"ฝึกให้มันชิน ทีแรกก็ใช้เวลากว่าจะรู้ พอหัดรู้บ่อยๆ สติมันจะเร็วขึ้นเรื่อยๆ เพราะสิ่งที่ทำให้สติเกิดเขาเรียกว่าถิรสัญญา ถิระก็คือตัวเสถียร หมายรู้จำได้ๆ อย่างแม่นยำถึงสภาวะอันนั้น อย่างเราขี้โมโหอย่างนี้ ใจเราโกรธ เรารู้ ใจเราโกรธ เรารู้ ในที่สุดจิตมันจำลักษณะของความโกรธได้ ไม่ใช่เราจำได้ จิตมันจำได้ พอความโกรธผุดขึ้นเท่านั้น สติรู้ทันทันทีเลย โกรธแล้วนี่จะรู้อย่างนี้เรียกว่าสติอัตโนมัติ คำว่าสติอัตโนมัติไม่มีในตำรา แต่ว่าเป็นคำที่ครูบาอาจารย์ใช้ ถ้าสติอัตโนมัติเกิด สมาธิอัตโนมัติก็เกิด เมื่อไรมีสัมมาสติเมื่อนั้นก็จะเกิดสัมมาสมาธิ เมื่อไรมีสติเฉยๆ ก็เป็นสมาธิธรรมดา เมื่อไรไม่มีสติ มันก็เกิดมิจฉาสมาธิ สมาธิเกิด เราก็รู้ อะไรเกิดก็รู้ จิตเป็นกุศลก็รู้ เป็นอกุศลก็รู้ หัดรู้เรื่อยๆ ไป ถ้าเราอ่านใจของเราให้ชำนิชำนาญ เราจะเห็นว่าทุกคราวที่ กระทบอารมณ์ จิตจะเกิดปฏิกิริยา เป็นสุขบ้าง เป็นทุกข์บ้าง เป็นกุศลบ้าง อกุศลบ้าง รู้ทันมันเรื่อยๆ ไป แล้วต่อไปปัญญามันจะเกิด สติมันจะเร็วขึ้นๆ พอโกรธปุ๊บรู้ปั๊บ โลภปุ๊บรู้ปั๊บ ใจหลงปุ๊บ หลงไปคิดอย่างนี้ หลงปุ๊ป รู้แล้วว่าหลง อย่างนี้ดีมาก สติว่องไวมาก" หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 14 กันยายน 2568