Sci & Tech

พีระมิด สิ่งก่อสร้างขนาดใหญ่อายุกว่าพันปีกับรูปทรงที่แปลกตาจนมีคำถามว่าสร้างขึ้นมาได้อย่างไร ซึ่งลักษณะแบบนี้ไม่ได้มีแค่ที่อียิปต์เท่านั้น เพราะมีอีกหลายจุดทั่วโลกที่เป็นแหล่งอารยธรรมโบราณ มีข้อสันนิษฐานหนึ่งถูกพูดถึงขึ้นมาและส่งต่อกันว่าอาจมีมนุษย์ต่างดาวหรือเอเลี่ยนมาสร้างก็เป็นได้ เพราะโครงสร้างที่เห็นไม่มีทางที่มนุษย์ในอดีตจะทำได้ แต่เมื่อดูจริง ๆ แล้ว มีข้อพิสูจน์ที่มีหลักฐานยืนยันถึงวิทยาการของมนุษย์ว่าสิ่งก่อสร้างแปลกตานี้มาจากฝีมือมนุษย์จริง ๆ

เมื่อนักคณิตศาสตร์ใช้ความรู้ของตนเองมาออกแบบโมเดลคอมพิวเตอร์ โดยใช้หลักสถิติมาต่อยอดสู่การลงทุนจนประสบความสำเร็จและร่ำรวยมหาศาล Jim Simons ชาวอเมริกันผู้ที่เพิ่งล่วงลับจากโลกไปในปีนี้ เขาทำได้อย่างไร ชวนฟังแรงบันดาลใจจากชีวิตของชายคนนี้ กับ ดร.พงศกร สายเพ็ชร์

14 ตุลาคม 2024 จรวด Falcon Heavy ได้บินขึ้นจากฐานปล่อย LC-39A ใน NASA Kennedy Space Center แหลมคะเนอเวอรัล ฟลอริดา สหรัฐอเมริกา พร้อมกับพายาน Europa Clipper เดินทางสู่ดาวพฤหัสบดี เพื่อเริ่มต้นการสำรวจดวงจันทร์ยูโรปา แต่การเดินทางของ Europa Clipper ไม่ง่ายอย่างที่คิด จากปัญหาการถูกสั่งห้ามบินของ SpaceX และพายุเฮอริเคน Helene และ Milton ที่เกิดขึ้นก่อนการปล่อยไม่กี่วัน

EP. นี้ ตาม "เติ้ล ณัฐนนท์ ดวงสูงเนิน" จาก spaceth.co ไปยังแหลมคะเนอเวอรัล กับบรรยากาศการปล่อยยาน Europa Clipper แต่สิ่งที่ได้ไปสัมผัสกับโครงการอวกาศในครั้งนี้มีอะไรที่น่าสนใจบ้าง?

NASA ส่งยานที่ใหญ่ที่สุดเท่าที่เคยสร้างมา ออกเดินทางจากโลกบนเส้นทางที่ใช้เวลานานกว่า 5 ปีครึ่ง เพื่อไปสำรวจดวงจันทร์ยูโรปาบริวารของดาวพฤหัสบดี เพื่อไปหาข้อมูลเกี่ยวกับสิ่งที่อยู่ภายใต้พื้นผิวน้ำแข็งว่ามหาสมุทรข้างในนั้นเอื้อต่อสิ่งมีชีวิตหรือไม่

นักวิทยาศาสตร์หวังว่าการสำรวจครั้งนี้ ทำให้เราได้ข้อมูลชุดใหญ่เกี่ยวกับดวงจันทร์ดวงนี้มากขึ้น ซึ่งเป็นพื้นที่ที่น่าสนใจอีกจุดหนึ่งของระบบสุริยะที่จะช่วยไขคำตอบว่าน้ำมีอยู่ตรงนั้นเกิดจากอะไร ชวนฟังกับ เติ้ล - ณัฐนนท์ ดวงสูงเนิน ที่ตามไปส่งยานลำนี้ถึงฐานปล่อยจรวดในสหรัฐฯ

การค้นพบส่วนเล็ก ๆ ที่ยิ่งใหญ่ เมื่องานวิจัยของ วิกเตอร์ แอมโบรส และ แกรี รูฟคุน พบสารพันธุกรรมชนิดใหม่ที่เรียกว่า MicroRNA ซึ่งมีบทบาทสำคัญต่อการควบคุมการแสดงออกของหน่วยพันธุกรรม กลายเป็นผลงานที่ทั้ง 2 คน คว้ารางวัลโนเบล สาขาการแพทย์ ในปี 2024 microRNA ทำหน้าที่เป็นตัวควบคุมการแสดงออกของยีนและเป็นสาเหตุของการกลายพันธุ์ที่เร่งให้เกิดวิวัฒนาการ รวมถึงโรคทางพันธุกรรมและมะเร็ง การรู้จักสิ่งนี้ทำให้เราสามารถวินิจฉัยโรคไม่แม่นยำและรักษาอย่างถูกจุด จึงถือว่าการค้นพบนี้มีความสำคัญต่อมนุษย์อย่างมาก

