Podcasty Krytyki Politycznej

W dwa lata od rozpoczęcia pełnoskalowej agresji Rosji na Ukrainę Dariusz Gzyra wraca do tematu pozaludzkiego wymiaru wojny. Niemal od początku w doniesieniach o niej, jak i spowodowanym nią masowym uchodźstwie, były obecne zwierzęta. Stopniowo jednak ich wizerunki i historie znikały z mediów. Dziś pojawiają się rzadko. W szesnastym – i ostatnim dla Krytyki Politycznej – odcinku podcastu „Ważne nieważne”, sięgniemy do dzienników i wierszy czasu wojny, zawartych w książce „Wojna 2022. Dzienniki, eseje, wiersze” (Centrum Mieroszewskiego, Nowa Polszcza, 2023), żeby odnaleźć w nich ślady zwierząt. W przywoływanych cytatach odnajdziemy wiele wątków, które szerzej omówione są w ramach wykładu Dariusza Gzyry „Pozaludzki wymiar wojny w Ukrainie.” https://www.youtube.com/watch?v=4nXVCL1RS6Y Zachęcamy do polubienia profilu podcastu „Ważne nieważne” na Facebooku https://www.facebook.com/wazneniewazne

Tym razem rozmówczynią Dariusza Gzyry jest Edyta Bystroń, ilustratorka, rysowniczka, autorka komiksów, organizatorka warsztatów. W swojej twórczości porusza zagadnienia z dziedziny szeroko pojętej problematyki społecznej, kwestie związane z niesprawiedliwością systemu władzy czy eksploatacją zwierząt. Aktywnie uczestniczy oraz współtworzy wydarzenia promujące sztukę komiksową w Polsce. Dowiemy się jaki status w środowisku twórców i twórczyń komiksów ma tematyka związana ze zwierzętami i kto tworzy komiksy prozwierzęce. Poznamy przykłady podobnych prac z Polski i ze świata. Prześledzimy różne wątki twórczości Edyty, charakterystyczne elementy jej stylu i techniki, jakie wykorzystuje. Jak działa selfpublishing? Czy twórczość komiksowa wrażliwa na wykluczenie zwierząt może być źródłem dochodu? Czy rysunkowe opowieści musi i powinien poprzedzać solidny research związany z poruszaną tematyką?

Zapraszamy na kolejny odcinek podcastu „Wychowanie płci żeńskiej” którego gościem jest Zbigniew Izdebski, seksuolog kliniczny, pedagog, specjalista w zakresie zdrowia publicznego.

W kolejnym odcinku rozmawiamy o tym, czego jesteśmy uczone jako dziewczynki – czasem mimochodem, czasem ze świadomością dorosłych, że trzeba pannę „dobrze wychować”. Trzeba więc pocałować ciocię, bo będzie jej przykro, zaopiekować się kolegą, który płacze, bo wolałaś bawić się czymś innym niż on.

Wyrastamy w przekonaniu, że nasza „dziewczyńskość” nie należy całkiem do nas. Dziewczynki wręczają kwiatki, pozują do zdjęć, „żeby było ładnie”, a te, które obrazków nie upiększają, pozostawiane są samym sobie i wykluczane. Jak osoby wychowywane według tradycyjnych żeńskich wzorców uczone są oddawania własnej wolności i przekraczania swoich granic i strefy komfortu w imię uczuć innych? Gdzie kończy się empatia, a zaczyna „Opowieść Podręcznej”?

***

WYCHOWANIE PŁCI ŻEŃSKIEJ

Zuzanna i Julia. Dwie bliskie sobie osoby, które urodziły się w Polsce i które Polska i świat wychowały jako kobiety. Od transformacji ustrojowej końca lat 80-tych po końcówkę drugiej kadencji PiS w roku 2023 zmierzają się z Polskim zaściankiem. Ale nie wszystko widzą tak samo, być może jednak relacja matki z córką musi zawierać sporą dawkę generacyjnego niezrozumienia? Wygląda na to, że nadszedł czas, by parę spraw sobie wyjaśniły. Używając wiedzy, bagażu kulturowego, rodzinnych historii i własnych doświadczeń. I czasem zapraszając gości specjalnych. Zapraszają Zuzanna Dąbrowska i Julia Ikonowicz.

