرار گرفته است.

در این کتاب اخیر، هاینه به فرایند و چگونگی تهی شدن زندگی از معنا و شکل‌گیری نوعی احساس پوچی از نگاه علوم رفتاری می‌پردازد.

بعنوان مثال یکی از عوامل تاثیرگذار در احساس معنی‌داری زندگی تعلق مستحکم به دسته یا گروه‌های انسانی است. افراد وقتی در شبکه‌های متراکم انسانی هستند درباره معنی زندگی کمتر سوال می‌کنند و برعکس هنگامی که دچار بحران پوچی می‌شوند با تاکید فزاینده به باورهای گروهی رو می‌آورند.

افزایش انتخاب‌ها و داشتن آزادی عمل برخلاف انتطار می‌تواند به بحران بی‌معنی بودن در برخی منجر شود.

تروماها نیز نقش دوگانه و بحث‌انگیزی دارند. در عده‌ایی مواجه شدن با مرگ به فروپاشی و علایم اضطرابی منجر می‌شود ولی عده‌ایی با کمال تعجب بعد از آن مدعی یافتن معنا در زندگی می‌شوند.

ظاهرا وقتی انسان‌ها به حالت "پوچی" یا بی‌معنا شدن آلبر کامویی نزدیک می‌شوند مکانیسم‌های روانشناختی برای مقابله با این حالات فعال می‌گردد. هاینه در کتاب خود به آزمایش‌ها و مداخلات متعدد و جالب روانشناسی اشاره می‌کند که می‌توانند به تشدید یا تخفیف حالت پوچی منجر شوند. او در انجام بسیاری از این پژوهش‌ها نقش داشته است و سعی می‌کند به یک جمع‌بندی برسد که مغز و ذهن ما چگونه سعی در اجتناب از رسیدن به بن بست معنایی دارد.

البته این کتاب چنانکه او اعتراف دارد راهنمای برون رفت از احساس بی‌معنی بودن زندگی نیست و برای درمان علاقمندان نوشته نشده‌است. اما او بنوعی مدعی است که علم تجربی می‌تواند مقوله معنا در زندگی و چگونگی تکوین آن از کودکی را بررسی کند. او در "مدل نگهداری معنا" به این فرایندها اشاره می‌کند.

بخش‌هایی از این کتاب شبیه و برگرفته از کتاب دیگری بنام "کرم در هسته" و نظریه مدیریت وحشت است که پیش‌تر آنرا معرفی کرده‌ام. اما از مقوله وحشت از مرگ و تباهی فراتر می‌رود.

آیا بشر معاصر انگونه که اریک فروم نگران آن بود، درگیر بحران معنا است؟ آیا علوم رفتاری قادر به رمزگشایی از این مهم و ارائه راهکار هستند؟ تبعات افت احساس معنا در زندگی چه می‌تواند باشد؟

امیدوارم در برنامه زنده فردا تا حدودی به این مسائل در قالب معرفی این کتاب بپردازم.

------------ منابع تکمیلی -----------

بحثی درباره‌ی کتاب کرم در هسته:   

 • بحثی درباره‌ی کتاب: کرمِ در هسته؛ بیست و د...  

نگاهی به مقوله‌ی طردشدگی:   

 • طردشدگی اجتماعی و تنهایی؛ قسمت اول؛ دکتر آ...  

اثر دشواری فرایند ورود به گروه:   

 • اثر دشواری فرایند ورود به گروه در دوست داش...  

مسئله‌ی عادت‌ها:   

 • عادت ها از شکل گیری تا تغییر آنها | قسمت ا...  

