อยู่จำอริยอุโบสถ ฝึกโยนิโสมนสิการ ปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม

เพราะนามรูปมีแล้ว ผัสสะย่อมมี

เพราะผัสสะมี ธรรมชาติที่อาศัยกันและกันเกิดขึ้นจึงมี

มั่นพิจารณาเห็นธรรมชาติที่อาศัยกันเกิดขึ้น

มนสิการให้แยบคาย จนเห็นแจ้งในปฏิจจสมุปบาท

น้อมใจไปในธรรมที่เกิดขึ้น แล้วดับไป เพื่อแจ้งอนัตตาในธรรมทั้งปวงนั้น

หนทางหรือข้อปฏิบัติให้ถึง จิตไม่วิปลาส ทิฏฐิไม่วิปลาส นั้นพระศาสดาเป็นผู้ปฏิบัติได้เป็นบุคคลแรก

หนทางนั้นคือการโยนิโสมนสิการ จนเห็นแจ้งในปฏิจจสมุปบาท

แม้เรา ผู้เป็นสาวก เป็นผู้เดินตาม ก็ต้องปฏิบัติตามทางนี้เช่นเดียวกัน

ความรู้ความเข้าใจเรื่องอาหารสี่

จะเป็นไปเพื่อให้เกิด อริยสัมมาทิฏฐิ

เป็นความรู้ ที่สำคัญที่จะทำให้เข้าใจ ปฏิจจสมุปบาท ได้อย่างถูกต้อง

เมตตาสหคตสูตร

พระไตรปิฎก ไทย (ฉบับมหาจุฬาฯ) เล่มที่ ๑๙ หน้าที่ ๑๗๔

อุบาสก อุบาสิกา ผู้ไม่ประมาทต้องมารักษาอริยอุโบสถ และอยู่จำอุโบสถ ๕ ประการนี้คือ

๑. พรหมอุโบสถ

๒. ธัมมอุโบสถ

๓. สังฆอุโบสถ

๔. สีลอุโบสถ

๕. เทวตาอุโบสถ

การพิจารณาเห็นธรรมจากผัสสะที่เกิดขึ้น

เพราะสัญญาวิปลาส จิตวิปลาส ทิฏฐิวิปลาส

จึงไม่รู้แจ้ง จิต

จึงบัญญัติ จิต ขึ้นเอง เพราะอวิชชาเป็นปัจจัย

พระผู้มีพระภาคได้ตรัสอนุปุพพิกถา คือ ทรงประกาศ

๑. ทานกถา (เรื่องทาน)

๒. สีลกถา (เรื่องศีล)

๓. สัคคกถา (เรื่องสวรรค์)

๔. กามาทีนวกถา (เรื่องโทษ ความต่ำทราม ความเศร้าหมองแห่งกาม)

๕. เนกขัมมานิสังสกถา (เรื่องอานิสงส์แห่งการออกจากกาม)

พระผู้มีพระภาคได้ตรัสอนุปุพพิกถา คือ ทรงประกาศ

๑. ทานกถา (เรื่องทาน)

๒. สีลกถา (เรื่องศีล)

๓. สัคคกถา (เรื่องสวรรค์)

๔. กามาทีนวกถา (เรื่องโทษ ความต่ำทราม ความเศร้าหมองแห่งกาม)

๕. เนกขัมมานิสังสกถา (เรื่องอานิสงส์แห่งการออกจากกาม)