**

Zuzanna Dąbrowska - dziennikarka prasowa, radiowa i telewizyjna. Komentatorka. W latach 80-tych uczestniczka opozycji demokratycznej, ruchu Wolność i Pokój oraz polskiej Partii Socjalistycznej. Obecnie szefowa działu Społeczeństwo w "Rzeczpospolitej".

Julia Ikonowicz - Była Młoda Socjalistka, była dziennikarka, z wykształcenia pracowniczka socjalna. Po latach podróży i poszukiwań odnalazła się w Portugalii i nauczaniu angielskiego.

„Lewackie roślinożerne bojówki przemianowały styczeń na veganuary” – tak mógłby brzmieć tytuł najnowszego odcinka podcastu „Nie ma przyszłości bez równości”, gdyby wymyślili go mięśni lobbyści. Niestety ze szkodą dla zwierząt, naszego zdrowia i przyszłości planety robią inne, gorsze rzeczy. Czy jesteśmy w stanie się temu przeciwstawić? O tym Paulina Januszewska rozmawia z Morgan Janowicz z Green Rev Institute.

Pamiętacie, jak w 2019 roku Krzysztof Bosak na (wtedy jeszcze) Twitterze, stwierdził, że ryba to nie mięso, a weganie zdeklasowali liczebnością katolików w Modlinie i Wrocławiu? Jeśli nie, to niczego nie straciłyście, ale – czytając współczesne doniesienia medialne o rosnącej liczbie wegan – możecie mieć wrażenie, że faktycznie nastała moda na dietę roślinną, a wegan jest mnóstwo. Trendy mają jednak to do siebie, że często są sztucznie kreowane przez prasę i szybko się zmieniają. Tymczasem świat nauki mówi jasno, że weganizm to jedno z kół ratunkowych dla tonącej, a właściwie – płonącej planety.

Skoro początek roku obfituje w postanowienia, ale może zamiast kupowania karnetu na siłownię spróbujecie diety roślinnej? Też jest pożyteczna dla zdrowia. Tylko sugeruję, ale okazja jest dobra, bo właśnie styczeń to miesiącem, w którym już po raz 10. odbywa się Veganuary, czyli akcja brytyjskiej organizacji non-profit, zachęcająca do porzucenia mięsa i nabiału. Inicjatorzy przedsięwzięcia pokazują proste przepisy na dania wegańskie i inne przydatne wskazówki kulinarne. Zmiany naszych nawyków jednak nie wystarczą, by system żywnościowy przestał opierać się na masowym zabijaniu zwierząt.

Jak to jednak zrobić, skoro naprzeciwko nas, konsumentek i obywatelek stają kontrolujący rynek i decydentów miliarderzy produkujący mięso, nabiał czy jajka? Wywierać presję na

politykach. Da się. Przykładowo „Rząd Federalny Niemiec w ramach budżetu na rok 2024 przeznaczy łącznie 38 milionów euro na promocję alternatywnych źródeł białka oraz przejście na zrównoważone rolnictwo” – czytam w tekście łamach ngo.pl. Morgan Janowicz z wegańskiego think tanku Green Rev Institute opowiedziała mi z kolei o kolejnych miastach w Niderlandach, które po tamtejszym Harlemie zdecydowały się na wprowadzenie zakazu reklamowania mięsa w miejscach publicznych. Czemu w Polsce to się nie udaje? Czy rząd Donalda Tuska powoła w końcu rzeczniczkę praw zwierząt? Jak wyglądają prognozy dotyczące spożycia mięsa w najbliższych latach. Wszystkiego dowiecie się z naszej rozmowy.

**

Morgan Janowicz – członkini zarządu i koordynatorka ds. partnerstwa oraz koalicji Future Food 4 Climate w Green Rev Institute. Ambasadorka European Climate Pact.