------------ پلتفرم‌های دیگر جهت دسترسی به مطالب ----------

Telegram: https://t.me/DrAzarakhshMokri

Instagram:  

 / azarakhshmokri  

دکتر آذرخش مکری

روانپزشک

روانپزشکی

#دکتر_آذرخش_مکری

معرفی کتاب

هنگامی که در زندگی با آسیب، تراژدی یا ناملایمات مواجه می‌شویم می‌توانیم پاسخ‌های مختلفی را برگزینیم. یک مسیر این است که بواسطه رنج‌ها و ناکامی‌ها در قالب قربانی یا آسیب دیده رفته و خود را مستحق برخورد ویژه و امتیاز مادی یا عاطفی بدانیم. به اعتقاد اسکات بری کافمن این نقش قربانی که ممکن است با نوعی خود-تشخیص گذاری و پزشکی سازی همراه شود، مسیر مخربی است که ما را بسوی قهقرا برده و باعث ماندن در شرایط آسیب می‌شود. این مسئله بخشی از نوعی نارسیسیم یا خودشیفتگی نوروتیک یا آسیب‌پذیر را تشکیل می‌دهد.

در سال‌های اخیر به نقش تروما و مقوله غفلت و رهاشدن عاطفی در روانپزشکی و روانشناسی بطرز جدی اشاره شده است. افرادی مانند بسل ون در کولک یا گابور ماته تالیفات مشهوری درباره جنبه تخریبی تروماهای کودکی عرضه کرده‌اند. مفهوم رهاشدگی در کودکی نیز بطور روز افزونی مورد توجه درمانگران قرار گرفته است و آنرا منشا بخش مهمی از ناکامی و ناخوشنودی‌های بزرگسالی می‌دانند.

در مقابل نویسندگانی چون جورج بونانو و کافمن مدعی هستند که بخش مهمی از اثر تخریبی تروماها به شیوه برخورد و پذیرش وقایع و روایتی که افراد از آنها می‌سازند، باز می‌گردد.

"صادقانه بگویم فکر می‌کنم که بیش از سایر مردم استحقاق دارم زیرا در مقایسه با دیگران ناملایمات بیشتری دیده‌ام". یا "مشکلاتی دارم که هیچکس قادر به درک آنها نیست" چند مثال از روایت‌های نارسیسیم آسیب‌پذیر است.

کافمن پژوهشگر، نویسنده و دکترای روانشناسی شناختی از دانشگاه ییل در آخرین اثر خود "بالا بیا: بر ذهنیت قربانی غلبه کن، خود را توانمند ساز و توانایی خود را به واقعیت برسان" به شیوه‌ایی بسیار خواندنی و آموزنده به مسائلی مانند حس استحقاق و رفتن در قالب قربانی، دیده نشدن، سرسختی و انعطاف‌پذیری روانی، نارسیسیم سالم و سازنده در مقابل بیمارگونه و مخرب و رشد متعاقب تروما می‌پردازد.

او در این کتاب برخلاف نام آن که ممکن است در نگاه اول سطحی و تبلیغی بنظر برسد، به پژوهش‌های جالبی درباره تبعات رفتن در ذهنیت قربانی و تاثیر آن بر خلاقیت، حل مسئله و تشدید نشخوارهای نوروتیک اشاره می‌کند و بحث مهمی را درباره ذهنیت قربانی بودن می‌گشاید.

زمینه‌های شکل گیری آنرا به بحث می‌گذارد و راهکارهایی ارائه می‌دهد.

------------ منابع تکمیلی -----------

اثر انتظار:   

 • بحثی درباره‌ی کتاب اثر انتظار | بخش اول | ...  

اثر دارونما:   

 • اثر می‌کند حتی اگر بدانید بی اثر است | اثر...  

------------ پلتفرم‌های دیگر جهت دسترسی به مطالب ----------

Telegram: https://t.me/DrAzarakhshMokri

Instagram:  

 / azarakhshmokri  

دکتر آذرخش مکری

روانپزشک

روانپزشکی

#دکتر_آذرخش_مکری

معرفی کتاب

سوپربلوم یا رشد انفجاری گل‌ها نام آخرین کتاب نیکلاس کار پژوهشگر و نویسنده آمریکایی است. پیش‌تر از نیکلاس کار کتاب‌هایی بنام "کم عمق‌ها" و "قفس شیشه‌ای" به فارسی چاپ شده است. در این اثر آخر نویسنده به تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر رفتار جمعی و بین فردی ما می‌پردازد.

