"แก่นคำสอนที่แท้จริงในพระพุทธศาสนา คือเห็นความจริงแล้วสิ่งทั้งหลายทั้งปวงไม่ควรยึดมั่นถือมั่น ทำไมไม่ควรยึดมั่นถือมั่น มันทุกข์ มันทุกข์โดยตัวของมันเอง ขันธ์ 5 มันทุกข์โดยตัวของมันเอง แต่ความไม่รู้ ความไม่รู้ทุกข์ เราไปเห็นว่ามันทุกข์บ้างสุขบ้าง เราก็เลยยึด ทันทีที่ยึด ความทุกข์ก็เข้ามาถึงจิตใจตัวเอง ทีแรกความทุกข์มันอยู่ที่ขันธ์ เมื่อเราไม่เห็นว่าขันธ์มันเป็นทุกข์ เราก็ไปยึดมัน ทันทีที่เราไปยึดมัน ความทุกข์ก็จะเข้ามาสู่จิตใจทันทีเลย ฉะนั้นตัวความอยากคือตัณหา ตัวความยึด ตัวอุปาทาน มันทำให้จิตใจเราได้รับความทุกข์ขึ้นมา ขันธ์ 5 มันเป็นทุกข์โดยตัวของมันเอง แต่ถ้าเรารู้ความจริง เราไม่เข้าไปยึดถือใจเราไม่ทุกข์ แล้วขันธ์ 5 มันเป็นทุกข์โดยตัวมันเอง เราไม่รู้ความจริงเราก็เข้าไปยึดถือ ความทุกข์ในขันธ์ 5 ก็ย้ายมาอยู่ในจิตของเรา เพราะฉะนั้นการที่เราจะสามารถเห็นได้ ว่าสิ่งทั้งหลายทั้งปวงไม่ควรยึดมั่นถือมั่น เราต้องรู้ทุกข์" หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 6 กันยายน 2568