Kolejny odcinek podcastu Dariusza Gzyry „Ważne nieważne” to zbiór (niedomkniętych) myśli na temat dopuszczalności wykorzystywania zwłok lub fragmentów zwierząt, w tym ludzi, w ramach sztuki, szczególnie sztuki krytycznej. Czy sztuce wolno w tym względzie więcej niż to ma miejsce w sferach poza nią? A może mniej? Jakie są przykłady wykorzystywania ciał zwierząt w sztuce? Jak artystki motywują sięganie po fragmenty zwłok jako tworzywa sztuki? Jakie cele chcą osiągnąć? Jakie ich uczucia, myśli, wątpliwości temu towarzyszą? Czym jest repodmiotowienie? Czy każde użycie jest nadużyciem? Kiedy jest, a kiedy nie? Co ma do tego szowinistyczna norma społeczna i znormalizowane korzystanie ze zwierzęcych ciał w wielu aspektach życia? Czy sztuka krytyczna sięgająca po zwierzęce ciała, jest wegańska? Czy definicja weganizmu ma sens? Jak mogłaby brzmieć lepsza?

To oczywiście książki Krytyki Politycznej. Podsumowujemy rok, opowiadamy o najciekawszych premierach 2023 roku – a właściwie to opowiadamy o prawie wszystkich premierach mijającego roku – które teraz możecie kupić w naszej promocji świątecznej w bardzo przyjemnych cenach.

https://wydawnictwo.krytykapolityczna.pl/najczesciej-kupowane

To był ciekawy rok, nie tylko w Polsce i na Świecie, ale i na naszych wydawniczych półkach. Pisaliśmy o rzekach, grzybach, poruszonych, obrońcach pańszczyzny, Irlandii, Norwegii, godności i wielu innych ważnych dla nas sprawach.

Czytajcie razem z nami książki Wydawnictwa Krytyki Politycznej, zwłaszcza jeżeli tak jak my, All you want for Christmas is

siostrzeństwo, równość, sprawiedliwość społeczna, inkluzywna narracja historyczna, świeckie państwo, postgrowth, rozsądna polityka narkotykowa, sprawiedliwość społeczna.

Czego uczono nas o byciu kobietą a czego o byciu człowiekiem? Ulubione dziecięce bohaterki mówią o nas więcej niż czasem chciałybyśmy ujawnić: Pipi, Mała Mi, Księżniczka w Oślej Skórce – to buntowniczki uczące dziewczynki od dzieciństwa strategii przetrwania.

Czego możemy się o sobie dowiedzieć z filmów i książek, które nas ukształtowały? Czy możemy w nich znaleźć siebie? Czy kobietom w kulturze wolno być kim chcą? Dziś nowa fala kobiet w komedii i muzyce popularnej nie stosuje się do zasad. Od stand upowych hitów Netflixa z Hanną Gadsby, Katherine Ryan i Taylor Tomlinson po Lizzo i Cardi B – kobiety dużo śmielej mówią o seksie i nie oszczędzają męskich uczuć. Czy jest granica, którego nie powinny przekraczać dla dobrego smaku?

***

WYCHOWANIE PŁCI ŻEŃSKIEJ

Zuzanna i Julia. Dwie bliskie sobie osoby, które urodziły się w Polsce i które Polska i świat wychowały jako kobiety. Od transformacji ustrojowej końca lat 80-tych po końcówkę drugiej kadencji PiS w roku 2023 zmierzają się z Polskim zaściankiem. Ale nie wszystko widzą tak samo, być może jednak relacja matki z córką musi zawierać sporą dawkę generacyjnego niezrozumienia? Wygląda na to, że nadszedł czas, by parę spraw sobie wyjaśniły. Używając wiedzy, bagażu kulturowego, rodzinnych historii i własnych doświadczeń. I czasem zapraszając gości specjalnych. Zapraszają Zuzanna Dąbrowska i Julia Ikonowicz.

**

Zuzanna Dąbrowska - dziennikarka prasowa, radiowa i telewizyjna. Komentatorka. W latach 80-tych uczestniczka opozycji demokratycznej, ruchu Wolność i Pokój oraz polskiej Partii Socjalistycznej. Obecnie szefowa działu Społeczeństwo w "Rzeczpospolitej".