کار مدعی است که خوش بینی اولیه که اگر افراد به انفجار اطلاعات و ارتباطات گسترده دسترسی ارزان و فراگیر داشته‌ باشند بسرعت بسوی همدلی و تفاهم-بعنوان مثال آنگونه که مارک زاکربرگ در ابتدای گسترش فیس‌بوک نوید آنرا داده بود-خواهند رفت به حقیقت نپیوسته است.

با وجود فایده‌های زیاد، شبکه‌های اجتماعی در بخش‌هایی منجر به قطبی شدن و افزایش تنش در انسان‌ها شده‌اند.‌

رشد شدید اطلاعات و ارتباطات بین فردی باعث می‌شود نوعی کمبود توجه و نیاز به ارزیابی سریع در افراد گسترش یابد. توجه و تمرکز کالایی ارزشمند و کمیاب می‌شود. برای جبران آن تکیه بر کلیشه‌ها و پردازش‌های سریع که در بسیاری از موارد آکنده از پیش داوری است، رونق می‌یابند و پیام‌هایی فراگیر می‌شوند که بار هیجانی بیشتری دارند. با تسهیل فرایند کپی و به اشتراک گذاشتن توسط شهروندان، شاهد روندی از افزایش خشونت کلامی و موارد خلاف واقع هستیم.

او مدعی است که بعنوان مثال در عصر نامه نگاری کاغذی یا حتی قبل از ابداع کلید تویئت مجدد در شبکه تویئتر حجم اشتراک گذاری موارد هیجانی خلاف واقع به نسبت کمتر بوده‌است.

در نامه نگاری کلاسیک، افراد قبل از پاسخ فرصت نوعی تامل و تجربه آگاهی از خویشتن را داشتند اما در نظام‌های فعلی یک اقدام تکانه‌ایی در به اشتراک گذاری یک پست، خبر یا پیام، شما را به جمع ترویج دهندگان انفجاری وارد می‌کند. الگوریتم‌های شبکه‌های اجتماعی نیز بنوعی هستند که به این پدیده دامن می‌زنند.

همچنین بتدریج افراد پیام‌ها و باورهای همسو با اعتقادات خود را به دوستان و آشنایان همفکر ارجاع می‌دهند و هسته‌های متراکم غیرقابل نفوذ باوری بوجود می‌آیند.

به همین دلیل در سال‌های اخیر شاهد سوپربلوم یا شکوفا شدن دردسرساز عقاید، باورها و سوگیری‌های مخرب هستیم.

او یکی از راهکارهای مقابله با این انفجارها را ایجاد نوعی "اصطکاک" جهت کُند و تامل گونه کردن در تصمیم‌گیری افراد در تایید (لایک) یا به اشتراک گذاری مطالب می‌داند.

درباره این کتاب که هنوز ترجمه فارسی از آن موجود نیست، این هفته در برنامه زنده صحبت خواهم کرد.

در ضمن بدنبال ترجمه‌ایی برای اصطلاح "سوپربلوم" باشیم.

Superbloom: How technologies of connection tear us apart Nicholas Carr, W. W. Norton 2025

------------ منابع تکمیلی -----------

بحثی درباره‌ی کتاب تناقض داستان:   

 • بحثی درباره‌ی کتاب تناقض داستان | بخش اول ...  

------------ پلتفرم‌های دیگر جهت دسترسی به مطالب ----------

Telegram: https://t.me/DrAzarakhshMokri

Instagram:  

 / azarakhshmokri  

دکتر آذرخش مکری

روانپزشک

روانپزشکی

#دکتر_آذرخش_مکری