Sprekende Letteren | De Gids

In deze aflevering van Sprekende Letteren hoor je het verhaal Nabestaan dat Wytske Versteeg schreef voor De Gids 4/2024
In dit nummer gaat het over afval. Onze tijd wordt evenzeer gekenmerkt door productie en consumptie als door het afval dat daarmee gepaard gaat, het onderscheid tussen wat we waarde toekennen en wat we als waardeloos wegdoen.

Wytske Versteeg schrijft romans en non-fictie. Haar werk is vertaald in acht talen en werd bekroond onder andere de BNG Bank Literatuurprijs en de Frans Kellendonkprijs. In september 2024 verscheen haar nieuwe non-fictieboek Waar, over de kunst van het (niet) weten (Querido).

Ze hebben iets algemeens met mijn gezicht gedaan. Onder die titel schreef Maarten Van der Graaf poëzie in twaalf delen waarin hij zijn relatie tot het moderne archief onderzoekt.

De Gids 3/2024 kwam tot stand in samenwerking met het Netwerk Archieven Design en Digitale Cultuur (NADD). Schrijvers, dichters, essayisten en beeldend kunstenaars vragen zich in dit nummer af wat we niet mogen kwijtraken, zoeken naar lacunes in de archieven en laten zien dat iedere poging om een archief te ontsluiten onherroepelijk leidt tot zeer persoonlijke interpretaties.

Maarten Van der Graaf is schrijver en dichter. In 2022 verscheen de roman Onder asfalt. Volgend jaar verschijnt zijn vierde dichtbundel, Huishoudboekje van de verborgen dingen.

KOM, Anton de. VIANEN, Bea. CAIRO, Edgar. Archiefonderzoek in het Literatuurmuseum naar de nalatenschap van enkele Surinaamse schrijvers is als schatzoeken: je opent dozen en leest documenten zonder te weten wat er naar boven komt. Er is veel, heel veel waar je nooit achter zult komen. Thalia Ostendorf schreef over haar bevindingen in het archief voor De Gids 3/2024 het essay: Wat er is, en wat er níét is. Haar zus Vita Ostendorf leest het voor. 

Thalia Ostendorf is postdoc aan de Universiteit van Amsterdam, waar ze o.a. onderzoek doet naar het werk van Edgar Cairo. Ze deed eerder onderzoek in het archief van het Literatuurmuseum in Den Haag voor de online tentoonstelling Surinaamse schrijvers – De weg naar een onafhankelijke literatuur.

Marie zet vlug haar voeten een flink stuk uit elkaar; mensen nemen de ruimte in die jij ze aanbiedt. Dus als je iets niet kwijt wil, dan moet je het niet weggeven. Beenruimte is geschreven, voorgelezen en opgenomen door Hanna Bervoets. Het verhaal  verscheen in De Gids 2/2024. Deze editie stond in het teken van dichter, tekenaar en schilder Lucebert. Dit jaar is het een eeuw geleden dat Lucebert in Amsterdam werd geboren. Voor deze gelegenheid werkte De Gids  samen met Stedelijk Museum Haarlem, waar de tentoonstelling 100XLucebert te zien is.

Hanna Bervoets (Amsterdam, 1984) is schrijver, essayist en scenarist. In 2023 verscheen Leer me alles wat je weet (Uitgeverij Pluim)

Nationale identiteit wordt geschapen door historische gebeurtenissen om te smeden tot mythes en symbolen. Hoe fictief en vergezocht ook, voor de Hongaarse minister-president Orbán is het een handig middel om macht te behouden. Voor De Gids 2/2024  schreef Emy Koopman een essay over haar ervaringen in Hongarije: Hongaarse eenzaamheid.

Emy Koopman (1985) is schrijver, journalist en gepromoveerd literatuurwetenschapper. In haar meest recente boek, de novelle Kindertrein uit Boedapest (2023), volgt ze de reis van haar Hongaarse grootmoeder, die als kind met een hulpactie naar Nederland kwam. 