Julia Ikonowicz - Była Młoda Socjalistka, była dziennikarka, z wykształcenia pracowniczka socjalna. Po latach podróży i poszukiwań odnalazła się w Portugalii i nauczaniu angielskiego.

Nie dosyć, że jako kobiety nie możemy się złościć, bo będziemy brzydkie, a chłopaki nie mogą płakać, bo będą ciapami, to jeszcze żadne z nas bez względu na płeć nie powinno się smucić. Dlaczego? Bo nie będziemy wtedy właściwymi, produktywnymi i konsumującymi obywatelami w naszym „pięknym i cudownym” zestroju neoliberalizmu z kapitalizmem – mówi Marta Niedźwiecka.

Zyskujące na popularności kultura terapii i popsychologia dużo mówią o dbaniu o siebie, ale wydają się nie mieć odpowiedzi na pytanie: jak w pędzącym świecie pozwolić sobie na to, by nie zwariować, przy okazji nie bankrutując. Może nawet wcale go sobie nie zadają. Tymczasem kryzysy psychiczne stają się społeczną dominantą.

Recepta jest prosta, idź do lekarza, na psychoterapię, weź leki. Tylko, czy w ten sposób w ogóle leczymy przyczynę, czy jedynie skutek? Czy mamy czas i zasoby, żeby na przykład zająć się żałobą i smutkiem, które – stłamszone, wracają w postaci depresji? Dlaczego obok niezwykle ważnej i potrzebnej normalizacji dbania o zdrowie psychiczne nie ma też opowieści o tym, co robić, żeby nam nie szwankowało? A szwankuje, bo trwa patriarchalny antropocen, w którym monetyzuje się wszystkie emocje, ale nie smutek, oraz następuje coraz szybszy rozpad wspólnot.

Ten psycholożka i propagatorka nauki Marta Niedźwiecka nazywa kryzysem porównywalnym wagą z tym klimatycznym, a nawet bezpośrednio się do niego przyczyniającym. Jak jednak budować relacje, grupy, wsparcia, porozumienie i silne społeczeństwa, gdy mężczyźni chcą patriarchatu, a kobiety matriarchatu, nie rozumiejąc, że każda z tych opcji to przepis na porażkę, a nie rewolucję? Może na przekór opresyjnym systemom trzeba się bratać, siostrzyć i smucić? Na te i wiele innych pytań Niedźwiecka odpowiada w rozmowie z Pauliną Januszewską w najnowszym odcinku podcastu Nie ma przyszłości bez równości. I opowiada o swojej nowej książce O zmierzchu. Jak przestać bać się życia i przeżyć je po swojemu, która ukazała się nakładem wydawnictwa W.A.B.

Marta Niedźwiecka – psycholożka, sex coachka, mówczyni i propagatorka nauki, autorka podcastu „O zmierzchu” oraz książek: „Slow seks. Uwolnij miłość” oraz „O zmierzchu. Jak przestać bać się życia i przeżyć je po swojemu”.

Cytowane teksty:

Książka Marty – https://www.gwfoksal.pl/o-zmierzchu-marta-niedzwiecka-sku8a86d14e371d3ed59d8c.html

Poprzednia rozmowa Marty i Pauliny Kto nam zepsuł seks? Nie tylko Kościół i kapitalizm https://krytykapolityczna.pl/nauka/psychologia/kto-nam-zepsul-seks-nie-tylko-kosciol-i-kapitalizm/

Tekst Kingi Dunin Moda na depresję, czyli kultura terapii https://krytykapolityczna.pl/kultura/czytaj-dalej/kinga-dunin-czyta/jak-plakac-w-miejscach-publicznych-kultura-terapii/

Raport P. Sadury i S. Sierakowskiego https://krytykapolityczna.pl/kraj/polacy-za-ukraina-ale-przeciw-ukraincom-raport-z-badan-socjologicznych-sadura-sierakowski/

Antybiotykooporność może pojawiać się naturalnie, jednak niewłaściwe i nadmierne stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych w ochronie zdrowia i w weterynarii powoduje wzrost skali tego problemu. Tak, antybiotyki stosowane są w hodowlach zwierząt, szczególnie w tych przemysłowych. Środki te stosowane są nie tylko w przypadkach chorób zwierząt, lecz także w celach profilaktycznych i jako stymulatory wzrostu. O antybiotykooporności, której przyczyną jest także sektor hodowlany, jest ten podcast.