ผลงานรางวัลโนเบล สาขาเคมีในปี 2024 เป็นอีก 1 สาขาที่น่าสนใจ เพราะเป็นงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์มาช่วยออกแบบโครงการสร้างโปรตีนจนทำให้ได้ผลการวิเคราะห์ที่รวดเร็ว นำมาต่อยอดสู่การพัฒนายา วัคซีน ได้ในเวลาสั้น ๆ จากเดิมที่ต้องใช้เวลาค้นหาโครงสร้างโปรตีนที่เหมาะสมนานหลายปี โปรแกรมคอมพิวเตอร์กลายเป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยร่นเวลาได้ จึงมอบรางวัลโนเบลให้กับเบื้องหลังที่คิดค้นสิ่งเหล่านี้ จากการสร้างประโยชน์ต่อการศึกษาวิจัยในวงกว้าง

รางวัลโนเบล สาขาฟิสิกส์ ปี 2024 เป็นมอบให้กับ จอห์น ฮอปฟิลด์ และ เจฟฟรีย์ ฮินตัน ที่เป็นผู้บุกเบิกโครงข่ายระบบประสาทเทียมของคอมพิวเตอร์ ซึ่งมีส่วนให้เกิดการพัฒนา Machine Learning และ AI น่าสนใจว่าเพราะอะไรคณะกรรมการถึงมอบรางวัลที่ให้กับการพัฒนาเทคโนโลยียุคใหม่ จากเดิมที่เราจะเห็นเรื่องวิทยาศาสตร์ธรรมชาติ ทำให้เห็นว่าเทคโนโลยีกำลังมีบทบาทสำคัญในการวิจัยด้านวิทยาศาสตร์ในอนาคต

จากเหตุระเบิดในเลบานอนที่มาจากเพจเจอร์และวิทยุพกพา ทำให้หลายคนสงสัยว่าอุปกรณ์เหล่านี้เกิดระเบิดได้อย่างไร แล้วจะมีโอกาสกับอุปกรณ์สื่อสารอื่น ๆ หรือไม่ ชวนคุยกับ อ.ปริญญา หอมเอนก วิเคราะห์โอกาสและความเสี่ยงที่เหตุการณ์นี้จะเกิดขึ้น มีโอกาสมากน้อยแค่ไหน แล้วต้องรับมืออย่างไรบ้าง

กลับมาอีกครั้งกับการประกาศรางวัลงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์สุดแปลกที่ฟังครั้งแรกอาจจะรู้สึกงง ๆ ขำ ๆ และพอดูแล้วก็ชวนให้เราคิดตาม กับรางวัล Ig Nobel 2024 ปีนี้ 10 สาขาที่รางวัลก็ยังชวนให้เราต้องสงสัยเช่นเดิม ทั้งการส่งนกพิราบ สัญลักษณ์ของสันติภาพแต่ดันให้มันไปนำวิถีขีปนาวุธ, อุ้มแมวไว้บนหลังวัวแล้วทำให้วัวตกใจ เพื่อดูว่าวัวยังให้นมเป็นอย่างไร หรือ การโยนเหรียญนับแสนครั้ง ดูว่าจะออกมาหน้าไหนมากที่สุด ยังมีงานวิจัยคือหลายเรื่องที่ได้รางวัลในปีนี้ที่ชวนงงไม่แพ้กัน ฟังกับ ดร.พงศกร สายเพ็ชร์ ในตอนนี้

หลายคนมีความตั้งใจว่าจะต้องทำสิ่งนั้นในเป็นประจำ เช่น อ่านหนังสือ เรียนภาษา ออกกำลังกาย หรือนอนให้ตรงเวลา แต่บางทีเราทำไปได้สักพักก็ต้องถอดใจ กลายเป็ยว่าไม่ไปถึงฝั่งฝันสักที จะทำอย่างไรในเราจดจ่อกับสิ่งนั้นให้ไปนาน ๆ และต่อเนื่อง บางคนอาจจะเคยได้ยิน "ทฤษฎี 21 วัน" แต่จะเป็นอย่างนั้นได้จริงหรือไม่ จะทำอย่างไรที่เราจะต่อพฤติกรรมให้ติดเป็นชีวิตประจำวัน ชวนฟังกันในตอนนี้ว่าในทางวิทยาศาสตร์มีการศึกษาเรื่องนี้อย่างไร