Je hoort de volgende muziekreferenties:
1. Buranovskiye Babushki - Party for Everybody (2012)
2. Johannes Brahms - Ungarischer Tanz Nr. 1 (oorspr. 1869; gebruikte uitvoering: Boston Pops Orchestra, dirigent: Arthur Fiedler; aanpassing: vertraagd)
3. Hongaars volkslied Himnusz (oorspr. 1844), muziek: Ferenc Erkel, tekst: Ferenc Kölcsey

Schrijven over eten zwenkt tussen ernst en ironie. Gastronomische teksten hebben de neiging te ontsporen en zijn zowel onbenullig als groots, omdat eten nooit slechts eten is. Kyrke Otto onderzoekt in deze aflevering de grenzen van het gastronomische genre. Haar essay ‘Dit is geen kookboek’: over de onbegrensdheid van het gastronomische genre kun je teruglezen in de eerste uitgave van De Gids van 2024.

Kyrke Otto studeerde filosofie en klassieke talen en is momenteel als docente en promovenda verbonden aan de Radboud Universiteit. Gedichten, essays en besprekingen van haar hand verschenen o.a. in De Gids, Tirade, Poëziekrant en de Nederlandse Boekengids. Sinds 2023 maakt ze deel uit van de redactie van De Gids. 

Geen Nederlands magnum opus is de afgelopen honderd jaar minder gelezen dan Prometheus. Carry van Bruggen beschouwde álle politiek als identiteitspolitiek, omdat mensen geen collectief kunnen vormen zonder te discrimineren. Daniël Rovers schreef er een essay over: Onaangename waarheid , dat verscheen in De Gids 1/2024 .

Van Daniël Rovers verscheen in 2022 de roman Vergeten meesters en in 2023 de essaybundel In één vloeiende beweging. Aan de schrijfacademie van de VU gaf hij colleges over Carry van Bruggen en Frans Kellendonk.

Een vrouw verhuist naar een andere stad, waar niemand iets met haar te maken lijkt te willen hebben. Maar wie ziek is, mag altijd een beroep doen op een dokter.
In deze aflevering hoor je het verhaal Takotsubo! van Sarah Andrea Desplenter voor De Gids 2023/6.

Sarah Andrea Desplenter is schrijver. Ze studeerde Romaanse filologie aan de Universiteit Gent en was lector aan de Arteveldehogeschool Gent. Ze schrijft verhalen en publiceert ook in Hollands Maandblad. In haar verhalen krijgen menselijke verhoudingen een absurde dimensie waardoor het tragische draaglijk wordt.

Net zo boos kijken als je baby om hem gerust te stellen. Of mensen die op het filmdoek plotseling verdwijnen. Shira Keller richt zich in Bespiegelingen op de wereld van goochelen en illusionisme. Ze leest haar esssay zelf voor vanuit haar woonkamer.

In samenwerking met het archief van Eye Filmmuseum verkenden schrijvers en dichters voor De Gids 2022/6 de overlap van cinema en zinsbegoocheling.

Shira Keller studeerde af als theatermaker aan de Toneelacademie Maastricht. Ze schreef de roman M. (2013) en werkt als boekrecensent voor NRC en Trouw.

Maria Barnas bekeek voor haar gedicht Over de grenzen van Europa de in 2019 teruggevonden antifascistische avant-gardefilm Europa (1931) van Stefan en Franciszka Themerson, gebaseerd op het activistische gedicht van Anatol Stern.
Ze vroeg zich af of er beelden bestaan die het fascisme kunnen ­bevechten.

In samenwerking met het archief van Eye Filmmuseum verkenden schrijvers en dichters voor De Gids 2022/6 de overlap van cinema en zinsbegoocheling.

Maria Barnas (1973) is dichter en beeldend kunstenaar. Haar recentste bundels zijn Diamant zonder r en Park Meerwijk.