ต้องฝึกจิตของเราให้มาเป็นผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบานขึ้นมา พอเราได้จิตที่เป็นผู้รู้แล้ว เราก็จะเห็นธาตุขันธ์ทั้งหลายเป็นของถูกรู้ถูกดู ไม่ใช่จิต ร่างกายก็ส่วนหนึ่ง ความรู้สึกสุขทุกข์ก็ส่วนหนึ่ง กุศลอกุศลก็ส่วนหนึ่ง จิตก็อยู่อีกส่วนหนึ่ง ค่อยๆ แยกสิ่งที่เรียกว่าตัวเราออกเป็นส่วนๆ คำว่าขันธ์ ก็แปลว่าส่วนนั่นล่ะ แยกขันธ์ 5 ก็คือแยกออกเป็น 5 ส่วน รูป ร่างกายของเราเป็นรูป ตัวรูปธรรมแยกให้ละเอียดออกไป ก็เป็นธาตุ ธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม ถ้าเราแยกออกไปแล้ว เราก็จะเห็นตัวธาตุแต่ละธาตุ ไม่มีตัวตนอะไร ไม่ใช่คน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่เรา ไม่ใช่เขา หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 21 มิถุนายน 2568