Tại sao dầu mỏ không làm Na-uy tham nhũng?Từ lâu, dầu mỏ đã mang một danh tiếng không mấy tốt đẹp, thường được ví như "lời nguyền". Người ta vốn tin rằng những quốc gia sở hữu dầu mỏ sẽ nghiễm nhiên trở nên giàu có nhất thế giới. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy nguồn tài nguyên này hiếm khi mang lại sự thịnh vượng cho người dân thường. Cụ thể, khi thu nhập từ dầu mỏ tăng lên, mức độ bất bình đẳng lại có xu hướng tăng lên.Nhưng giữa bức tranh ảm đạm đó, nổi lên một trường hợp ngoại lệ đáng chú ý: đó là Na Uy. Với dân số 5,5 triệu người, có khoảng 3% diện tích đất canh tác và sản lượng khai thác dầu là 1,7 triệu thùng mỗi ngày, Na Uy được xếp hạng là quốc gia dân chủ nhất trên Trái Đất.Nhiều người có thể cho rằng, các quốc gia dân chủ tự do như Na Uy vốn đã có sẵn "lá chắn" để tự bảo vệ khỏi những ảnh hưởng tiêu cực mà dầu mỏ mang lại. Hệ thống chính phủ đại diện của họ đảm bảo rằng đất nước sẽ không rơi vào vòng xoáy tham nhũng, vô pháp luật hay độc đoán như những quốc gia khác.Trên thực tế, Na Uy không phải là quốc gia sản xuất dầu mỏ lớn duy nhất giữ vững được nền dân chủ và hạn chế được tham nhũng. Canada và Hoa Kỳ cũng là những ví dụ điển hình. Tuy nhiên, có lẽ Na Uy là trường hợp đặc biệt duy nhất không lạm dụng hay phung phí nguồn lợi nhuận bất ngờ từ dầu mỏ. Để so sánh, hãy xem xét trường hợp của Alberta, một tỉnh bang của Canada. Alberta có dân số tương đương Na Uy và cả hai đều đầu tư nguồn thu từ dầu mỏ vào các quỹ đầu tư quốc gia. Nhưng đó gần như là điểm tương đồng duy nhất giữa hai nơi này.Quỹ đầu tư của Alberta hiện có giá trị khoảng 18 tỷ đô la, một con số nghe có vẻ ấn tượng. Nhưng nếu chia đều cho mỗi người dân, con số này chỉ tương đương khoảng 4.000 đô la. Trong khi đó, quỹ đầu tư của Na Uy lại sở hữu một giá trị khổng lồ, lên đến 1,3 nghìn tỷ đô la. Tính ra, mỗi người dân Na Uy, nếu được chia đều, sẽ nhận được khoảng 245.000 đô la Mỹ.Để dễ hình dung, giả sử chi phí sinh hoạt hàng tháng ở Oslo, thủ đô Na Uy, là 3.000 đô la. Theo lý thuyết, mỗi người dân Na Uy có thể nghỉ làm và sống thoải mái trong gần bảy năm nếu số tiền này được phân phối đồng đều. Vậy, Na Uy đã "chinh phục" dầu mỏ một cách xuất sắc như thế nào, trong khi Canada, Mỹ và nhiều quốc gia khác trên thế giới lại không thể đạt được thành công tương tự?