Co feminizm ma do zaoferowania byłym zakonnicom? Czy można walczyć o prawa kobiet, nie uwzględniając rasizmu? Jak Węgierki upominają się o swój głos? Dlaczego czasem warto zamilknąć, by dowiedzieć się czegoś o swoich siostrach? Na te i wiele innych pytań w najnowszym odcinku podcastu „Nie ma przyszłości bez równości” odpowiadają Justyna Frydrych i Gosia Leszko z Funduszu Feministycznego.

„Jest listopad 2023 roku. Bardzo czekałyśmy na ten moment. Czy po ostatnich wyborach parlamentarnych, kobiety w końcu przestaną być prześladowane przez władzę i zaczną być słuchane? Czy na pełne nadziei „Usłysz nas!” wrzucone do urny 15 października, odpowiedź zabrzmi w końcu „Słyszymy Was”? – takie pytania zadają sobie przedstawicielki Funduszu Feministycznego.

To organizacja, która od 2018 roku wspiera aktywizm na rzecz kobiet i osób LGBT+ w Polsce, a 27 listopada br. ruszyła z kampanią zatytułowaną właśnie „Słyszymy Was”. Pokazują w niej jak intersekcjonalizm i siostrzeństwo realizuje się w praktyce.

W nowym odcinku „Nie ma przyszłości bez równości” Paulina Januszewska rozmawia z członkiniami FemFundu Gosią Leszko i Justyną Frydrych na temat akcji. Wspólnie próbują stworzyć charakterystykę polskiego feminizmu, zastanawiają się, jak słuchać, żeby usłyszeć oraz co zrobić, by nie wpaść w pułapkę przemocowej zbawczyni, gdy naprawdę chce się komuś pomóc.

Dyskusji towarzyszy twórczość bell hooks – autorki krytycznej teorii feministycznej, opartej na intersekcjonalizmie. Zapraszamy do wysłuchania.

Linki do źródeł

Raport „Jest opresja jest opór” https://femfund.pl/raport/

Spot „Słyszymy Was” https://youtu.be/ObqStSm8vPo

bell hooks „Teoria feministyczna. Od marginesu do centrum” https://wydawnictwo.krytykapolityczna.pl/teoria-feministyczna-bell-hooks-227

Tekst o radości po wyborach https://krytykapolityczna.pl/kraj/wybory-2023-komentarz-pauliny-januszewskiej/

Gosia Leszko – W FemFundzie zajmuje się grantami, zwłaszcza Pogotowiem Feministycznym oraz dłuższą współpracą z grupami po zrealizowaniu MiniGrantu. Na co dzień dba o to, by kasa na feminizm szybko i sprawnie trafiała tam, gdzie trzeba, a poza tym rozwija relacje z Grantobiorczyniami, czyli dużo rozmawia przez telefon. Jest też członkinią zarządu FemFundu. Sercem w pół drogi między aktywizmem i edukacją – przez wiele pracowała jako trenerka antydyskryminacyjna i zajmowała się edukacją na rzecz różnorodności i równości m.in. w Muzeum POLIN i Centrum Edukacji Obywatelskiej.

Justyna Frydrych – w FemFundzie pracuje w zespole grantowym, gdzie zajmuje się planowaniem programów grantowych, partycypacyjnymi modelami podejmowania decyzji oraz relacjami z Grantobiorczyniami –  zwłaszcza w ramach Grantów Mocy i Grantów Feministycznej PoMOcy. Jest również współzałożycielką Funduszu i członkinią Zarządu. Z wykształcenia politolożka, podyplomowo studiowała również Gender Studies i Porozumienie bez Przemocy. Pracowałam m.in. w Fundacji Batorego, Fundacji Ocalenie, Centrum Edukacji Obywatelskiej. Swoje doświadczenie aktywistyczne zdobywała w Porozumieniu Kobiet 8 Marca, współorganizując warszawskie Manify, a także w kolektywach działających na rzecz uchodźców i uchodźczyń.